Prawo do emerytury już po pierwszym opłaceniu składki? Te osoby mogą dostać najniższe świadczenie 1878,91 złotych

Zawieranie umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym obywateli różnych państw to standardowa praktyka międzynarodowa. Umowę tego rodzaju zawarliśmy na przykład 35 lat temu z Niemcami, 17 lat temu ze Stanami Zjednoczonymi, czy w 2017 roku z Turcją. Tego typu umowy są dwustronne, co oznacza, że uprawnienia zabezpieczające obywateli danego państwa w Polsce dotyczą także zabezpieczeń społecznych Polaków w krajach, z którymi zawarliśmy umowę. Dzięki takim międzynarodowym aktom dwa systemy zabezpieczeń obowiązujące w państwach, które je podpisały, zostają skoordynowane.

Rezultat umowy międzynarodowej

W rezultacie staje się możliwe uzyskanie emerytur, rent czy zasiłków przez osoby, które legalnie pracowały w obu państwach i płaciły składki do dwóch różnych systemów zabezpieczenia społecznego. Co ciekawe, negocjacje w sprawie podpisania umowy z Indiami rozpoczęły się 12 lat temu, co było związane z rosnącą liczbą obywateli Indii pracujących legalnie, a zatem ubezpieczonych w Polsce.

Przepisy dotyczące obywateli Indii w Polsce i obywateli Polski w Indiach wejdą w życie w tym roku. Umowa polsko-indyjska nie tylko nie obciąży polskiego systemu emerytalnego, ale zmniejszy obciążenie związane z pracą obywateli Indii w Polsce. Jeden z artykułów tej umowy umożliwia sytuację, w której pracownicy indyjskich firm wysyłani przez nie legalnie do Polski przez 5 lat pracy w naszym kraju nie będą nabywali prawa do świadczeń z ZUS-u, w tym w szczególności prawa do emerytury.

Bez obowiązującej umowy – to jest w stanie, który mamy przed wejściem w życie umowy z Republiką Indii – gdy indyjska firma wysyła do Polski pracowników, to pracując w naszym kraju i odprowadzając składki, nabywają tym samym prawo do emerytury. Po wejściu w życie umowy legalni pracownicy indyjscy nie będą podlegać polskim ubezpieczeniom społecznym nawet przez 5 lat, więc w tym czasie nie będą nabywać prawa do emerytury w Polsce, a ZUS nie będzie im musiał w przyszłości wypłacać emerytury za okres pracy w Polsce. Obecnie nadal musi to robić.

Co zmieni umowa z Republiką Indii

Zmiana po wejściu w życie omawianej umowy międzynarodowej będzie polegać na tym, że aby wykazać minimalny staż niezbędny do nabycia uprawnień emerytalnych do emerytury minimalnej – czyli 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn – obywatel Indii pracujący u nas legalnie, a więc podlegający w Polsce ubezpieczeniom społecznym, będzie miał możliwość doliczenia stażu, który uzyskał w drugim umawiającym się państwie, to znaczy w Indiach.

W rezultacie rzeczywiście możliwa stanie się sytuacja, kiedy obywatel Indii uzyska prawa do emerytury minimalnej w Polsce już po odprowadzaniu u nas składek zaledwie przez miesiąc. Naprawdę będzie więc mógł uzyskać dostęp do świadczeń z polskiego systemu zabezpieczenia społecznego już po miesiącu pracy, o ile jednocześnie będzie posiadał odpowiedni staż pracy w Indiach – to jest w przypadku kobiet 20, a w przypadku mężczyzn 25 lat.

Ponieważ w Indiach emerytury pracowników zarabiających niewiele są bardzo niskie, oczywiście może się zdarzyć, że suma obliczanej u nas emerytury na podstawie składek opłaconych w Polsce oraz emerytury nabytej w Indiach będzie niższa od polskiej emerytury minimalnej. Co wtedy? Czy obywatele Indii będą mogli liczyć na wyrównanie przez polski budżet, tak jak dzieje się to w przypadku naszych obywateli?

Otóż o ile osoba ubezpieczona, obywatel Indii, będzie przebywała w Polsce legalnie, tak właśnie się stanie – będzie więc mogła pobierać emeryturę minimalną, jednocześnie nadal pracując bądź nie pracując. Natomiast gdy taki emeryt wyjedzie z Polski, niezależnie od tego, czy do Indii, czy gdzie indziej, będzie otrzymywał co miesiąc jedynie kwotę należną z tytułu składek opłaconych w Polsce. Jeśli będzie je opłacał krótko, czyli na przykład właśnie jeden miesiąc, polska część jego emerytury będzie bardzo niska.

Czy jesteśmy w gorszej sytuacji niż obywatele Indii?

Polacy nie nabywają prawa do emerytury minimalnej już po pierwszym opłaceniu składki. Minimalna emerytura, która obecnie wynosi 1878,91 złotych brutto, przysługuje osobom, które osiągnęły odpowiedni wiek emerytalny i mają wymagany staż pracy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Osoby z minimalnym stażem pracy, niższym niż 20 czy 25 lat, na przykład pięcioletnim, mogą otrzymać emeryturę, ale niską, obliczaną jedynie na podstawie zgromadzonych składek.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że obywatele Indii, których dotyczy podpisana przez nas dwustronna umowa, mają już odpowiedni staż pracy w Indiach. Obecnie umowa o zabezpieczeniu społecznym z Republiką Indii czeka na ratyfikację przez Sejm, a ma wejść w życie jeszcze w tym roku.