Zima a prawo pracy. Obowiązki pracodawcy

W okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca) pracodawca przede wszystkim musi zapewnić w pomieszczeniach temperatury odpowiedniej do rodzaju wykonywanej pracy, metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania. W miejscach, gdzie wykonuje się ciężkie prace fizyczne i przy liniach produkcyjnych temperatura nie może być niższa niż 14°C (chyba, że jest to konieczne ze względów technologicznych), a w pomieszczeniach, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna oraz w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może spaść poniżej 18°C. Natomiast w pomieszczeniach, w których musi być zachowana temperatura niższa ze względu na specyfikę produkcji (np. pakowanie żywności zamrożonej), trzeba zapewnić pracownikom specjalne, chroniące przed zimnem ubrania.

Gorące posiłki i napoje - poniżej 10 st. C
Najciężej ujemne temperatury znoszą ci, którzy pracują na otwartej przestrzeni. W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom w pobliżu ich miejsc pracy pomieszczenia, w których mogliby schronić się przed opadami atmosferycznymi, ogrzać się czy zmienić ubranie. W pomieszczeniach tych powinna być zapewniona temperatura co najmniej 16 °C i powinno być ono wyposażone w urządzenia do podgrzewania posiłków. To nie koniec obowiązków pracodawcy związanych z pracą na otwartej przestrzeni. Jeśli pracownik wykonuje na zewnątrz prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodujące, że jego organizm traci dużo kalorii, a temperatura otoczenia spada poniżej 10°C, szefostwo firmy zobowiązane jest również do zapewnienia darmowych ciepłych napojów i posiłków regeneracyjnych. Pracodawca powinien zapewnić pracownikom napoje w ilości zaspokajającej ich potrzeby, a rodzaj i temperatura napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy. Posiłki i napoje powinny być wydawane pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie, w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3-4 godzinach pracy. Natomiast napoje powinny być dostępne w ciągu całej zmiany roboczej.
Uwaga! Na tych samych zasadach posiłki przysługują również pracownikom zatrudnionym w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura spada poniżej 10°C.

Talony zamiast jedzenia
Dla wielu firm jest to duży kłopot, bo nie są albo do tego przygotowane technicznie, albo rodzaj wykonywanych przez pracowników zadań uniemożliwia im dostarczenie jedzenia. Pracodawca musi wtedy w inny sposób zapewnić takie posiłki. Może albo wydać talony na zakupy w sklepach, by pracownicy kupili takie posiłki, może też kupić półprodukty do samodzielnego przygotowania posiłków przez pracowników. Nie wolno mu jednak wypłacać ekwiwalentu pieniężnego za brak posiłków regeneracyjnych w pracy.

Na mrozie w odzieży ochronnej
Dodatkowo w czasie pracy na zewnątrz, gdy pracownicy są narażeni na działanie niskich temperatur oraz złych warunków atmosferycznych firma musi zapewnić im specjalną odzieżą (tzw. ciepłochłonną), która będzie ich przed tym chronić.
Podobnie w sytuacji gdy pracownicy wykonują swoje obowiązki w takich pomieszczeniach, w których niemożliwe jest podniesienie temperatury do przepisowego poziomu 18 lub 14 stopni Celsjusza, - wtedy także firma musi zapewnić im odpowiednią odzież chroniącą przed zimnem.
Szczególne wyzwania stawia zima przed pracodawcami z branży budowlanej. Powinni oni pamiętać, że przy szczególnie złej pogodzie - silnym wietrze wiejącym z prędkością powyżej 10 m/s, gęstej mgle, gołoledzi, opadach deszczu i śniegu, prace na wysokości powinny być wstrzymane. Dotyczy to szczególnie pracowników stawiających rusztowania lub ruchome podesty oraz pracujących na żurawiach i dźwigach. oraz prac rozbiórkowych. Przy silnym wietrze pracodawca powinien przerwać także roboty rozbiórkowe.

Na dachu z zabezpieczeniem
W zimie bardzo często pracownicy są zatrudniani do odśnieżania dachów. Nie każdy pracownik może się jednak podjąć takiego zajęcia, a tym, którzy mogą, pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne warunki pracy. Przede wszystkim pracodawca może skierować do takiej pracy tylko pracowników, którzy mają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokościach. Firma musi dostarczyć takim osobom odpowiednie środki ochrony przed upadkiem- - między innymi kask, obuwie antypoślizgowe i przede wszystkim szelki zabezpieczające przed upadkiem z dachu. Przed przystąpieniem do odśnieżania dachu pracownik musi również przejść szczegółowy instruktaż, jak wykonywać zadanie oraz zostać poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaniem takiej pracy. Zabezpieczenia muszą być tak przygotowane, by ochroniły pracowników nie tylko przed ześlizgnięciem się z dachu, ale także przed sytuacją, że dach załamuje się pod ciężarem ludzi i śniegu.
Warto pamiętać, że konsekwencje nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy mogą być dotkliwe - pracodawca może być ukarany grzywną w wysokości do 30 tys. zł ale również brakiem osób do pracy.