Pracowniku! Walcz o swoje prawa w czasie kryzysu!

Jak się zachować, kiedy szef chce wręczyć wymówienie z pracy.

Jestem na L-4. Wiem, że mój szef chce mnie zwolnić. Czy może to zrobić, kiedy jestem na chorobowym?

Nie, zwolnić na chorobowym generalnie nie można. Zgodnie z przepisem art. 41 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W szczególności w trakcie zwolnienia lekarskiego. Natomiast urlop wypoczynkowy ani inna usprawiedliwiona nieobecność nie chronią przed zwolnieniem dyscyplinarnym (rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy). Zwolnienie lekarskie nie chroni pracownika, kiedy firma jest w całkowitej upadłości, oraz w niektórych przypadkach zwolnień grupowych.

Prawdopodobnie pracodawca wysłał mi wymówienie pocztą. Czy jeśli go nie odbiorę, to uniknę zwolnienia?

Niestety, nie odbierając pisma na poczcie, nie uniknie się zwolnienia. Jeśli dwukrotnie nie odbierzemy przesyłki zostawionej na poczcie, uważa się ją za doręczoną. Wypowiedzenie uważa się też za doręczone, jeśli pracownik nie mieszka pod wskazanym adresem i nie powiadomił o tym fakcie swojej firmy.

Brakuje mi 4 lat do emerytury. W firmie szykują się zwolnienia grupowe. Czy szef może mnie zwolnić?

Obowiązuje panią ochrona przedemerytalna. Także kiedy w firmie są zwolnienia grupowe. Może mieć pani co najwyżej wypowiedziane warunki płacy i pracy skutkujące obniżką pensji. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (czyli w przypadku kobiet 60 lat, w przypadku mężczyzn 65 lat). Warto przypomnieć, kogo jeszcze pracodawca nie może zwolnić. Dotyczy to w szczególności: pracownicy w ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego, chronionego członka zarządu zakładowej organizacji związkowej, członka rady pracowniczej, społecznego inspektora pracy, pracownika odbywającego czynną służbę wojskową, członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, członka europejskiej rady zakładowej.

Czy można nie przyjąć zwolnienia?

Niestety. Odmowa przyjęcia pisma zawierającego oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę nie jest skuteczna. Nawet jeśli rozmowa z szefem odbyła się w cztery oczy, to zazwyczaj sądy dają wiarę pracodawcy. Często pracownicy nie chcą odebrać wymówienia. Trzeba pamiętać, że liczy się możliwość zapoznania się pracownika z tym pismem.

Otrzymałem wymówienie. Czy mogę się odwołać do sądu?

Pracownik ma prawo do wniesienia odwołania do sądu pracy. Uwaga, terminy odwołania są krótkie. W przypadku wypowiedzenia jest to 7 dni, licząc od doręczenia pisma. Jeśli jest to rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym, wówczas jest to 14 dni.

Odpowiada Wojciech Gonciarz

Główny specjalista w departamencie prawnym Głównego Inspektoratu Pracy

Co zrobić, kiedy pracodawca proponuje ci obniżkę pensji lub nie płaci w terminie

Czy można nie zgodzić się na obniż-kę pensji? I czy pracodawca może nas z tego powodu zwolnić z pracy?

Oczywiście pracownik nie musi godzić się na obniżkę pensji. Jeżeli jednak pracodawca wręczy nam zmianę umowy o pracę (w trybie art. 42 §1-3 kodeksu pracy) z propozycją obniżenia wynagrodzenia, nie mamy wyjścia. Jeśli pracownik nie wyrazi zgody na nowe warunki płacowe, umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia.

Czy niższa pensja oznacza, że będziemy mieć mniej pracy?

Zaproponowanie przez pracodawcę niższej pensji nie musi się wiązać ze zmniejszeniem czasu pracy. Z uwagi na trudności gospodarcze pracodawca może zaproponować zmianę warunków pracy i płacy, polegającą wyłącznie na obniżeniu wynagrodzenia. Pracownik nie musi przyjmować takiej oferty, ale musi się liczyć ze skutkami wypowiedzenia zmieniającego.

Pracodawca zalega mi z wypłatą pensji. Jak ubiegać się o wypłatę zaległego wynagrodzenia?

W przypadku gdy pracodawca opóźnia się z wypłatą wynagrodzenia, można złożyć skargę do najbliższego okręgowego inspektoratu pracy (dane teleadresowe Państwowej Inspekcji Pracy znajdują się na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/). Jeśli po interwencji inspektora pracodawca w dalszym ciągu nie wypłaci pracownikowi wynagrodzenia, należy skierować pozew do sądu pracy. Taki wniosek jest zwolniony z opłat. Należy jednak pamiętać, że roszczenia przedawniają się po trzech latach.

Firma nie ma zamówień. Szef chce obciąć pół etatu i zmniejszyć pensje. Na jakich zasadach może to zrobić?

Czas pracy można obniżyć maksymalnie do pół etatu i do sześciu miesięcy. Po okresie pracy w obniżonym wymiarze pracownik wraca do etatu wynikającego z umowy o pracę i związanego z nim wynagrodzenia. W tym przypadku pracownik może liczyć na częściową dopłatę. Na przykład osoba, której obcięto pół etatu, dostanie dopłatę do siedemdziesięciu procent wysokości zasiłku dla bezrobotnych.

Źródło: Główny Inspektorat Pracy