8 sposobów na wyższą emeryturę

Dolicz składki

Podstawowym sposobem na zwiększenie świadczenia jest podjęcie aktywności zawodowej na emeryturze. Musisz pamiętać, że liczą się tylko te okresy pracy, za które odprowadzane były składki na ubezpieczenie społeczne. Od 1 stycznia 2022 roku nastąpi zrównanie warunków przeliczania świadczeń dla dorabiających emerytów w nowym i starym systemie emerytalnym.

Raz do roku pracujący emeryci mogą złożyć wniosek o przeliczenie świadczenia. Przy przeliczaniu świadczeń będą doliczane tylko nowe składki na koncie ubezpieczonego. Każdy rok dłuższej pracy daje podwyżkę wysokości emerytury o średnio 8 proc.

Uważaj na limity dorabiania

Jeśli jesteś na wcześniejszej emeryturze i do świadczenia dorabiasz, musisz dokładnie liczyć swoje dochody, bo obowiązują cię limity dorabiania. Twoja emerytura zostanie zmniejszona, gdy osiągniesz przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższy niż 130 proc. tego wynagrodzenia. Jeśli twój przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ZUS zawiesi ci wypłatę świadczenia.

Od 1 grudnia 2021 do 28 lutego 2022 roku roku wysokość kwot powodujących zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wynosi: 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 3960,20 zł; 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 7354,50 zł

Jeśli będąc na emeryturze nadal pracujesz, możesz wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem nowych zarobków przypadających po przyznaniu emerytury. Jednak uzyskane w tym czasie zarobki podniosą podstawę wymiaru emerytury na ogół tylko wtedy, jeśli są wyższe od wskazanych we wniosku o emeryturę. Jeśli masz emeryturę liczoną według nowych zasad i nadal pracujesz, też przysługuje ci prawo do ponownego obliczenia jej wysokości.

Kapitał początkowy to odtworzone wartości składek na ubezpieczenie społeczne, które opłacałeś lub opłacał za ciebie pracodawca do końca 1998 roku. Wtedy składki te nie były zapisywane na indywidualnych kontach w ZUS, jak jest obecnie. Od wysokość kapitału początkowego w dużej mierze zależy wysokość emerytury.

Uwzględnij lata opieki nad dzieckiem

Jeśli przed 1999 rokiem opiekowałaś się dzieckiem przebywając na urlopie wychowawczym i masz emeryturę wyliczoną z uwzględnieniem kapitału początkowego, powinnaś złożyć wniosek o jego przeliczenie, a otrzymasz wyższy wskaźnik za lata sprawowania tej opieki. Dopiero od 1999 r. czas opieki nad dzieckiem w ramach urlopu wychowawczego zaliczany jest do okresów składkowych i są za te lata odprowadzane składki emerytalno-rentowe z budżetu państwa. Natomiast wcześniej okresy urlopu wychowawczego były traktowany jako okresy nieskładkowe. Różnica jest istotna, ponieważ okresy składkowe są wliczane do kapitału początkowego według wskaźnika 1,3 podstawy wymiaru emerytury, natomiast nieskładkowe – 0,7. To przekłada się na wysokość kapitału początkowego, a od niego w dużej mierze zależy wysokość emerytury. Przeliczenie dotyczy kapitału początkowego za okres urlopu wychowawczego, jak również okres niewykonywania pracy w związku z opieką nad dzieckiem w wieku do 4 lat – do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie do 6 lat. Gdy na dziecko przysługiwał zasiłek pielęgnacyjny, dodatkowo okres składkowy może być zwiększony o 3 lata.

Sprawdź, czy masz dobrze policzone lata studiów

Możesz powiększyć swój kapitał początkowy, dzięki temu, że inaczej jest liczony czas studiów. Wprawdzie lata studiów nadal są traktowane jako okresy nieskładkowe i nie mogą przekroczyć 1/3 okresów składkowych. ale są liczone w porównaniu do całego okresu zatrudnienia (dlatego doliczenia lat studiów będzie można dokonać dopiero przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury), a nie tylko w porównaniu do daty przejścia na emeryturę. Wcześniej dotyczyło to tylko do składek opłacanych do końca 1998 roku i było to rozwiązanie niekorzystne dla osób, które miały krótki staż pracy i nie mogły w całości doliczyć lat nauki.

Niektórzy seniorzy z różnych powodów, przeważnie nie z własnej winy – (bo np. ich firmy zostały zlikwidowane albo dokumentacja osobowo-płacowa została zniszczona) – składając wnioski o przyznanie emerytury lub wyliczenie kapitału początkowego nie mogli przedstawić zaświadczeń o zarobkach w niektórych latach (dotyczy to tylko lat, które zostały przyjęte do wyliczenia świadczenia). Jeśli i tobie w chwili składania wniosku nie udało się udowodnić wysokości uzyskiwanych zarobków w niektórych latach w okresie wskazanym do obliczenia podstawy wymiaru, to te lata zostały uznane przez ZUS jako tzw. lata zerowe. Od stycznia 2009 r., ZUS może przyjmować do wyliczeń - zamiast zerowych zarobków - obowiązującą w tamtych latach wysokość płacy minimalnej (zasada ta dotyczy osób, które były zatrudnione na umowę o pracę). Takie rozwiązanie jest korzystne dla osób, które nie są w stanie przedłożyć brakującej dokumentacji płacowej i tym samym są pozbawione możliwości uzyskania wyższej emerytury. Podwyżka zależy od tego, ile lat z zerowymi zarobkami ZUS przyjął wcześniej do wyliczeń. Im więcej takich zerowych lat i im dłuższy staż pracy, tym więcej można zyskać. Jeśli do tej pory nie zgłosiłeś wniosku o „zamianę” wynagrodzenia zerowego na minimalne, możesz to zrobić w każdym czasie. Jednak ZUS nie zrobi tego automatycznie, przeliczenie nastąpi tylko na twój wniosek, a nie z urzędu!

