Zawód komornika został szczegółowo opisany w Ustawie o komornikach sądowych i egzekucji z 1997 r. z późniejszymi zmianami. Według niej komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Zajmuje się dokonywaniem czynności egzekucyjnych w prawie cywilnym. Należy do nich przede wszystkim wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń. Komornik powinien ściśle wykonywać polecenia sądu, a bezpośredni nadzór nad jego pracą pełni prezes sądu rejonowego, któremu komornik podlega.
Kiedy działa komornik
Z komornikiem możemy mieć do czynienia wszyscy. Wystarczy, że nie spłacamy w terminie jakichkolwiek długów czy należności. Jeśli nasz wierzyciel nie jest w stanie ich wyegzekwować, może przeciwko nam wystąpić na drogą sądową. Najpierw sąd wydaje tzw. tytuł egzekucyjny, czyli stwierdza, że jesteśmy czyimiś dłużnikami. Jeśli tytuł ten otrzyma klauzulę wykonalności, czyli będzie stanowił podstawę do wszczęcia przeciwko nam egzekucji, na scenę wkracza komornik, którego zadaniem jest odzyskanie pieniędzy dla wierzyciela. Za swoją pracę pobiera on opłaty.
Egzekucja świadczeń pieniężnych
-W sprawach, w których przedmiotem egzekucji są świadczenia pieniężne, komornik pobiera od dłużnika opłatę w wysokości 15 proc. wartości zajętej kwoty. Nie może to być jednak mniej, niż wynosi jedna dziesiąta średniej krajowej* ani nie więcej niż trzydziestokrotność tej wypłaty (obecnie takie czynności komornicze będą kosztowały od 270 zł aż do 81 tys. zł)
- Jeżeli jednak komornik wejdzie nam na konto i zajmie część pensji, emerytury, renty, zasiłku itp., pobiera opłatę w wysokości 8 proc. wartości zajętej kwoty, jednak nie mniej niż jedna dwudziesta ani nie więcej niż dziesięciokrotność średniej krajowej (obecnie od 135 zł do 27 tys. zł)
Zaznaczyć należy, że, aby uzyskać wymienione wyżej opłaty, komornik wydaje postanowienie, w którym wzywa dłużnika do zapłaty w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. W przypadku, gdy okaże się, że nie było podstaw do wszczęcia egzekucji komorniczej, opłaty uiszcza wierzyciel.
* Wg stanu na 2014 r. wynagrodzenie to wynosi 2700 zł netto
Egzekucja świadczeń niepieniężnych
W przypadku kiedy komornik dokonuje egzekucji poprzez przejęcie mienia (np. sprzętów domowych) czy też zabezpiecza je na rzecz należności, pobiera opłatę stałą od wierzyciela czyli zlecającego mu czynności. Opłata ta wynosi:
- 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 1350 zł) - za egzekucję odebrania rzeczy
- 40 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 1080 zł) za:
a) wprowadzenie w posiadanie nieruchomości i usunięcie z niej ruchomości; w przypadku przedsiębiorstw handlowych i przemysłowych opłatę pobiera się od każdej izby składającej się na pomieszczenie przedsiębiorstwa
b) wprowadzenie zarządcy w zarząd nieruchomości lub przedsiębiorstwa oraz za wprowadzenie dozorcy w dozór nieruchomości
c) opróżnienie lokalu z rzeczy lub osób, z tym że odrębną opłatę pobiera się od każdej izby (pomieszczenia)
Trzeba podkreślić, że przy opróżnianiu lokali mieszkalnych nie pobiera się odrębnej opłaty od pomieszczeń stanowiących: przedpokoje, alkowy, korytarze, werandy, łazienki, spiżarnie, loggie i podobnych. W dodatku przy opróżnianiu pomieszczeń i lokali niemieszkalnych, w szczególności garażu, stajni, obory lub sklepu, pobiera się opłatę za każde pomieszczenie, jak za izbę. Wierzyciel ma na uiszczenie opłaty komornikowi 7 dni od otrzymania wezwania.
Wybór innych opłat:
- za dokonanie spisu inwentarza albo innego spisu majątku
10 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę (obecnie 270 zł)
- w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika:
2 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 54 zł)
- za wszystkie czynności z udziałem Policji, Żandarmerii Wojskowej, wojskowych organów porządkowych, Straży Granicznej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 675 zł)
- za dokonanie innych czynności niebędących czynnościami egzekucyjnymi, przewidzianych przez obowiązujące przepisy prawa i niewymienionych w rozporządzeniu Ministerstwa Sprawiedliwości
3 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę (obecnie 81 zł)
Pozostałe informacje dot. opłat komorniczych oraz zawodu komornika sądowego można znaleźć we wspomnianej na wstępie ustawie oraz rozporządzeniu ministra sprawiedliwości z 2006 r. w sprawie wysokości opłat za czynności komorników niebędące czynnościami egzekucyjnymi.
