Spis treści
Podczas briefingu prasowego 26 maja 2025 roku, Janusz Olszowski, Prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, przedstawił dramatyczne ostrzeżenie przed skutkami bezkrytycznej realizacji polityki dekarbonizacyjnej w Polsce. Wydarzenie było bezpośrednią odpowiedzią na zapowiedź Prezydenta Andrzeja Dudy o zwołaniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego w związku z rosnącym ryzykiem blackoutu w naszym kraju.
Hiszpański blackout jako ostrzeżenie dla Polski
Minął prawie miesiąc od 28 kwietnia, gdy o godzinie 12:33 w Hiszpanii nagle zniknęło ponad połowę mocy energetycznej, wywołując 24-godzinną przerwę w dostawie prądu w Hiszpanii, Portugalii, Andorze, części Francji i części Belgii – przypomniał Prezes Olszowski. Co szczególnie niepokojące, w lutym tego samego roku spółka macierzysta Red Electrica ostrzegała, że zwiększony udział energii odnawialnej w systemie może spowodować znaczące zakłócenia.
W momencie awarii energia słoneczna odpowiadała za 59 proc. krajowego zapotrzebowania Hiszpanii, energia wiatrowa za prawie 12 proc. – łącznie 71 proc. energii pochodziło ze źródeł odnawialnych. Jądrowa stanowiła jedynie 11 proc., a gazowa około 5 proc. Skutki awarii były przerażające: zatrzymały się pociągi i metro, windy, ludzi trzeba było ewakuować, nie działała sygnalizacja świetlna, po kilku godzinach brakowało łączności, a szpitale włączały awaryjne systemy zasilania.
Polska bez strategii energetycznej
Jak podkreślił Prezes GIPH, Polska nadal cierpi na brak aktualnej polityki energetycznej. Mamy dokumenty sprzed kilku lat, a kolejne ekipy rządowe zapewniają o aktualizacji, ale faktycznie nie posiadamy współczesnej strategii. Zamiast tego funkcjonuje krajowy plan energii i klimatu Ministerstwa Klimatu, który zakłada na 2040 rok następujący mix energetyczny:
- 1 proc. z węgla
- 9 proc. z gazu ziemnego
- 63 proc. z odnawialnych źródeł energii
- 19 proc. z energii jądrowej
- 7 proc. z magazynów energii
Te planowane 19 proc. energii jądrowej wymagałoby wybudowania około 14 elektrowni nuklearnych o mocy 12-13 GW do 2040 roku – co wydaje się całkowicie nierealne w tak krótkim czasie.
Groźba luki mocowej
Profesor Stanisław Tokarski z Akademii Górniczo-Hutniczej przewiduje, że w 2040 roku będziemy mieli lukę mocową rzędu 9,5 GW, jeżeli nie zmienimy obecnego nastawienia – ostrzegł Prezes Olszowski. To oznacza, że Polsce grozi sytuacja podobna do hiszpańskiej, a może nawet gorsza.
Szczególnie niepokojące jest, że temat ten jest systematycznie ignorowany przez polskie media i polityków europejskich, którzy "robią wszystko, aby problem zamieść pod dywan". Dlatego GIPH zdecydowała się na publiczny apel.
Oficjalne stanowisko do najwyższych władz
W stanowisku do Prezydenta RP, GIPH wyraża "pełne poparcie dla Państwa decyzji o zwołaniu posiedzenia Rady Bezpieczeństwa Narodowego w związku z niepokojącym blackoutem, jaki dotknął niedawno państwa Półwyspu Iberyjskiego". Izba podkreśla, że zagrożenie przerwami w dostawie energii elektrycznej staje się w naszym kraju coraz bardziej realne i podobne jak Hiszpania, Portugalia a także Andora oraz część Francji i Belgii, możemy w niedalekiej przyszłości zostać zaskoczeni takim wydarzeniem.
Apel o narodową debatę
GIPH apeluje o zainicjowanie ogólnonarodowej debaty o przyszłości polskiej energetyki w kontekście realnych zagrożeń, a nie jedynie w oparciu o bardzo dyskusyjne założenia transformacji klimatycznej. Dekarbonizacja nie może odbywać się kosztem bezpieczeństwa energetycznego obywateli i funkcjonowania gospodarki – podkreśla Izba.
"Ostatni blackout w wielu państwach pokazał, jak kruchy jest system oparty tylko na 'pogodozależnych' OZE" – czytamy w stanowisku. W dniu 28 kwietnia pięciominutowa awaria sieci elektrycznej pozbawiła miliony ludzi prądu na prawie 24 godziny, dotykając takie duże miasta jak Madryt, Barcelona i Lizbona.
Wezwanie do kandydatów na Prezydenta
W listach do kandydatów na najwyższy urząd w państwie, GIPH pyta wprost: "Jakie działania zamierza Pan podjąć, aby zapobiec blackoutowi w Polsce? Czy popiera Pan utrzymanie wiodącej roli paliw stałych w miksie energetycznym? Czy zainicjuje Pan ogólnonarodową debatę o przyszłości polskiej energetyki?"
Izba podkreśla, że Śląsk jako przemysłowe serce Polski nie zostanie pozostawiony sam sobie, a sektor wydobywczy nadal będzie traktowany jako strategiczny element narodowej polityki gospodarczej.
Czas na odpowiedzialną politykę
Bezpieczeństwo energetyczne w Polsce bez rodzimych i stabilnych nośników energii to dziś ryzykowna iluzja – ostrzega GIPH. Dlatego Izba poddaje pod rozwagę rewizję dotychczasowych decyzji w zakresie przyspieszonej dekarbonizacji, które są sprzeczne z polską racją stanu.
Przykład Hiszpanii pokazuje, że tempo transformacji nie może być dyktowane wyłącznie czynnikami zewnętrznymi i politycznymi, lecz musi być dostosowane do krajowych warunków, infrastruktury i możliwości technicznych. W przeciwnym razie grozimy Polsce "drugą Hiszpanią" – z wszystkimi katastrofalnymi skutkami dla gospodarki i bezpieczeństwa obywateli.
Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa jako największa w Polsce branżowa organizacja pracodawców i samorządu gospodarczego deklaruje pełną współpracę w wypracowywaniu realnych, odpowiedzialnych rozwiązań energetycznych dla Polski.
Podcasty
Playlisty tematyczne
