Zabezpieczenia banknotów: Co się zmieniło od 7 kwietnia

Choć fałszerstwa polskich banknotów zdarzają się najczęściej w kinie i powieściach, to jednak warto uważać podczas przeprowadzania każdej transakcji gotówkowej. Poznaj sposoby, jak je odróżnić od tych prawdziwych.

Polskie banknoty są fałszowane dość rzadko, niemniej jednak czasem zdarza się, że ktoś próbuje nas oszukać. Wbrew pozorom to wcale nie banknoty 200 zł są najczęściej fałszowane, ale niższe nominały. Dlatego warto znać kilka prostych i sprawdzonych sposobów, które uchronią nas przed kłopotami i niepotrzebnymi nerwami.

Jeden rzut oka wystarczy

Osoby podrabiające pieniądze dążą do tego, by te fałszywe pieniądze były łudząco podobne do oryginalnych. Najczęściej nieskutecznie, bowiem stosowane przez Narodowy Bank Polski zabezpieczenia są naprawdę dobre i wszechstronne. Niemniej jednak jeśli źródło, z którego pochodzą banknoty, budzi nasze wątpliwości, poświęćmy więcej uwagi i przyjrzyjmy się dokładnie. To szczególnie ważne, gdy robimy zakupy lub rozmieniamy pieniądze na bazarach i targowiskach. Każdy banknot charakteryzuje kilka unikalnych cech i niemal się nie zdarza, by fałszywy miał większość z nich. Przede wszystkim oryginalne banknoty drukowane są na specjalnym papierze o charakterystycznej fakturze. Powinna znajdować się na nim nazwa waluty, seria i unikatowy numer, data emisji oraz wyczuwalne przez dotyk elementy szaty graficznej.

Oddaj policji

Ignorowanie posiadania przez nas lub przez osobę trzecią fałszywych pieniędzy oraz próba wprowadzenia ich do obrotu poprzez płacenie nimi lub przekazanie ich np. w prezencie jest przestępstwem i podlega karze. Co zrobić, jeśli przytrafi nam się taki egzemplarz? Zgłosić się do najbliższej jednostki policji lub zadzwonić pod numer 997 albo 112 i poprosić o przyjazd funkcjonariuszy. Mają oni obowiązek zgłosić się do nas nawet po jeden banknot o wątpliwym pochodzeniu. Do ich przyjazdu należy zabezpieczyć banknot, np. wkładając go do koperty lub czystej foliowej torebki oraz ograniczając osobom trzecim dostęp do niego. W żadnym wypadku nie należy próbować zatrzymać osoby, którą podejrzewamy o oszustwo ani zwracać jej banknotu. Każdy fałszywy banknot powinien zostać zatrzymany przez policję i niestety jego posiadaczowi nie należy się zwrot jego równowartości. Reguluje to art. 35 ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz zarządzenie prezesa NBP w sprawie zatrzymywania fałszywych znaków pieniężnych. Właśnie dlatego warto wiedzieć, jak odróżnić każdą podróbkę od oryginału.

Złoty jeszcze bezpieczniejszy

Od 7 kwietnia NBP wprowadził do obiegu banknoty o nowocześniejszych zabezpieczeniach. To pierwsza zmiana od 1995 roku. Są to działania uprzedzające - polskie banknoty mają i tak bardzo dobre zabezpieczenia, ale nowocześniejsza technologia jest jeszcze skuteczniejsza. Modernizacji poddane zostaną banknoty o nominałach 10, 20, 50 i 100 złotych. Tylko banknoty o najwyższym nominale, czyli 200 zł nie zostaną opatrzone nowymi zabezpieczeniami, bo jeszcze tego nie potrzebują. NBP planuje je zmodernizować dopiero za jakiś czas. Zmiany w zabezpieczeniach są tylko techniczne i nie wiążą się z wycofaniem z obrotu dotychczasowych banknotów. Nie musimy więc biec do banku, aby je wymienić. Najważniejszymi zmianami będą: niezadrukowane pole znaku wodnego, wprowadzenie dodatkowego elementu w znaku wodnym, farby opalizującej i zmienione zabezpieczenie recto-verso nadrukowane z obu stron banknotu.

Sprawdź swoje dotychczasowe pieniądze

* Dotknij - banknoty drukowane są specjalną techniką drukarską dającą efekt wypukłości. Technika ta stosowana jest do druku głównych elementów na banknocie, takich jak portret władcy, nazwa emitenta, wartość nominalna, godło czy oznaczenia dla osób niewidomych.

