Koniec 800 plus w Polsce?! W zamian zwolnią matki z podatku

Polska w obliczu demograficznej katastrofy

Polska znajduje się w jednym z najtrudniejszych momentów w swojej powojennej historii, a mianowicie w głębokim kryzysie demograficznym. Prognozy demograficzne malują ponury obraz przyszłości. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2060 roku w Polsce będzie żyło zaledwie 30,9 miliona osób. To spadek o blisko 7 milionów w porównaniu z rokiem 2022. Jeszcze bardziej alarmujący jest współczynnik dzietności, który wynosi zaledwie 1,16. Oznacza to, że na jedną kobietę przypada średnio 1,16 urodzonego dziecka. Aby zapewnić stabilność populacji, ten wskaźnik powinien wynosić co najmniej 2,1. Polska ma jeden z najniższych wskaźników dzietności w Europie.

Starzejące się społeczeństwo – wyzwanie dla przyszłości

Niska dzietność i wydłużająca się średnia życia prowadzą do szybkiego starzenia się społeczeństwa. Prognozy wskazują, że w 2050 roku aż 40% Polaków będzie w wieku poprodukcyjnym. Już teraz na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 35 emerytów. W 2060 roku ta liczba wzrośnie do 64. To ogromne obciążenie dla systemu emerytalnego i rynku pracy. Brak rąk do pracy może spowolnić wzrost gospodarczy i utrudnić finansowanie świadczeń socjalnych.

800 plus nie działa. Jest inne rozwiązanie

Wprowadzone programy wsparcia rodzin, takie jak 500 plus i jego następca 800 plus, miały za zadanie poprawić sytuację demograficzną. Jednak ich skuteczność jest ograniczona. Programy te z pewnością poprawiły sytuację finansową wielu rodzin, ale nie przełożyły się znacząco na wzrost dzietności.

Eksperci Personnel Service zwracają uwagę, że tego typu programy przede wszystkim poprawiają warunki życia rodzin o niższych dochodach. Nie stanowią jednak wystarczającej zachęty dla osób o średnich i wyższych zarobkach, które często odkładają decyzję o powiększeniu rodziny ze względu na obawy o stabilność finansową i karierę zawodową. Polska potrzebuje bardziej kompleksowych i długofalowych rozwiązań, które uwzględnią zarówno kwestie finansowe, jak i ułatwią łączenie macierzyństwa z pracą zawodową. Jednym z potencjalnych rozwiązań jest wprowadzenie zwolnień podatkowych dla pracujących matek, podobnie jak to ma miejsce na Węgrzech.

Węgierski model: Ulgi podatkowe jako narzędzie polityki prorodzinnej

Węgry od lat realizują aktywną politykę prorodzinną. Jednym z jej kluczowych elementów jest system ulg podatkowych dla rodzin z dziećmi. Od października 2024 roku matki posiadające troje lub więcej dzieci są całkowicie zwolnione z podatku dochodowego – i to dożywotnio. W 2026 roku ulga ma objąć matki z dwójką dzieci, a w przyszłości planowane jest jej rozszerzenie na kolejne grupy.

Dzięki temu dochody rodzin wielodzietnych mogą wzrosnąć nawet o 18,9% rocznie. W praktyce oznacza to, że kobieta zarabiająca równowartość 6 000 zł brutto miesięcznie może zyskać dodatkowo nawet 1000 zł każdego miesiąca. To realne wsparcie, które może wpłynąć na decyzję o powiększeniu rodziny.

Rząd Viktora Orbána od lat konsekwentnie wdraża kompleksową politykę prorodzinną. Obejmuje ona preferencyjne kredyty hipoteczne dla rodzin wielodzietnych, bezzwrotne dotacje na zakup samochodu dla rodzin z co najmniej trójką dzieci, ulgi podatkowe dla młodych rodziców oraz programy wspierające kobiety powracające na rynek pracy po urlopie macierzyńskim.

Efekty węgierskiej polityki prorodzinnej

Czy węgierska polityka prorodzinna przynosi efekty? Choć wskaźnik dzietności na Węgrzech wciąż nie osiągnął poziomu zastępowalności pokoleń, to wzrósł z 1,23 w 2011 roku do 1,55 w 2023 roku. To wyraźny postęp, który pokazuje, że przemyślana i konsekwentna polityka prorodzinna może przynosić pozytywne rezultaty. W tym samym czasie w Polsce wskaźnik dzietności od lat utrzymuje się poniżej 1,4, a w 2023 roku spadł do rekordowo niskiego poziomu 1,16.

Kończy się czas na czekanie

– Demografia to jedno z największych wyzwań stojących przed Polską. Jeśli nie podejmiemy natychmiastowych działań, skutki mogą być nieodwracalne – zarówno dla rynku pracy, jak i dla systemu emerytalnego. Musimy myśleć długofalowo i stworzyć warunki, które nie tylko zachęcą do posiadania dzieci, ale także zapewnią stabilność finansową rodzinom, niezależnie od poziomu ich dochodów. Zwolnienie z podatku dochodowego dla pracujących matek, wzorem Węgier, mogłoby być realnym impulsem prorodzinnym – podkreśla Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy i założyciel Personnel Service.