Drzewko świąteczne, choinka

i

Autor: Shutterstock Już niedługo święta Bożego Narodzenia. Choinka to jeden z najważniejszych symboli świąt

Poznaj symbolikę Wigilii

2016-12-24 17:00

W Wigilię nic nie jest przypadkowe. Choinka, karp, dwanaście potraw czy kolędy - wszystko ma swoje znaczenie. Wyjaśniamy, jakie dokładnie.

Choinka
Zielone drzewko jest prastarym symbolem wieczności. Nie znaczy to jednak, że jego ubieranie jest zwyczajem pogańskim. Starotestamentowe uzasadnienie bożonarodzeniowych drzewek zawiera Księga Izajasza: „jodła i bukszpan i sosna społem, by przyozdobić miejsce świętości". W czasach chrześcijańskich w czasie adwentu ustawiano w przedsionkach kościołów tzw. raje (nazwa pochodzi od „rajskiego drzewa żywota"), które następnie zabierano do domów. Tradycja ubierania choinki ma 500 lat, a powstała w Niemczech. Stąd zwyczaj rozprzestrzenił się na inne kraje, kultywowany przez katolików i protestantów. Do Polski choinka zawitała w pierwszej połowie XIX wieku. Zaczęła od domów mieszczańskich i dworów szlacheckich. Trzeba było prawie stu lat by „zbłądziła pod strzechy".

Dwanaście potraw
Pochodzi od pogańskiego zwyczaju przygotowywania 12 potraw dla bóstw, jako dziękczynienia za wszystko, co dał cały rok, a więc 12 miesięcy. Ale, co ciekawe, w takiej formie odżył dopiero po II wojnie. Przedtem, zwłaszcza na wsiach, pokutował przesąd, że liczba potraw nie może być parzysta, bo parzystość przynosi nieurodzaj.

Kutia
Najbardziej wigilijna z potraw, wywodzi się od pierwszych chrześcijan, którzy jedli ją na stypach. Pszenica jest starożytnym symbolem wieczności, a miód wczesnochrześcijańskim symbolem szczęścia w niebie.

Karp
Polska potrawa wigilijna. Tradycyjnie, potrawy wigilijne powinny być zrobione z darów ziemi. Jednak w zakonach, a potem na dworach szlacheckich na wigilijnym stole pojawiały się także ryby. Karp ma stosunkowo krótką tradycję. Zjada go w wigilię dopiero czwarte pokolenie.

Opłatek
Jego „ojcem" jest żydowski placek paschalny, ale równie dobrze inkaski kukurydziany chleb ofiarny. U pierwszych chrześcijan istniał rytuał rozdawania chlebów ofiarnych. W średniowieczu wymieniały je między sobą kościoły i zakony, które następnie rozdawały wiernym z zaleceniem, by w Boże Narodzenie się nimi łamali. Zwyczaj łamania cienkiego opłatka z mąki pszennej i wody, dotarł do Polski pod koniec XVIII wieku i tutaj (niemal wyłącznie) przetrwał. Oprócz Polaków opłatkiem dzielą się katolicy na Litwie i Słowacji i nikt inny.

Kolędy
Słowo „kolęda" pochodzi od łacińskiego calendae: pierwszy dzień miesiąca. W średniowieczu, zgodnie z tym znaczeniem, kolędami nazywano pieśni – życzenia towarzyszące noworocznemu odwiedzaniu przyjaciół. Od XVI wieku kolędy znane są jako pieśni sławiące narodzenie Chrystusa, i wtedy też pojawiły się w Polsce. Jedną z najstarszych naszych kolęd jest „Przybieżeli do Betlejem".

Puste miejsce
Znane tylko w Polsce. Wywodzi się z tradycji goszczenia na wigilii bliskich zmarłych. Zgodnie z nią wigilia jest dniem łaski, w którym zmarli dostają pozwolenie na powrót. Wolne nakrycie „dla zbłąkanego wędrowca" jest bardzo świeżym uzasadnieniem.

Post
Poszczenie w wigilię to tradycja grekokatolicka, prawosławna i... polska. Post jest cielesnym przygotowaniem do duchowego przeżycia. Ale zjedzenie mięsa przez katolika w wigilię nie jest grzechem.

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki

Najnowsze