* Popatrz - oglądając banknot pod światło, można dostrzec trzy zabezpieczenia: znak wodny (portret władcy), nitkę zabezpieczającą z mikrotekstem (nominał i skrót "ZŁ") oraz recto-verso, czyli korony w owalach otoczone nominałami tworzące pełny obraz.

* Przechyl - przechylając banknot, możemy sprawdzić zmieniające się obrazy w efekcie kątowym, zmieniające się barwy farby zmiennej optycznie oraz zmianę barwy i obrazu na hologramie w banknocie 200 zł.

* Sprawdź - jeśli wcześniejsze kroki nie rozwiały twoich wątpliwości co do autentyczności banknotów, możesz przy użyciu lupy sprawdzić czytelność i dokładność mikrodruków lub przy użyciu lampy emitującej światło ultrafioletowe sprawdzić zabezpieczenia utajone. W razie wątpliwości, udaj się do najbliższego banku.

Nowe znaki na banknotach

Projekt graficzny naszych banknotów nie ulegnie zmianie, ale i tak różnica między banknotami z nowymi a starymi zabezpieczeniami będzie łatwo dostrzegalna.

* niezadrukowane pole znaku wodnego - dzięki niemu zarówno gołym okiem, jak i za pomocą specjalnych sorterów będzie można sprawdzić poziom zabrudzenia i zużycia banknotu,

* dodatkowy element w znaku wodnym w postaci nominału,

* opalizujący pas (umieszczony na odwrotnej stronie) - na 10 zł turkusowy, a na 20 zł liliowy,

* na banknocie 50 zł nadrukowana litera "K" płynnie zmienia barwę z zielonej na niebieską,

* na 100 zł nadrukowana rozeta płynnie zmienia barwę ze złotej na zieloną,

* recto-verso, czyli znajdujące się po obu stronach banknotów elementy szaty graficznej pod światło tworzą obraz korony w owalu.

Starych banknotów nie trzeba wymieniać

- mówi Małgorzata Śmierzyńska, ekspert skarbca głównego NBP:

NBP wraz z Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych S.A. prowadzi ogólnopolską kampanię informacyjną i edukacyjną pod hasłem "Bezpieczne pieniądze". W ramach kampanii NBP 5 i 6 kwietnia organizuje Dni Otwarte, na których motywem przewodnim będą banknoty zmodernizowane. Odwiedzający będą mieli możliwość zapoznania się ze zmianami, jakie nas czekają oraz okazję do uzyskania odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

Od 7 kwietnia NBP rozpocznie zaopatrywanie banków komercyjnych w zmodernizowane banknoty, a więc zaczną się one pojawiać w powszechnym obiegu. Warto nadmienić, że nie będzie to wymiana pieniędzy czy kolejna denominacja. Nie ma powodu do obaw. Banknoty dotychczasowe pozostaną prawnym środkiem płatniczym bezterminowo, co oznacza, że Narodowy Bank Polski nie będzie ich wycofywał z obiegu. Będą funkcjonowały równocześnie z banknotami zmodernizowanymi. Zmodernizowane polskie banknoty będą się pojawiać w miejsce banknotów stopniowo wycofywanych z obiegu wyłącznie z powodu zużycia, zniszczenia lub uszkodzenia. Początkowo będą stanowiły zdecydowaną mniejszość w obiegu gotówkowym. Z czasem będzie ich coraz więcej, aż w sposób naturalny banknoty zmodernizowane zastąpią banknoty dotychczasowe. Podobne rozwiązanie przyjęły np. Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, Wielka Brytania czy Norwegia. Tego rodzaju operację techniczną przeprowadza również Europejski Bank Centralny, który stopniowo wprowadza do obiegu nową emisję banknotów euro. Biorąc pod uwagę fakt, że banknoty dotychczasowe nie były modernizowane od ponad 19 lat, tego typu operacja jest koniecznością.

Obywatele mają prawo do posługiwania się banknotami bardzo dobrze zabezpieczonymi, a dla banku, jako wyłącznego emitenta znaków pieniężnych, jest to sprawa priorytetowa.

Masz pytania dotyczące tematu, napisz:

"Super Express" ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa, z dopiskiem: Przewodnik Finansowy II lub e-mail: [email protected]