Intercyza. Czy warto ją podpisywać

Intercyza przedślubna, w przeciwieństwie do umowy rozdzielności majątkowej, może być podpisana tylko przed zawarciem związku małżeńskiego. W umowie tej  przyszli małżonkowie postanawiają, że po ślubie chcą mieć rozdzielność majątkową, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Intercyzę zawsze sporządza notariusz, a zaczyna ona obowiązywać dopiero w dniu ślubu. Ślub jest warunkiem zawieszającym umowy intercyzy, więc jeśli do niego nie dojdzie, intercyza będzie nieważna. Do podpisania intercyzy potrzebna jest zgoda obu stron tej umowy.

Skutki podpisania umowy intercyzy

Po ślubie umowa intercyzy zaczyna skutkować. Od momentu zawarcia związku małżeńskiego każdy z małżonków zachowuje na wyłączność nie tylko majątek nabyty przed ślubem, ale i nabyty po ślubie. Z majątkiem wniesionym do małżeństwa przez któregokolwiek ze współmałżonków nie ma problemu, ponieważ w razie ewentualnego rozwodu będzie on potraktowany jako majątek odrębny każdego ze współmałżonków, a więc wyłączony z ich wspólności majątkowej.
Inaczej zaś będzie z majątkiem, którego małżonkowie dorobią się po ślubie. Bez podpisania intercyzy, niezależnie od tego który z małżonków przyczynił się do jego powstania, będzie to ich majątek wspólny. W Polsce obowiązuje bowiem ustawowa wspólność majątkowa, która powstaje w momencie zawarcia związku małżeńskiego.

Intercyza a długi

Co do długów zaciągniętych przez któregoś z małżonków, to zgodnie z przepisami, jeden z małżonków nie odpowiada już za długi zaciągnięte przez drugiego, chyba, że wyraził na piśmie zgodę na zaciągnięcie tego zobowiązania lub dług został zaciągnięty na potrzeby rodziny. Tylko w takich wypadkach wierzyciel może zaspokoić swoje prawa nie tylko z osobistego majątku dłużnika, ale i ze wspólnego majątku małżonków. W przypadku takiego długu intercyza również ma duże znaczenie. Część majątku należąca do partnera dłużnika jest wyłączona spod egzekucji.

Intercyza a ryzyko

Zdarza się, że jeden ze współmałżonków podejmuje ryzykowną działalność gospodarczą. Jego mąż lub żona narażeni są na to, że poniosą konsekwencje: ich majątek wspólny zostanie uszczuplony kiedy wierzyciele upomną się o to, co do nich należy. Przed negatywnymi skutkami działalności gospodarczej jednego ze współmałżonków, drugi może zabezpieczyć się zawierając u notariusza przedślubną umowę majątkową. Ma ona duże znaczenie zwłaszcza w przypadku nieuregulowanych zobowiązań firmy wobec urzędu skarbowego. Jeśli chodzi o odpowiedzialność przed urzędem skarbowym, istnienie intercyzy powoduje, że co do zobowiązań zawartych po jej podpisaniu, nie obowiązuje zasada wspólnej, nieograniczonej odpowiedzialności małżonków. Nie można prowadzić egzekucji długów firmy z majątku wspólnego obojga małżonków, ponieważ po podpisaniu intercyzy takiego majątku po prostu nie ma. Po podziale majątku wspólnego, istnieje już tylko majątek osobisty każdego z małżonków.
W przypadku zwykłych wierzycieli, np. zobowiązań finansowych wobec innej firmy lub osób fizycznych, małżonek dłużnika (właściciela firmy) może powołać się na intercyzę tylko wówczas, gdy wierzyciele ci zostali  poinformowani o jej istnieniu. Dlatego chcąc mieć korzyść z intercyzy i uniknąć trudnego dowodzenia, że kontrahent był faktycznie świadomy jej istnienia, podpisując umowy firmowe należy umieszczać w nich informację na temat istnienia małżeńskiej umowy majątkowej.
W wypadku istnienia intercyzy, po śmierci jednego z małżonków, drugi będzie odpowiadał w sposób nieograniczony tylko za długi ciążące na odziedziczonym po nim majątku. W wypadku istnienia intercyzy, nie odziedziczy po współmałżonku jednej czwartej majątku wspólnego, jak byłoby wtedy, gdyby taki majątek wspólny istniał, ale odziedziczy połowę majątku odrębnego zmarłego współmałżonka. Jeśli zmarły zgromadził znacznie mniejszy majątek niż jego współmałżonek, podpisanie intercyzy ma duże znaczenie w przypadku długów zostawionych przez zmarłego.

Różne postanowienia intercyzy

Najczęściej intercyza dotyczy ustanowienia rozdzielności majątkowej i tak się ją rozumie. Wtedy wspólnota majątkowa, która powstałaby po ślubie w wypadku nieistnienia intercyzy, w ogóle by nie powstała. Można więc powiedzieć, że poprzez intercyzę następuje zniesienie przyszłej wspólności ustawowej. Oprócz tego umowa intercyzy może dotyczyć:

- rozszerzenia przyszłej wspólności ustawowej
Stanie się tak, jeśli w wyniku postanowień intercyzy jeden z przyszłych współmałżonków zostanie ustanowiony współwłaścicielem nieruchomości należącej do drugiego współmałżonka.

- ograniczenia przyszłej wspólności ustawowej
Stanie się tak, jeśli w wyniku postanowień intercyzy zarobki każdego z małżonków zostaną wyłączone z majątku wspólnego, a majątek uzyskany w inny sposób będzie stanowił część majątku wspólnego.

- ustanowienia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków
Stanie się tak, jeśli w intercyzie zostanie postanowione, że ten ze współmałżonków, który w trakcie trwania małżeństwa zarabiał mniej, bo np. zajmował się dziećmi, będzie mógł domagać się od drugiego ze współmałżonków wyrównania wysokości majątków odrębnych.

Czy umowę intercyzy można zerwać

Intercyzę można rozwiązać lub zmodyfikować w dowolnym momencie, ale zawsze muszą to zrobić obie strony umowy. Nie można jednostronnie zerwać intercyzy.
Uwaga: Wyjątkiem od zasady, według której w przypadku podpisania  intercyzy, po ślubie małżonkowie dorabiają się odrębnych majątków, jest przypadek prawa do mieszkania spółdzielczego. Jeśli zostało ono nabyte w trakcie trwania małżeństwa, zawsze jest dzielone pomiędzy małżonków po połowie.