Senat łagodzi ustawę wiatrakową. Oto kluczowe zmiany

Wykreślone ograniczenia dla wiatraków - jakie przepisy zniknęły?

Senackie komisje zdecydowały o usunięciu z nowelizacji ustawy odległościowej szeregu przepisów, które ograniczałyby budowę farm wiatrowych. Zmiany te dotyczą przede wszystkim lokalizacji turbin wiatrowych w strategicznych obszarach. Wykreślono m.in. zakaz budowy wiatraków w wojskowych przestrzeniach powietrznych MCTR (wokół lotnisk wojskowych) i MRT (wydzielone korytarze do lotów na niskich wysokościach). Senator Waldemar Pawlak argumentował, że każda inwestycja i tak będzie podlegać ocenie oddziaływania na środowisko, która uwzględni potrzeby wojska.

Kolejną istotną zmianą jest usunięcie przepisu zakazującego budowy turbin wiatrowych bliżej niż 500 m od granic obszarów Natura 2000, stworzonych w celu ochrony ptaków lub nietoperzy. Senator Stanisław Gawłowski przekonywał, że o odległości w każdym przypadku zadecyduje decyzja środowiskowa. Skreślono również poprawkę, która zakazywała budowy turbin wiatrowych w odległości 1H (wysokość wieży plus promień wirnika) od dróg krajowych.

Zamrożenie cen prądu - co z konstytucyjnością przepisu?

Nowelizacja ustawy odległościowej wprowadza również zmiany w obszarze cen energii elektrycznej. W trakcie I czytania w sejmowej komisji do ustawy wprowadzono przepis, przedłużający na IV kwartał 2025 r. zamrożenie ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 500 zł za MWh netto.

Biuro Legislacyjne Senatu zgłosiło jednak wątpliwości, czy artykuł ten przeszedł w Sejmie pełną procedurę trzech czytań. Niedotrzymanie tego warunku może prowadzić do niezgodności z Konstytucją - argumentowało BLS. Artykuł pozostał jednak w ustawie, co oznacza, że ryzyko potencjalnych problemów prawnych pozostaje. Decyzja ta budzi kontrowersje i może mieć wpływ na stabilność rynku energetycznego.

Minimalna odległość 500 m - główne założenie nowelizacji

Głównym celem nowelizacji ustawy wiatrakowej jest zniesienie zasady 10H, wprowadzonej w 2016 r., i ustalenie minimalnej dopuszczalnej odległości budowy farm wiatrowych od zabudowań na 500 m. Obecnie obowiązuje zasada 10H, co w praktyce oznacza, że odległość ta wynosi ok. 700 metrów. Zmiana ta ma na celu ułatwienie inwestycji w OZE i zwiększenie produkcji energii z wiatru.

Nowe przepisy wprowadzają również elastyczność w lokowaniu elektrowni wiatrowych w pobliżu linii przesyłowych najwyższych napięć. Obecnie obowiązuje minimalna odległość 3H, ale nowelizacja przewiduje możliwość uzgodnienia z operatorem przesyłowym mniejszej odległości na etapie tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) dla konkretnej inwestycji wiatrowej. W przypadku modernizacji turbin zlokalizowanych na podstawie decyzji WZ lub MPZP, konieczne będzie przejście pełnej ścieżki planistycznej, jeśli plan nie przewiduje możliwości modernizacji.

Fundusz partycypacyjny i korzyści dla mieszkańców

Nowelizacja ustawy wiatrakowej wprowadza system korzyści dla mieszkańców okolic farm wiatrowych. Zgodnie z nowymi przepisami, inwestor będzie wpłacał co roku na fundusz partycypacyjny 20 tys. zł, waloryzowane wskaźnikiem inflacji od każdego megawata mocy zainstalowanej. Pieniądze zgromadzone na tym funduszu przeznaczane będą na wypłaty dla właścicieli budynków mieszkalnych, budynków o funkcji mieszanej i lokali mieszkalnych znajdujących się w odległości do 1000 metrów od okręgu, którego promień jest równy połowie średnicy wirnika wraz z łopatami.

Kwota wypłacana beneficjentom będzie stanowić iloraz wartości środków zgromadzonych w funduszu partycypacyjnym i łącznej liczby beneficjentów funduszu. Wypłacone środki nie będą mogły być wyższe niż 20 tys. zł rocznie dla danego beneficjenta. Jeśli na rachunku funduszu po rozdzieleniu pieniędzy między beneficjentami, pozostaną niewykorzystane środki to będą trafić do gminy. Senackie komisje sprecyzowały sposób podziału pieniędzy dla gmin w przypadku, gdy farma wiatrowa leży na terenie więcej niż jednej gminy.

Dodatkowo, komisje wprowadziły poprawki, umożliwiające odbudowę, rozbudowę, remont czy zmianę sposobu użytkowania na mieszkalny budynków, znajdujących się w odległości mniejszej niż minimalna dopuszczalna odległość wiatraków od zabudowań, czyli 500 m.