Prawo pracownika. Poznaj zasady przyznawania urlopów

Pracownik na etacie ma prawo do:
• 20 dni – jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni - po 10 latach pracy.

Do lat pracy wlicza się lata nauki:
• w zasadniczej lub innej równorzędnej szkole zawodowej – przewidziany programem nauczania czas nauki, maksymalnie 3 lata;
• w szkole ogólnokształcącej – 4 lata;
• w średniej szkole zawodowej – przewidziany programem nauczania czas nauki, maksymalnie 5 lat;
• w szkole policealnej – 6 lat;
• w szkole wyższej – 8 lat.
Okresów tych nie sumuje się, lecz wybiera właściwy (jeśli np. skończyłeś studia – 8 lat).
Do dni urlopu nie wlicza się sobót i niedziel oraz świąt, lecz tylko dni robocze.

Ile dostaniesz urlopu

Za czas urlopu przysługuje ci takie wynagrodzenie, jakie byś otrzymywał gdybyś w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia za okres trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Urlop okolicznościowy

Przysługują ci 2 dni wolnego w związku z twoim ślubem,
narodzinami dziecka, zgonem i pogrzebem małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy. Natomiast 1 dzień wolny należy ci się w razie ślubu twojego dziecka, zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby, którą utrzymujesz lub którą się bezpośrednio opiekujesz.

Na niepełnym etacie

Jeśli pracownik jest zatrudniony na część etatu, urlop jest ustalany proporcjonalnie do jego czasu pracy (trzeba  przy tym zaokrąglać niepełny dzień urlopu w górę, do pełnego dnia) - np. jeśli pracownik ma pół etatu i 10-letni staż pracy, przysługuje mu prawo do 13 dni urlopu wypoczynkowego, a ze stażem poniżej 10 lat - do 10 dni wypoczynku.

Więcej niż 26 dni

Niektórzy pracownicy mają prawo do dodatkowych urlopów albo do urlopów w zwiększonym wymiarze, np. niepełnosprawni, inwalidzi wojenni. kombatanci, ofiary represji, sędziowie, nauczyciele, policjanci, strażacy.

Tymczasowy ma prawo do urlopu

Pracownikom tymczasowym przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 2 dni za każdy miesiąc  pracy w firmie (bez względu na to czy pracuje na cały etat czy tylko na część). Ma do niego prawo, jeśli pracuje u ciebie co najmniej przez miesiąc na podstawie umowy o pracę zawartej z agencją pracy tymczasowej. Jeżeli  pracuje co najmniej 6 miesięcy, ma prawo do urlopu na żądanie.

Ile dla sezonowego

Pracownikowi sezonowemu przysługuje urlop tak jak pozostałym pracownikom. Przy ustalaniu dni urlopu uwzględnia się staż pracy, okres nauki i inne okresy zaliczane do wymiaru urlopu wypoczynkowego "zwykłym" pracownikom, np. okres prowadzenia gospodarstwa rolnego czy pobierania zasiłku dla bezrobotnych

Urlop dla młodocianego

Pracownik młodociany ma prawo do urlopu wypoczynkowego po 6 miesiącach od rozpoczęcia pierwszej pracy W pierwszym roku pracy przysługuje mu 12 dni roboczych, a po upływie roku pracy - 26 dni roboczych urlopu.

Urlop na żądanie

Co roku możesz skorzystać nawet z czterech dni tzw. urlopu na żądanie, bez planowania i umawiania się z  pracodawcą.  Wystarczy, że powiadomisz o tym najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia i nie musisz uzasadniać swojego żądania jakimikolwiek przyczynami.

W okresie wypowiedzenia

Pracodawca może wysłać pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia umowy o pracę i pracownik nie może odmówić

W pierwszej pracy

Pracownicy, którzy rozpoczynają pierwszą w życiu pracę, mogą wziąć wolne już po miesiącu - w wymiarze 1/12  urlopu przysługującego im  po przepracowaniu roku, czyli 1,66 dnia (1/12 x 20 dni).

Czy można odwołać z urlopu

Można, ale gdy jest specjalne uzasadnienie - np. gdy w firmie zdarzyło się coś, co powoduje, że jego obecność w pracy stała się konieczna, a jednocześnie okoliczności tych nie można było przewidzieć w chwili rozpoczynania przez niego urlopu. Pracownik musi wówczas  niezwłocznie przerwać urlop i zgłosić się do pracy. Jeśli tego nie zrobi, można rozwiązać z nim umowę o pracę w trybie natychmiastowym lub ukarać jedną z kar przewidzianych w kodeksie pracy. W razie odwołania pracownika z urlopu, pracodawca musi pokryć ewentualne koszty, jakie w związku z tym poniósł (np. zwrócić opłaty za niewykorzystany, a opłacony pobyt wraz z kosztami przejazdu).

Kiedy urlop się przedawnia

Prawo do niewykorzystanego urlopu oraz ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przedawnia się po 3 latach. Zaległy urlop pracownik powinien wziąć najpóźniej do końca drugiego  kwartału w następnym roku. Jeśli tego nie zrobisz, możesz wysłać go na urlop nawet bez jego zgody.

Kiedy pieniądze zamiast urlopu

Zasadą jest, że urlop wypoczynkowy pracownik powinien odebrać w naturze. Musisz wypłacić mu ekwiwalent pieniężny za urlop tylko wtedy, gdy odchodzi z pracy, a urlopu wypoczynkowego nie zdążył wykorzystać.