Dekarbonizacja to blackout, a nie rozwój. Apel GIPH do Prezydenta RP

Spis treści

1. Hiszpański blackout jako ostrzeżenie dla Polski
2. Polska bez strategii energetycznej
3. Groźba luki mocowej
4. Oficjalne stanowisko do najwyższych władz
5. Apel o narodową debatę
6. Wezwanie do kandydatów na Prezydenta
7. Czas na odpowiedzialną politykę

Podczas briefingu prasowego 26 maja 2025 roku, Janusz Olszowski, Prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, przedstawił dramatyczne ostrzeżenie przed skutkami bezkrytycznej realizacji polityki dekarbonizacyjnej w Polsce. Wydarzenie było bezpośrednią odpowiedzią na zapowiedź Prezydenta Andrzeja Dudy o zwołaniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego w związku z rosnącym ryzykiem blackoutu w naszym kraju.

Hiszpański blackout jako ostrzeżenie dla Polski

Minął prawie miesiąc od 28 kwietnia, gdy o godzinie 12:33 w Hiszpanii nagle zniknęło ponad połowę mocy energetycznej, wywołując 24-godzinną przerwę w dostawie prądu w Hiszpanii, Portugalii, Andorze, części Francji i części Belgii – przypomniał Prezes Olszowski. Co szczególnie niepokojące, w lutym tego samego roku spółka macierzysta Red Electrica ostrzegała, że zwiększony udział energii odnawialnej w systemie może spowodować znaczące zakłócenia.

W momencie awarii energia słoneczna odpowiadała za 59 proc. krajowego zapotrzebowania Hiszpanii, energia wiatrowa za prawie 12 proc. – łącznie 71 proc. energii pochodziło ze źródeł odnawialnych. Jądrowa stanowiła jedynie 11 proc., a gazowa około 5 proc. Skutki awarii były przerażające: zatrzymały się pociągi i metro, windy, ludzi trzeba było ewakuować, nie działała sygnalizacja świetlna, po kilku godzinach brakowało łączności, a szpitale włączały awaryjne systemy zasilania.

Polska bez strategii energetycznej

Jak podkreślił Prezes GIPH, Polska nadal cierpi na brak aktualnej polityki energetycznej. Mamy dokumenty sprzed kilku lat, a kolejne ekipy rządowe zapewniają o aktualizacji, ale faktycznie nie posiadamy współczesnej strategii. Zamiast tego funkcjonuje krajowy plan energii i klimatu Ministerstwa Klimatu, który zakłada na 2040 rok następujący mix energetyczny:

• 1 proc. z węgla
• 9 proc. z gazu ziemnego
• 63 proc. z odnawialnych źródeł energii
• 19 proc. z energii jądrowej
• 7 proc. z magazynów energii

Te planowane 19 proc. energii jądrowej wymagałoby wybudowania około 14 elektrowni nuklearnych o mocy 12-13 GW do 2040 roku – co wydaje się całkowicie nierealne w tak krótkim czasie.

Groźba luki mocowej

Profesor Stanisław Tokarski z Akademii Górniczo-Hutniczej przewiduje, że w 2040 roku będziemy mieli lukę mocową rzędu 9,5 GW, jeżeli nie zmienimy obecnego nastawienia – ostrzegł Prezes Olszowski. To oznacza, że Polsce grozi sytuacja podobna do hiszpańskiej, a może nawet gorsza.

Szczególnie niepokojące jest, że temat ten jest systematycznie ignorowany przez polskie media i polityków europejskich, którzy "robią wszystko, aby problem zamieść pod dywan". Dlatego GIPH zdecydowała się na publiczny apel.

Oficjalne stanowisko do najwyższych władz

Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa skierowała oficjalne listy do Prezydenta RP Andrzeja Dudy, wszystkich członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz kandydatów na Prezydenta RP – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego.

W stanowisku do Prezydenta RP, GIPH wyraża "pełne poparcie dla Państwa decyzji o zwołaniu posiedzenia Rady Bezpieczeństwa Narodowego w związku z niepokojącym blackoutem, jaki dotknął niedawno państwa Półwyspu Iberyjskiego". Izba podkreśla, że zagrożenie przerwami w dostawie energii elektrycznej staje się w naszym kraju coraz bardziej realne i podobne jak Hiszpania, Portugalia a także Andora oraz część Francji i Belgii, możemy w niedalekiej przyszłości zostać zaskoczeni takim wydarzeniem.

Apel o narodową debatę

GIPH apeluje o zainicjowanie ogólnonarodowej debaty o przyszłości polskiej energetyki w kontekście realnych zagrożeń, a nie jedynie w oparciu o bardzo dyskusyjne założenia transformacji klimatycznej. Dekarbonizacja nie może odbywać się kosztem bezpieczeństwa energetycznego obywateli i funkcjonowania gospodarki – podkreśla Izba.

"Ostatni blackout w wielu państwach pokazał, jak kruchy jest system oparty tylko na 'pogodozależnych' OZE" – czytamy w stanowisku. W dniu 28 kwietnia pięciominutowa awaria sieci elektrycznej pozbawiła miliony ludzi prądu na prawie 24 godziny, dotykając takie duże miasta jak Madryt, Barcelona i Lizbona.

Wezwanie do kandydatów na Prezydenta

W listach do kandydatów na najwyższy urząd w państwie, GIPH pyta wprost: "Jakie działania zamierza Pan podjąć, aby zapobiec blackoutowi w Polsce? Czy popiera Pan utrzymanie wiodącej roli paliw stałych w miksie energetycznym? Czy zainicjuje Pan ogólnonarodową debatę o przyszłości polskiej energetyki?"

Izba podkreśla, że Śląsk jako przemysłowe serce Polski nie zostanie pozostawiony sam sobie, a sektor wydobywczy nadal będzie traktowany jako strategiczny element narodowej polityki gospodarczej.

Czas na odpowiedzialną politykę

Bezpieczeństwo energetyczne w Polsce bez rodzimych i stabilnych nośników energii to dziś ryzykowna iluzja – ostrzega GIPH. Dlatego Izba poddaje pod rozwagę rewizję dotychczasowych decyzji w zakresie przyspieszonej dekarbonizacji, które są sprzeczne z polską racją stanu.

Przykład Hiszpanii pokazuje, że tempo transformacji nie może być dyktowane wyłącznie czynnikami zewnętrznymi i politycznymi, lecz musi być dostosowane do krajowych warunków, infrastruktury i możliwości technicznych. W przeciwnym razie grozimy Polsce "drugą Hiszpanią" – z wszystkimi katastrofalnymi skutkami dla gospodarki i bezpieczeństwa obywateli.

Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa jako największa w Polsce branżowa organizacja pracodawców i samorządu gospodarczego deklaruje pełną współpracę w wypracowywaniu realnych, odpowiedzialnych rozwiązań energetycznych dla Polski.