Ojcowie Niepodległej. Od idei ku Polsce z krwi i kości

Od lewej: Wojciech Korfanty, Roman Dmowski, Wincenty Witos, Ignacy Jan Paderewski, Ignacy Daszyński, Józef Piłsudski.

105 lata temu Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową:

Wobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, dla ujed-nostajnienia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju, Rada Regencyjna przekazuje władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, Brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu.

Po utworzeniu Rządu Narodowego, w którego ręce Rada Regencyjna, zgodnie ze swymi poprzednimi oświadczeniami, zwierzchnią władzę państwową złoży, Brygadier Józef Piłsudski władzę wojskową, będącą częścią zwierzchniej władzy państwowej, temuż Rządowi Narodowemu zobowiązuje się złożyć, co stwierdza podpisaniem tej odezwy.

Dan w Warszawie, dnia 11 listopada 1918 roku.

Aleksander Kakowski
Józef Ostrowski
Zdzisław Lubomirski
Józef Piłsudski

Przyjazd wybitnego pianisty, męża stanu i przyszłego premiera kraju - Ignacego Jana Paderewskiego - był impulsem do wybuchu Powstania Wielkopolskiego.

Józefa Piłsudskiego uznaje się za ojca polskiej niepodległości. Niemniej należy pamiętać, że formowanie polskich oddziałów wojskowych odbywało się w różnych miejscach i byli w nie zaangażowani również inni wielcy dowódcy.

Roman Dmowski to jeden ojców polskiej niepodległości, reprezentował Polskę na konferencji paryskiej w 1919 i złożył swój podpis w imieniu Polski pod wynegocjowanym traktatem pokojowym kończącym I wojnę światową.

W styczniu 1919 roku wyjechał na konferencję pokojową w Paryżu, która kończyła I wojnę światową. 29 stycznia 1919 wygłosił na posiedzeniu Rady Dziesięciu, przed szefami rządów i ministrami spraw zagranicznych USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Japonii, 5-godzinne exposé wyjaśniające geograficzne i demograficzne zagadnienia związane z ziemiami polskimi.

Widoczni m.in. Wincenty Witos (środek, pierwszy rząd), Władysław Kiernik (pierwszy z prawej w pierwszym rzędzie), Wiktor Kulerski (pierwszy z lewej w pierwszym rzędzie), Jan Dębski (trzeci z lewej).

Wincenty Witos przewodniczył powstałej 28 października 1918 r. w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która była tymczasowym organem zarządzającym dla Galicji i Śląska Cieszyńskiego, dopóki nie uformował się rząd centralny w Warszawie. Weszli do niej przedstawiciele wszystkich partii i stronnictw politycznych działających w Galicji. Działała do 27 marca 1919 r., kiedy przekazała władzę rządowi centralnemu w Warszawie.

Wojciech Korfanty to jeden z Ojców Niepodległości Polski. Dyktator III powstania śląskiego, pracował na rzecz powstania II Rzeczpospolitej jako redaktor prasy i polityk zasiadający w niemieckim parlamencie.

Jędrzej Moraczewski na początku listopada 1918 roku jako minister komunikacji współtworzył działający w Lublinie pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Miał on jednak zbyt lewicowy charakter, wobec czego po powrocie Piłsudskiego do Warszawy został rozwiązany. Misja utworzenia nowego rządu została powierzona Jędrzejowi Moraczewskiemu.

To nie kto inny, a właśnie Ignacy Daszyński, polski socjalista, utworzył 7 listopada 1918 pierwszy po odzyskaniu niepodległości rząd. Z Piłsudskim łączyła go przyjaźń, poróżnił zamach stanu w 1926. 

– Pod bagnetami, karabinami i szablami izby ustawodawczej nie otworzę – to zdanie, które do Józefa Piłsudskiego wypowiedział Ignacy Daszyński 31 października 1929 Marszałek Sejmu nie dał się zastraszyć i dał stanowczy odpór Piłsudskiemu, który chciał obradować w towarzystwie wiernych mu 100 uzbrojonych oficerów.

Oddziały przysposobienia obronnego uzbrojone w karabiny Mosin wz. 1891 maszerują przed pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego. W tle fasada Pałacu Saskiego.