„Eko” i „Bio”: oznaczone w ten sposób produkty są przyjazne dla środowiska. Na rynku funkcjonuje sporo certyfikatów, które wydają konkretnym produktom niezależne instytucje. Certyfikaty są gwarancją, że np. dżem, ser, czy inny produkt, spełnia określone wymagania dotyczące składu albo etapu w procesie wytwarzania. Wymaganie dotyczące etapu wytwarzania dotyczyć może np. procesu barwienia tkaniny (certyfikat Oeco Tex) lub zawartości substancji niebezpiecznych, ale również niezdrowych dla konsumenta.
Prawne wymogi dotyczą firm, które wprowadzają eko-produkty do obrotu: przetwarzają je i konfekcjonują. Przetwórstwo to przerób technologiczny, konfekcjonowanie to np. porcjowanie, zamykanie opakowań, zmiana opakowań i znakowanie. Przygotowanie do obrotu to także handel hurtowy i dystrybucja (zakup eko-produktów w celu odprzedaży, gdzie zmienia się tylko podmiot sprzedający eko-produkt). Kontrolą nie są objęte firmy sprzedające opakowane i oznakowane eko-produkty konsumentom bezpośrednim, detalicznie.
Uwaga! Oznaczenia „Bio” i „Eko” lub „Organiczny” (np. ubrania z „bawełny organicznej”) odnoszą się nie do właściwości gotowych produktów, ale do tego, że ich składniki są produktami rolnictwa ekologicznego.
Wstrząśnięte niezmieszane
Bardzo ważne w przypadku eko-produktów jest ich wyodrębnienie, czyli takie postępowanie z artykułami rolnictwa ekologicznego na każdym etapie, aby zapobiegać ich zmieszaniu z produktami nie spełniającymi wymogów ekologicznych. W tym celu dla produktów rolnictwa ekologicznego i konwencjonalnego należy albo stosować osobne linie technologiczne (ewentualnie osobne obiekty), albo prowadzić produkcję ekologiczną i konwencjonalną w różnych terminach, po starannym oczyszczeniu maszyn i urządzeń.
Produkty ekologiczne należy także oddzielnie przechowywać i transportować, odpowiednio je oznakowując.
- Produkty zawierające do 5 proc. dozwolonych składników konwencjonalnych mogą być znakowane jako bio, eko, organiczny;
- Produkty zawierające więcej niż 5 proc. składników konwencjonalnych mogą mieć w składzie surowcowym podaną wzmiankę o surowcach ekologicznych, ale nie mogą być oznakowane jako produkty bio, eko, organiczne.
Przetwórstwo bez GMO
W przetwórstwie produktów rolnictwa ekologicznego stosuje się wszystkie klasyczne technologie przerobu: metody mechaniczne, termiczne i fermentacyjne. Ważne aby przetwarzać produkty rolnictwa ekologicznego. Produkt eko i bio nie może być jednak produktem przetwarzania przez:
- napromienianie promieniami jonizującymi,
- przy zastosowaniu organizmów zmodyfikowanych genetycznie,
- chemiczną obróbkę produktów żywnościowych,
- tworzenie produktów żywnościowych z izolowanych składników żywności.
Jeśli chodzi o substancje dodatkowe, nie można stosować: sztucznych barwników, konserwantów, przeciwutleniaczy, antybiotyków, sztucznych substancji słodzących, substancji wzmacniających smak i zapach, substancji wybielających, rozpuszczalników ekstrakcyjnych i innych pochodnych syntezy chemicznej.
Zasady przyznawania certyfikatów dla ekożywności
Jednostki certyfikujące przyznają producentom żywności ekologicznej certyfikaty zgodności, o ile:
-wszystkie procesy produkcji żywności są zgodne z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego,
-wszystkie procesy przygotowania żywności są zgodne z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego,
-wszystkie procesy dystrybucji żywności są zgodne z tymi przepisami.
Podmioty zajmujące się sprzedażą produktów końcowemu odbiorcy nie muszą mieć certyfikatu zgodności.
Jeśli jesteś producentem żywności i chciałbyś uzyskać certyfikat zgodności, powinieneś:
- W jednej z jednostek certyfikacyjnych zgłosić na odpowiednim formularzu określoną działalność. Formularz „Zgłoszenie podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego” znajduje się na stronie www.ijhar-s.gov.pl w zakładce rolnictwo ekologiczne.
- Wysłać wypełniony druk do jednostki certyfikującej.
- Zawrzeć z jednostką certyfikującą umowę w sprawie kontroli, na podstawie której ta instytucja sprawdzi, czy rzeczywiście prowadzisz gospodarstwo ekologiczne.
- Zgłaszać korekty za każdym razem, kiedy zdezaktualizują się informacje zawarte w zgłoszeniu działalności.
Na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajduje się lista jednostek certyfikujących do przeprowadzania kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów zgodności na terenie Polski (jest ich 10). Jednostki certyfikujące wydają certyfikaty zgodności podmiotom gospodarczym, które podlegają ich kontroli, a które spełniają warunki przepisów dotyczących rolnictwa ekologicznego. Przynajmniej raz w roku jednostki certyfikujące przeprowadzają kontrolę w poszczególnych podmiotach (kontra jest fizyczna, czyli nie polega tylko na sprawdzeniu dokumentów). Jednak przetwórcy muszą tworzyć i uaktualniać odpowiednie procedury, a w trakcie kontroli wykonywanych przez jednostki certyfikujące pokazywać inspektorom stosowne dokumenty. Np. dokumenty poświadczające prowadzenie zabiegów agrotechnicznych i czynności związanych z gospodarowaniem stadem zgodne z zasadami produkcji ekologicznej.
Gospodarstwo ekologiczne:
- stosuje specjalne metody ochrony gleby i wody,
- stosuje specjalne sposoby nawożenia,
- nie używa chemicznych środków ochrony roślin.
