Dziedziczenie długów. Spadek może okazać się początkiem kłopotów!

Po otrzymaniu spadku trudno jest od razu sprawdzić, czy tylko się dzięki niemu wzbogacimy, czy spadną na nas zobowiązania finansowe spadkodawcy, którym nie będziemy w stanie sprostać. Dlatego przyjęcie spadku np. po bogatej ciotce wcale nie musi oznaczać końca naszych kłopotów finansowych. Przeciwnie: kłopoty dopiero mogą się zacząć.

Ogólne zasady dziedziczenia

W Polsce dziedziczy się spadek na podstawie testamentu lub ustawy. Jeśli zmarły sporządził testament, spadkobiercami będą te osoby, które zostały przez niego wymienione w testamencie. Wyjątkiem są testamenty nieważne (np. nienapisane ręcznie lub niepodpisane). Dziedziczenie ustawowe opisuje kolejność obejmowania spadku, gdy nie został spisany ważny testament. W pierwszej kolejności są to dzieci i małżonek zmarłego, w następnej wnuki, potem rodzice i rodzeństwo zmarłego, następnie dalsi krewni. Spadkobierca dziedziczy nie tylko majątek (aktywa), ale i długi (pasywa), które składaja się na masę spadkową.

Kto dziedziczy długi

Jeżeli zmarły nie pozostawił testamentu, jego testament okazał się nieważny lub osoby, którym zapisał spadek odmówiły jego przyjęcia, długi zmarłego dziedziczą (w równych częściach) mąż lub żona oraz dzieci. Jeśli osoba zmarła nie miała męża (żony), dzieci, ani wnuków, długi dziedziczą rodzice i rodzeństwo spadkodawcy. Z powodu braku bliższych krewnych lub dlatego, że odrzucili oni spadek, długi spadkowe przechodzą na dalszych członków rodziny.

Jak uniknąć odziedziczenia długów

1. Odrzucenie całego spadku oznacza zrzeczenie się zarówno aktywów, jak i długów.

2. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza (nie może przysporzyć uszczerbku) oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi zmarłego wyłącznie do wysokości odziedziczonego majątku. Sam nie będzie stratny. Czyli dług zostanie spłacony tylko ze spuścizny wchodzącej w skład inwentarza, a spadkobierca nie będzie pokrywał go z własnego majątku.

- jeśli długi przewyższają majątek, spadkobierca spłaci je tylko do wysokości wartości majątku: ani nie zyska, ani nie straci,

- jeśli długi są równe wartości majątku, spadkobierca spłaci je i nie zostanie mu żadna nadwyżka: ani nie zyska, ani nie straci,

- jeśli długi są mniejsze niż wartość majątku, spadkobierca spłaci długi i jeszcze mu coś zostanie, a więc zyska,

- jeśli spadkodawca nie zostawił żadnego majątku, tylko same długi, to w przypadku dobrodziejstwa inwentarza spadkobierca nie musi ich spłacać.

3. Jeśli odziedziczyłeś spadek i w odpowiednim terminie nie złożyłeś oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jesteś bezpieczny. Zgodnie z prawem odziedziczysz spadek z dobrodziejstwem inwentarza: kwota zadłużenia nie będzie wyższa niż kwota aktywów.

ZOBACZ: Znamy treść testamentu Pawła Królikowskiego. Pozostawił rodzinie coś bardzo cennego!

Jak przyjąć spadek

Decyzja o przyjęciu spadku należy do spadkobiercy. Oświadczenie należy złożyć przed sądem lub notariuszem w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się, że dziedziczy spadek. Można to zrobić ustnie lub na piśmie z urzędowo poświadczonym podpisem, osobiście albo przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym.

Warto wiedzieć. Oświadczenie o przyjęciu (lub odrzuceniu) spadku nie może zostać odwołane. Złożone pod warunkiem (np. że długi są mniejsze niż aktywa) lub z zastrzeżeniem terminu (np. prośba do notariusza o dodatkowe 2 tygodni w celu sprawdzenia wysokości spadku) jest nieważne.

Jak odrzucić spadek

Jeżeli nie chcesz przyjmować spadku z dobrodziejstwem inwentarza i zajmować się spłacaniem długów spadkowych, aby przekonać się czy coś dla ciebie zostanie, możesz spadek odrzucić. Możesz to zrobić przez złożenie takiego oświadczenia przed sądem lub przed notariuszem w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się, że dziedziczysz po zmarłym (fachowo nazywa się go dniem powołania do spadku).

Uwaga, ważne! Jeśli masz małoletnie dzieci, koniecznie odrzuć spadek nie tylko we własnym imieniu, ale także w imieniu małoletnich (pełnoletnie dzieci powinny zrobić to samodzielnie). Jeśli tego nie zrobisz, spadek, a razem z nim długi, jako następne w kolejności do dziedziczenia, przejmą twoje dzieci.

Dziedziczenie przez małoletnich

Osoby, które nie ukończyły 18. roku życia oraz nie wstąpiły w związek małżeński dziedziczą spadek zawsze z dobrodziejstwem inwentarza. Odpowiadają więc za długi spadkowe tylko do wysokości aktywów spadku. Jeśli nie chcemy, by nasze dziecko mimo to przejęło spadek (z czym wiąże się obowiązek spłaty długów), musimy, jako jego przedstawiciele ustawowi, odrzucić go w ciągu 6 miesięcy od daty dowiedzenia się o fakcie dziedziczenia.

Uwaga! Aby odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka, musimy wystąpić o zezwolenie sądu opiekuńczego. Nie możemy odrzucić spadku w imieniu dorosłego dziecka.

Dług alimentacyjny

Nie dziedziczy się obowiązku alimentacyjnego, ale dziedziczy się długi alimentacyjne. Jeśli więc spadkodawca, po którym dziedziczymy pozostawił po sobie niespłacone zobowiązania alimentacyjne, musimy je uregulować.