Ważne! ZUS może zastąpić najniższym wynagrodzeniem tylko te lata z zerowymi zarobkami, które zostały przyjęte wcześniej do obliczenia wysokości emerytury). Jeśli więc do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia ZUS przyjął twoje zarobki z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, a mogłeś udokumentować ich wysokość tylko z 7 lat, wówczas w miejsce tych brakujących 3 lat zostanie przyjęte obowiązujące wówczas minimalne, a nie zerowe wynagrodzenie.

Emerytura według nowych zasad wyliczana jest w ten sposób, że suma zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS ( przypadku członków OFE – na subkoncie) dzielona jest przez tzw. dalsze średnie trwanie życia. Natomiast średnie dalsze trwanie życia (czyli ile lat i miesięcy po przejściu na emeryturę jeszcze statystycznie będziemy żyć) ustalane jest na podstawie tablic ogłaszanych co roku przez prezesa GUS i zależy od wieku, w którym przechodzi się na emeryturę. Osoba, która pracuje dłużej zgromadzi więcej składek na swoim koncie, a tym samym będzie otrzymywać wyższe świadczenie.

Do maja 2015 r, ZUS, wyliczając emerytury, stosował tablice z dnia złożenia wniosku o emeryturę. Obecnie może uwzględnić tablicę obowiązującą w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Dzięki temu pracując dłużej po ukończeniu wieku emerytalnego, nie musisz się obawiać, że twoje świadczenie będzie niższe.

Ważne! Z opracowanych przez GUS nowych tablic trwania życia wynika, że w ciągu pierwszego roku pandemii koronawirusa średni czas życia Polaków skrócił się o ponad rok. W przypadku np. osób 60-letnich prognoza dalszego życia skróciła się o 13,3 mies., a 80-latków – o 7,7 mies. Jest to tragiczny skutek nadmiarowych zgonów. Paradoksalnie krótszy czas trwania życia niestety ma pozytywny wpływ na emerytury, bo im krócej żyjemy, tym wyższe są świadczenia, a im dłużej, tym emerytury są niższe.

Obecne tablice GUS obowiązują do 31 marca 2022 r. i mają zastosowanie tylko do świadczeń obliczanych w tym okresie. Na większą emeryturę mają więc szansę osoby, które w tym czasie osiągną wiek emerytalny. Chodzi też o seniorów, którzy wcześniej osiągnęli odpowiedni wiek, ale dopiero do marca 2022 r. złożą wniosek o ustalenie emerytury.

Kwotę emerytury ZUS oblicza z zastosowaniem tablic obowiązujących w dacie złożenia wniosku i porównuje z tablicami obowiązującymi w dniu, w którym wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny. ZUS wybiera wariant najkorzystniejszy dla wnioskodawcy. Z obowiązujących tablic mogą skorzystać też osoby, które już otrzymują emeryturę, ale dorabiają do niej. Przeliczenie emerytury jest więc możliwe wtedy, gdy emeryt pracuje i na jego konto wpływają składki.

Sprawdź, czy nie masz gdzieś dokumentacji, która podniesie wysokość świadczenia:

• * dokumentacji potwierdzającej staż,
• * dokumentów, które potwierdzają okresy składkowe i nieskładkowe - np. świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa, zaświadczenie uczelni potwierdzające ukończenie studiów,
• * dokumentów płacowych (np. druk Rp-7 wystawiony przez pracodawcę lub jego następcę prawnego, kopie list płac, zaświadczenia wydane przez archiwa lub inne placówki przechowujące dokumentację płacową, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o zarobkach).

Ważne! Jeśli nie uda ci się zdobyć żadnych nowych dokumentów, poszukaj świadków, którzy potwierdzą, że pracowałeś w danej firmie. Możliwość udowodnienia zatrudnienia przy pomocy świadków dotyczy tylko dokumentów, które zaginęły przed 15 listopada 1999 r.

Świadczenie 500 plus przysługuje seniorom, którzy mają wydane orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Przysługuje w wysokości 500 zł, jeżeli:

• * osoba uprawniona nie ma prawa do emerytury ani renty i nie ma prawa do innego świadczenia pieniężnego,
• * osoba uprawniona ma prawo do wymienionych świadczeń, ale ich łączna kwota brutto nie przekracza 1272,08 zł.

Jeśli osoba uprawniona pobiera świadczenie w wysokości od 1272,08 zł do 1772,08 zł, wysokość świadczenia uzupełniającego będzie niższa niż 500 zł. Będzie to różnica między kwotą 1772,08 zł a kwotą świadczeń. Od marca 2022 r. w związku z waloryzacją, kryterium wypłaty ulegnie zwiększeniu.

Niektórym emerytom przysługują dodatki do świadczeń - m.in. dodatek pielęgnacyjny dla osób, które ukończyły 75 lat, dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji, dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i inne. Dodatki te są co roku waloryzowane razem z emeryturą czy rentą. Wykaz dodatków znajdziesz na stronie www.zus.pl