Tam już po powodzi nie powstaną domy? Wody Polskie mają plan

Plany Wód Polskich na ochronę przeciwpowodziową

Według informacji Wód Polskich wrześniowa powódź z 2024 roku zniszczyła ponad 20 tys. budynków. Gospodarstwo wskazuje, że wiele z nich znajduje się na terenach, które z racji zagrożenia powodziowego nie powinny zostać ponownie odbudowane. "Takich działek było ok. 19 tys. z czego ponad 5 tys. to działki, które na mapach ryzyka powodziowego określone są jako tzw. woda jednoprocentowa, co oznacza, że od 2018 nie podlegają zabudowie" - wskazał wiceprezes Wód Polskich.

Przypomniał, że wrześniowa fala powodziowa, która przechodziła przez Ziemię Kłodzką miała pojemność ok. 26 mln m sześc. i była ponad 21 razy większa niż pojemność zniszczonego zbiornika retencyjnego Stronie Śląskie. Balcerowicz wskazał, że aby zatrzymać wodę należy w zagrożonych rejonach nie tylko budować dodatkowe zbiorniki i umocnienia, ale też znaleźć miejsca, gdzie rzeka mogłaby się rozlać, nie powodując zagrożenia dla ludzkiego życia i zniszczeń materialnych.

"To oznacza, że należy przeprowadzić wykup działek na terenach najbardziej zagrożonych wystąpieniem powodzi" - powiedział. Zaznaczył jednak, że proces ten wymaga akceptacji samorządów i mieszkańców.

Balcerowicz poinformował, że obecnie trwają prace nad projektem budowy kompleksowego zabezpieczenia przeciwpowodziowego zlewni Nysy Kłodzkiej, które pozwoliłoby zatrzymać część wielkiej fali m.in. w naturalnych zagłębieniach terenów, w lasach, na polach czy łąkach, doprowadzając ją w sposób kontrolowany do Kaskady Nysy Kłodzkiej (zbiorniki: Nysa, Otmuchów, Kozielno i Topola).

Dodał, że pierwsze warianty zostały już przedstawione Ministerstwu Infrastruktury, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz pełnomocnikowi rządu ds. odbudowy obszarów dotkniętych powodzią Marcinowi Kierwińskiemu. Wiceszef Wód Polskich dodał, że wkrótce mają ruszyć konsultacje społeczne, podczas których zostaną przedstawione analizy pokazujące, co może wydarzyć się za kilka lat, jeśli dziś nie zostaną podjęte działania zwiększające odporność przeciwpowodziową. Koszt budowy zabezpieczenia zlewni Nysy Kłodzkiej może wynosić nawet 400-500 mln euro, a środki na inwestycje z tym związane miałyby pochodzić z Banku Światowego, Unii Europejskiej i budżetu państwa.

Balcerowicz pytany jak ocenia gotowość ludzi zamieszkałych na terenach dotkniętych przez powódź do przeprowadzenia się w bezpieczne miejsce, powiedział, "mieszkańcy działek leżących nad np. nad Potokiem Morawka, Białą Lądecką czy Nysą Kłodzką, których domy zostały zniszczone lub są w złym stanie technicznym mówią, że chcieliby się dogadać".

Najważniejszy jest dialog

Podkreślił jednak, że "najważniejszy jest dialog i wypracowanie jak najlepszych rozwiązań dla obu stron". Dodał, że powodzi nie da się w 100 proc. zapobiec, ale w ramach budowania odporności na zmiany klimatu "musimy trzymać powódź z dala od ludzi, a ludzi nauczyć, by trzymali się z dala od powodzi lub nauczyć się z nią żyć".

Zlewnia Nysy Kłodzkiej ma powierzchnię blisko 4,9 tys. km kw. i położona jest w południowej części województwa dolnośląskiego blisko (3 tys. km kw.) oraz w zachodniej części województwa opolskiego (ok. 1,9 tys. km kw.) Swym zasięgiem obejmuje 13 powiatów i 66 gmin. Jak wynika z zapisów historycznych w latach od 1310 do 1900 r. teren ten nawiedziło ponad 50 wielkich powodzi, zaś w ubiegłym wieku katastrofalne wezbrania powodziowe miały tu miejsce w latach: 1903, 1907, 1938, 1952, 1997 i 1998 r. Ostania powódź na tym terenie miała miejsce we wrześniu 2024 r.

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie utworzono 1 stycznia 2018 r. na bazie państwowych jednostek budżetowych, tj. Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej wraz z siedmioma regionalnymi zarządami gospodarki wodnej oraz 17 zarządów melioracji i urządzeń wodnych (podporządkowanych marszałkom województw). Celem Wód Polskich jest ochrona mieszkańców kraju przed powodzią i suszą, a także gospodarowanie zasobami wodnymi. PGWWP wykonuje prawa właścicielskie w stosunku do wód, które są własnością Skarbu Państwa, naliczają i pobierają opłaty za usługi wodne, wydają decyzje administracyjne (zgody wodnoprawne).