Jak odwołać się od decyzji ZUS

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją orzecznika, możesz w ciągu 14 dni od doręczenia ci decyzji, wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej (za pośrednictwem oddziału ZUS właściwego ze względu na twoje miejsce zamieszkania). Komisja ocenia twoją zdolność do pracy i wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku (w odwołaniu możesz wskazać nowe okoliczności np. nowe wyniki badań wykonanych już po wydaniu orzeczenia przez orzecznika ZUS-u) oraz po przeprowadzeniu badania twego stanu zdrowia. Komisja nie ma  prawa wydania decyzji, jeśli najpierw cię nie zbada, nawet jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca. Zanim wyda orzeczenie o przyznaniu renty, może cię skierować na obserwację do szpitala lub na dodatkowe badania. Komisja lekarska składa się z trzech osób, a decyzję podejmuje większością głosów. Jeśli uzna sprzeciw za słuszny, zmieni decyzję lub ją uchyli.
Uwaga! W oddziale ZUS możesz dostać i wypełnić gotowe wnioski do odwołań od decyzji orzeczników.

Co ocenia orzecznik

Lekarz orzecznik ocenia niezdolność do pracy i jej stopień oraz ustala:
- datę powstania niezdolności do pracy,
- trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,
- związek przyczynowy niezdolności do pracy (lub śmierci) z określonymi okolicznościami,
- trwałość lub przewidywany okres niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- celowość przekwalifikowania zawodowego.
Ważne! Od decyzji lekarza orzecznika może także odwołać się prezes ZUS (lub główny lekarz orzecznik) i złożyć zarzut wadliwości, czyli  podważyć i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. Może to zrobić w ciągu dwóch tygodni od wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika.

Gdy jesteś niezadowolony z decyzji w sprawie emerytury

Twoja ścieżka odwoławcza jest podobna do tej, która jest stosowana w przypadku decyzji wydanych na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.
W tym przypadku procedura jest jednak nieco krótsza.
Gdy nie zgadzasz się z decyzją ZUS , przysługuje ci prawo odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie wnosisz na piśmie  w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji za pośrednictwem oddziału ZUS, który ją wydał. ZUS ma 30 dni, by odpowiedzieć na twoje odwołanie. W tym czasie powinien ponownie zbadać i przeanalizować sprawę, a potem ma dwie możliwości. Może zmienić lub uchylić swoją wcześniejszą decyzję i wtedy wydaje nową. Albo może nie uwzględnić twego odwołania i wtedy ( nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia odwołania) przekazuje twoją sprawę do sądu wraz z aktami i uzasadnieniem. 
Jeśli w ciągu 60 dni od dania wniesienia odwołania nie dostaniesz z ZUS-u żadnej odpowiedzi, możesz złożyć w sądzie skargę na bezczynność ZUS-u.
Ważne ! Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS ), jeżeli wcześniej nie wniesiesz sprzeciwu od orzeczenia do komisji lekarskiej.

Co w odwołaniu

W odwołanie od decyzji ZUS powinieneś:
* podać nazwę sądu, w którym je składasz
* podać informacje, które pozwolą na zidentyfikowanie zaskarżonej decyzji ZUS , a więc datę wydanej decyzji, wskazać organ, który ją wydał oraz numer decyzji
* podać swoje imię i nazwisko oraz adres zamieszkania 
* określić i zwięźle uzasadnić zarzuty - wystarczy, że wyrazisz swoje niezadowolenie z treści decyzji (zarzut merytorycznej wadliwości decyzji)
* sformułować wnioski, czyli - w zależności od okoliczności - zażądać zmiany, uchylenia w całości lub w części decyzji
* przedstawić dowody na poparcie przytoczonych okoliczności np. nowe wyniki badań lekarskich, zaświadczenia lekarskie.
* określić żądania dotyczące sposobu rozwiązania sprawy
Trzeba  pamiętać, że odwołanie od decyzji musi być koniecznie podpisane. Jeśli odwołanie składasz przez pełnomocnika, musisz dołączyć pełnomocnictwo.
Uwaga! Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji, chyba że z jej treści wynika, że ma być wykonana natychmiast lub jej natychmiastowe wykonanie następuje z mocy ustawy.

Kiedy nie możesz skarżyć

Odwołanie nie przysługuje:
* od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku
* od decyzji odmawiającej przyznania świadczenia w drodze wyjątku
Prezes ZUS może bowiem przyznać emeryturę, rentę czy inne świadczenie w drodze wyjątku ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do ich uzyskania (nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy i nie mają niezbędnych środków utrzymania). W
W tych dwóch przypadkach, gdy nie jesteś zadowolony z wydanej decyzji, możesz jedynie wnieść wniosek do prezesa ZUS-u o ponowne rozpatrzenie sprawy. Masz na to 14 dni od daty dostarczenia ci decyzji. Ostateczną decyzję prezesa ZUS-u możesz zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego (za pośrednictwem prezesa ZUS-u, w terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji). Od wyroku WSA przysługuje ci natomiast skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z czym do sądu

Sprawy związane z rentami i emeryturami rozpatrują okręgowe lub rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. Możesz w nich składać odwołania dotyczące takich spraw jak np. ustalenie prawa do emerytury czy renty,
zasiłek chorobowy, wyrównawczy, macierzyński, opiekuńczy, pogrzebowy i rodzinny,  świadczenie rehabilitacyjne, świadczenia wypadkowe lob odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej. Składając odwołanie nie musisz się martwic o koszty sądowe, bo nie wnosisz żadnych opłat. Jeśli sprawa jest skomplikowana, a nie stać cię na adwokata, możesz poprosić sąd o wyznaczenie obrońcy z urzędu.
Co może sąd:
* oddalić odwołanie, jeśli nie ma podstaw do jego uwzględnienia
* uwzględnić odwołanie i zmienić zaskarżoną decyzję w całości lub w części

Gdy nie zgadasz się z wyrokiem

Możesz wówczas wnieść apelację do sądu apelacyjnego. Najpierw składasz wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem. Masz na to siedem dni od dnia ogłoszenia wyroku. Następnie w terminie do dwóch tygodni od daty doręczenia orzeczenia sądu okręgowego składasz apelację do Sądu Apelacyjnego.  Jeśli nie powiedzie ci się w Sądzie Apelacyjnym, masz jeszcze możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Robisz to za pośrednictwem sądu apelacyjnego, który wydał niekorzystny dla ciebie wyrok, w ciągu dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Pamiętaj, że pismo do SN musi zostać przygotowane przez radcę prawnego lub adwokata. Sąd Najwyższy  sprawdza czy nie było błędów proceduralnych lub czy sądy w trakcie postępowania nie zinterpretowały błędnie przepisów.