Aby zapewnić Polakom bezpieczeństwo zdrowotne, państwo musi przeznaczyć więcej pieniędzy na leki

Już dziś społeczeństwo dostrzega korzyści wynikające ze stosowania nowoczesnych leków które zostały udostępnione pacjentom w ramach publicznej ochrony zdrowia. Na przestrzeni ostatnich lat znacząca poprawa skuteczności leczenia dokonała się w onkologii. Obecnie ponad połowa chorych z nowotworem, mających dostęp do innowacyjnych terapii, przeżywa 5 lat. Np. dzięki wprowadzeniu innowacyjnych leków nastąpił przełom w terapii przewlekłej białaczki szpikowej. W tej chorobie w ciągu ostatnich 15 lat przeżycie chorych zwiększyło się od ok. 30% do aż  90% (wskaźnik 5-letnich przeżyć). W przypadku chorób autoimmunologicznych wymagających przewlekłego leczenia czas ustąpienia objawów po tradycyjnych lekach trwa od 2 do 5 lat, a w przypadku nowoczesnego leczenia lekami innowacyjnymi to aż 10 lat. Nowe leki pozwalają też na całkowite wyleczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C, które jeszcze nie tak dawno było często nieuleczalne i prowadziło do śmiertelnych powikłań, takich jak marskość czy rak wątroby.

Dzięki nowoczesnym lekom możemy żyć dłużej i być wolni od wielu uciążliwych objawów towarzyszącym chorobom przewlekłym.  Niestety, w Polsce tylko 0,3% leków, którymi jesteśmy leczenia to leki nowe, czyli zarejestrowane w ciągu ostatnich 10 lat. W krajach Europy Zachodniej to niemal 10 razy więcej! Polacy nie mają dostępu do wielu nowoczesnych leków i do takich standardów leczenia, do którego mają dostęp obywatele w wielu innych krajach Unii Europejskiej.

Producenci leków innowacyjnych stale pracują nad nowymi lekami, które zapewniają coraz lepszą skuteczność terapii. W fazie rozwoju znajduje się obecnie ponad 7000 leków, z których część może okazać się przełomowa i trwale zmienić rokowania i życie pacjentów. Mogą one sprawić, że choroby nieuleczalne staną się uleczalne, a choroby śmiertelne będą po prostu chorobami przewlekłymi, z którymi dzięki stałemu przyjmowaniu odpowiednich leków można normalnie żyć. Na dziś jednak zaledwie 20% wszystkich nowoczesnych leków, które zostały wprowadzone, jest dostępnych w Polsce. A co z pozostałymi osiemdziesięcioma procentami?

- Wiele nowoczesnych leków nie trafia na listę refundacyjną, przez co polski pacjent nie ma do nich dostępu. Tymczasem skuteczne leczenie chorych z wykorzystaniem nowoczesnych terapii owocuje szybszym powrotem do zdrowia, a jeżeli pełne wyleczenie nie jest możliwe – poprawia komfort codziennego funkcjonowania z chorobą. Co więcej, nawet jeśli skuteczny, nowoczesny lek finalnie wchodzi do refundacji, to dzieje się to wiele lat później niż w innych krajach Unii Europejskiej. To trudne do zaakceptowania. Można zestawić tę sytuację z rynkiem nowinek technicznych - premiery nowych modeli telefonów czy samochodów odbywają się dzisiaj w tym samym dniu w USA, Wielkiej Brytanii w Niemczech co i w Polsce W przypadku leków godzimy się na wieloletnie zapóźnienie cywilizacyjne. Czy Polacy nie zasługują na taki sam dostęp do terapii ratujących zdrowie i życie, jak inni chorzy w Europie? – pyta Bogna Cichowska-Duma, Dyrektor Generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA.

Rozwiązanie obecnej sytuacji jest jedno – zwiększenie budżetu publicznego na leki. Naprawdę nie zapewnimy bezpieczeństwa lekowego Polakom bez zainwestowania odpowiednich środków w refundację leków. Poziom publicznych wydatków na ten cel w Polsce nie osiąga nawet ustalonego prawem pułapu 17 proc. wszystkich wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia. Co gorsza, w 2020 roku NFZ planuje przeznaczyć na ten cel zaledwie 15,25 proc. – do osiągnięcia ustalonego w ustawie pułapu 17 proc. brakuje zatem 1,5 mld zł.

Jak się okazuje, publiczne wydatki na leki w Polsce są jednymi z najniższych w Europie. 

i

Nie mamy się czym chwalić - w stosunku do PKB wydatki te stanową zaledwie 0,5%, natomiast w krajach Europy-Środkowo Wschodniej 1%, a w krajach najbardziej rozwiniętych nawet 1,2% PKB. Oznacza to, że niewielkie fundusze państwo przeznacza na leki dla Polaków. To sprawia, że w aptekach i szpitalach w ramach refundacji można być leczonym przede wszystkim podstawowymi lub starszej generacji lekami, a nie te najnowsze i najskuteczniejsze są albo niedostępne, albo dostępne jedynie dla bardzo niewielkich grup chorych . Aby zapewnić wszystkim potrzebującym pacjentom bezpieczeństwo zdrowotne, konieczne jest zwiększanie nakładów na ochronę zdrowia wraz z rosnącymi potrzebami zdrowotnymi, w tym odpowiednie zwiększanie budżetu refundację leków – przynajmniej o 1,5 mld PLN w 2020 roku.