Więcej chorób zawodowych na liście. Zmiany w rozporządzeniu i świadczenia z ZUS

• Choroba zawodowa to schorzenie wywołane przez szkodliwe czynniki w pracy, zgodnie z Kodeksem pracy i rozporządzeniem Rady Ministrów.
• W 2025 roku do wykazu chorób zawodowych zostaną dodane nowe schorzenia związane z azbestem, takie jak rak jajnika i rak żołądkowo-jelitowy.
• Nowe przepisy uwzględnią również narażenie wtórne na azbest, a osoby poszkodowane będą mogły ubiegać się o szeroki zakres świadczeń z ZUS.
• Sprawdź, kiedy dokładnie wejdą w życie te zmiany i jakie świadczenia przysługują osobom dotkniętym chorobami zawodowymi!

Czym jest choroba zawodowa?

Zgodnie z art. 235¹ Kodeksu pracy, choroba zawodowa to schorzenie wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy lub związane z charakterem wykonywanych obowiązków. Szczegółowy wykaz znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. (Dz.U. 2013.1367). Obejmuje m.in.: choroby zakaźne, nowotwory zawodowe, choroby układu oddechowego, zmiany skórne, oraz schorzenia wynikające z długotrwałego narażenia na hałas i drgania mechaniczne.

Nowe choroby zawodowe 2025 – rak związany z azbestem

W ramach nowelizacji rozporządzenia o chorobach zawodowych, Ministerstwo Zdrowia doda do wykazu m.in. raka jajnika i raka żołądkowo-jelitowego. To konsekwencja wdrażania unijnych przepisów, które mają zwiększyć ochronę pracowników narażonych na działanie rakotwórczego azbestu. Mimo zakazu jego stosowania w Polsce, zagrożenie nadal istnieje – zwłaszcza w budownictwie, przy rozbiórkach, a także w służbach ratowniczych i gospodarce odpadami.

Narażenie na azbest – nie tylko w pracy

W przepisach pojawi się pojęcie narażenia wtórnego, które uwzględnia osoby mające pośredni kontakt z azbestem – np. przez ubrania robocze przynoszone do domu. Z uwagi na długi okres latencji, choroby zawodowe związane z azbestem mogą ujawniać się dopiero kilkanaście lat po zakończeniu zatrudnienia.

Świadczenia z ZUS za choroby zawodowe

Uznanie choroby zawodowej otwiera drogę do licznych świadczeń. Osoby z odpowiednią dokumentacją mogą ubiegać się o:

* zasiłek chorobowy – 100% podstawy wymiaru przez 182 dni,

* świadczenie rehabilitacyjne – do 12 miesięcy,

* jednorazowe odszkodowanie z ZUS 

* rentę z tytułu niezdolności do pracy,

* rentę rodzinną – dla bliskich zmarłego.

Od 1 kwietnia 2025 roku stawka odszkodowania za 1% uszczerbku wzrosła do 1 636 zł. W przypadku całkowitej niezdolności do pracy, świadczenie wynosi 28 636 zł, natomiast rodzina zmarłego pracownika może otrzymać nawet 147 271 zł.

Zmiany w przepisach – od kiedy wejdą w życie?

Projekt rozporządzenia znajduje się obecnie w fazie konsultacji publicznych. Wejście w życie przepisów planowane jest na 21 grudnia 2025 roku, zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej. Równolegle procedowana jest ustawa o wyrobach zawierających azbest, która doprecyzuje zasady przyznawania świadczeń.