Pensja od państwa
Bezwarunkowy dochód podstawowy to pewnego rodzaju obowiązkowa pensja od państwa przyznawana każdemu niezależnie od tego, czy pracuje i jaki ma dochód czy też nie pracuje. Takiemu rozwiązaniu przyjrzeli się eksperci z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, którzy w raporcie "Bezwarunkowy Dochód Podstawowy. Nowy pomysł na państwo opiekuńcze" ocenili bezwarunkowy dochód podstawowy.
"Do wyzwań tych należą między innymi luki w dostępie do świadczeń socjalnych związane z pracą na podstawie tzw. elastycznych form zatrudnienia, niska trwałość zatrudnienia związana ze zmieniającym się zapotrzebowaniem na kwalifikacje pracowników, a także związana z tym konieczność zmiany lub podnoszenia kwalifikacji w cyklu trwania życia jednostki. Dochód podstawowy miałby odpowiadać na te wyzwania i ewentualne luki obecnie funkcjonującego systemu zabezpieczeń i pomocy społecznej poprzez zapewnienie wypłaty świadczenia każdej osobie bez konieczności wykazywania faktu spełnienia jakichkolwiek warunków" - zauważają autorzy raportu.
W Polsce taki bezwarunkowy dochód minimalny miał zostać wprowadzony w formie testu/badania w 2022 roku na Warmii i Mazurach. W badaniu miało wziąć udział od 5 do maksymalnie 31 tys. osób, które co miesiąc miały dostawać po 1,3 tys. zł od państwa. Badania miały trwać dwa lata. W tym czasie sprawdzane miały być m.in. aktywność ekonomiczna, edukacja, dobrostan, relacje międzyludzkie w grupie badanych. Plan był, ale głownie ze względów finansowych nie doszedł do skutku.
Dochód bezwarunkowy w innych krajach
Polska nie była pierwszym krajem, który chciał sprawdzić, jakie efekty przyniesie zapewnienie mieszkańcom pensji od państwa. W 2021 taki test rozpoczęto w Niemczech. Pieniądze na sfinansowanie projektu pochodzą od około 150 tysięcy prywatnych darczyńców.
Podobny projekt prowadzono w USA, w Kalifornii. W projekcie udział wzięło 125 osób, które otrzymywały co miesiąc po 500 dolarów. I efekt był zaskakujący. Okazało się, że osoby z grupy, która otrzymała dodatkowe pieniądze, częściej niż osoby z grupy kontrolnej utrzymują pełnoetatową pracę. Odsetek ten wzrósł z 28 proc. do 40 proc., a w przypadku grupy kontrolnej zaledwie o 5 proc.
Dla odmiany w tego typu badaniu przeprowadzonym w Finlandii wyszło, że osoby otrzymujące dochód podstawowy nie zwiększyły aktywności na rynku pracy i nie podjęły dodatkowych starań w poszukiwaniu pracy. Uczestnicy programu byli za to zgodni, że poprawił się ich stan zdrowia, obniżył poziom stresu i zwiększył stopień zadowolenia z życia.
Podcasty
Playlisty tematyczne
