Każdy, kto będąc na rencie lub wcześniejszej emeryturze w minionym roku dodatkowo pracował, pełnił służbę albo prowadził własną firmę, ma obowiązek do końca lutego zawiadomić o wysokości przychodów oddział ZUS wypłacający mu świadczenie. Jeśli dorabiasz, musisz liczyć się z tym, że twoje prawo do świadczenia może być zawieszone lub dostaniesz mniej pieniędzy.
UWAGA!
Obowiązek ten nie dotyczy emerytów, którzy 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) ukończyli przed podjęciem działalności zarobkowej. Oni nie muszą rozliczać się z ZUS.
Zaświadczenie lub oświadczenie
Jeśli jesteś pracownikiem, powinieneś uzyskać od pracodawcy zaświadczenie informujące o wysokości przychodu, najlepiej w dwóch wariantach - w rozbiciu na poszczególne miesiące i roczną kwotę zarobków za miniony rok. Jeśli prowadzisz firmę, wystarczy twoje oświadczenie. Podajesz w nim swoje dane osobowe, informujesz, z jakich źródeł otrzymujesz przychody oraz jakie osiągasz zarobki, a na koniec składasz własnoręczny podpis.
Jeśli nie masz obowiązku opłacania składek, twój przychód przyjmuje się w takiej wysokości, w jakiej zostałby ustalony w celu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, gdybyś musiał je obowiązkowo płacić.
Uważaj na progi zarobkowe
Na podstawie przesłanej informacji o wysokości przychodu w całym poprzednim roku ZUS dokonuje rozliczenia przychodu. Nie możesz bowiem dorabiać ile chcesz.
Do 2242,20 zł miesięcznie (czyli do 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) możesz dorabiać bezkarnie.
Od 2242,20 zł do 4164 zł miesięcznie (między 70 proc. a 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia) ZUS zmniejszy ci wypłatę.
Powyżej 4164 zł miesięcznie (czyli przekroczysz 130 proc. średniej płacy) ZUS zawiesi ci emeryturę.
Co się może okazać po rozliczeniu
Swoje dodatkowe dochody za miniony rok możesz rozliczać rocznie lub miesięcznie. Niezależnie od sposobu rozliczania po porównaniu twoich dodatkowych dochodów z progami zarobkowymi może się okazać, że:
l w trakcie roku otrzymywałeś świadczenie w takiej wysokości, jak ci się należała;
l otrzymywałeś zbyt wysoką kwotę świadczenia w poszczególnych miesiącach lub w całym roku kalendarzowym - w takiej sytuacji ZUS wydaje decyzję o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń i musisz zwrócić określoną kwotę do ZUS;
l ZUS wypłacił ci w poszczególnych miesiącach lub w całym roku zbyt niską kwotę świadczenia (np. gdy świadczenie było zmniejszone w maksymalnej wysokości, a po dostarczeniu zaświadczenia o twoich zarobkach okazało się, że powinno być zmniejszone o niższą kwotę - wówczas ZUS musi ci zwrócić różnicę).
Rozliczenie roczne opłaca się, jeśli:
l w niektórych miesiącach rozliczanego roku zarabiałeś niewiele ponad 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a w pozostałych twoje zarobki nie przekraczały tej kwoty;
l w określonych miesiącach roku miałeś zarobki powodujące zawieszenie świadczenia (ale niewiele przekraczające 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia), a w pozostałych - w ogóle nie zarabiałeś lub miałeś zarobki w wysokości powodującej jedynie zmniejszenie świadczenia;
l w niektórych miesiącach roku osiągałeś zarobki powodujące zmniejszenie świadczenia, a w niektórych powodujące jego zawieszenie (ale niewiele przekraczające 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia).
Rozliczenie miesięczne warto wybrać, gdy:
l w niektórych miesiącach roku zarabiałeś dużo więcej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a twoje zarobki w pozostałych miesiącach były w takiej wysokości, że nie wpływały na zmniejszenie świadczenia;
l w niektórych miesiącach roku zarabiałeś dużo więcej niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a w pozostałych miesiącach twoje zarobki nie przekraczały tej kwoty.
Co powinno być w zaświadczeniu
Jeśli byłeś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w zaświadczeniu twój pracodawca powinien uwzględnić te jego składniki, od których opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, czyli m.in. wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody czy też ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Do tej kwoty wlicza się też:
- przychody z umów agencyjnych, zlecenia, o dzieło (jeśli umowa została zawarta z pracodawcą, z którym masz umowę o pracę lub jeśli wykonujesz pracę na rzecz pracodawcy, z którym masz umowę o pracę);
- kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Kiedy warto wpłacić do FUS
Jeśli zdarzało się, że w ciągu roku lub w określonych miesiącach zarabiałeś więcej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, możesz uchronić się od zawieszenia świadczenia poprzez dobrowolną wpłatę na konto Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Będziesz musiał wpłacić kwotę nadwyżki ponad wyższy próg zarobkowy pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy. Wówczas ZUS uzna, że w okresie, za który nastąpiła wpłata, przychód był równy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a świadczenie za ten okres nie zostanie zawieszone, jedynie maksymalnie zmniejszone.
Grażyna Kulikowska (59 l.) z Knyszyna (woj. podlaskie)
- Jestem na emeryturze, ale syn zatrudnił mnie u siebie w sklepie przemysłowym. Dowiedziałam się, że skoro dorabiam, to do końca lutego muszę rozliczyć się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Na szczęście moje dochody nie są tak wysokie, żeby groziło mi zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia.
Emeryt musi poinformować ZUS o dorabianiu Jacek Dziekan, naczelnik wydziału komunikacji społecznej ZUS
- Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej każdy emeryt (poza osobami w powszechnym wieku emerytalnym) i rencista jest obowiązany do powiadomienia ZUS o przychodach. Jeżeli tego nie zrobi, a okaże się, że w związku z przekroczeniem progu zarobków powinny mieć zmniejszone lub zawieszone świadczenie - będzie musiał zwrócić nienależnie pobrane świadczenie.
Dodatki dla emerytów
Dodatek pielęgnacyjny - 181,10 zł, a dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji - 271,65 zł, przysługuje osobom, które zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji, albo ukończyły 75 lat.
Dodatek kombatancki - 181,10 zł, przysługuje kombatantom i innym osobom będącym ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, przyznawany jest na podstawie zaświadczenia Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Dodatek za tajne nauczanie
- 181,10 zł, przyznawany jest osobom, które w czasie okupacji prowadziły tajne nauczanie lub przed dniem 1 września 1939 r. nauczały w języku polskim w szkołach polskich na terenie III Rzeszy Niemieckiej oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska. Osobie uprawnionej jednocześnie do dodatku kombatanckiego i dodatku za tajne nauczanie przysługuje tylko jeden dodatek kombatancki.
Świadczenie pieniężne dla osób deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR
- od 9,08 zł za 1 miesiąc do 181,10 zł za 20 miesięcy, przyznawane decyzją kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a wypłacane przez ZUS osobie, która nie ma ustalonego prawa do dodatku kombatanckiego oraz dodatku za tajne nauczanie, przysługuje maksymalnie za 20 miesięcy pracy przymusowej.
None
Świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych - 593,28 zł, przysługuje osobom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy, ponieważ straciły wzrok w wyniku działań wojennych w okresie wojny 1939-1945 lub też wskutek eksplozji niewypałów lub niewybuchów pozostałych po niej.
Dodatek kompensacyjny - 27,17 zł, przysługuje kombatantom oraz niektórym osobom będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
* uwaga kwoty dodatków ważne są do 1 marca 2011 roku
Podcasty
Playlisty tematyczne
