Dwie emerytury dla jednej osoby. Kto może w Polsce pobierać dwa świadczenia?

Jak można dziś pobierać dwie emerytury?

Dwie emerytury mundurowe i cywilne to przywilej, który nie każdemu przysługuje – obowiązujące przepisy jasno określają, kto może skorzystać z takiego rozwiązania.

Zgodnie z aktualnym prawem, osoba, która pracowała zarówno w służbach mundurowych, jak i w cywilu, może pobierać dwa świadczenia – pod warunkiem że każde z nich dotyczy innych okresów zatrudnienia. Dwie emerytury są możliwe tylko wtedy, gdy każdy z systemów – zaopatrzeniowy i powszechny – obejmuje osobne okresy pracy.

Przywilej ten dotyczy głównie funkcjonariuszy, którzy rozpoczęli służbę po 1 stycznia 1999 r. – ich cywilna praca nie wpływa na wysokość emerytury mundurowej, dzięki czemu mogą otrzymać świadczenie także z ZUS po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Którzy funkcjonariusze są wykluczeni z możliwości uzyskania dwóch świadczeń?

Nie każdy emeryt mundurowy może liczyć na dwa niezależne świadczenia. Przepisy dzielą funkcjonariuszy na dwie grupy, różnicując ich prawa w zależności od daty rozpoczęcia służby.

Osoby, które wstąpiły do służby przed 2 stycznia 1999 r., mogą pobierać tylko jedno świadczenie – mundurowe lub cywilne. Ich składki z pracy w cywilu mogą być zaliczone do wysługi emerytalnej, ale nie dają prawa do oddzielnej emerytury z FUS. Sąd Najwyższy potwierdził to w uchwale z 2021 roku.

Problem ten dotyczy szczególnie tych emerytów, którzy po odejściu ze służby pracowali dalej i odprowadzali składki do ZUS – ich wkład nie jest dziś w pełni rekompensowany.

Jakie zmiany proponuje rząd i jakie są ich przyczyny?

Rząd dostrzega problem nierównego traktowania emerytów mundurowych i zapowiada zmiany przepisów, które mają uporządkować zasady naliczania świadczeń.

W 2024 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zadeklarowały gotowość do opracowania nowelizacji, która umożliwiłaby pobieranie dwóch emerytur – mundurowej i cywilnej – wszystkim funkcjonariuszom, którzy spełniają warunki w obu systemach.

W lipcu 2024 r. Komisja ds. Petycji skierowała do rządu Dezyderat nr 28 z prośbą o ocenę skutków i przygotowanie zmian prawnych. Na razie jednak nie powstał żaden projekt ustawy.

Czy i kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Choć rząd deklaruje wolę zmian w systemie emerytalnym służb mundurowych, projektów ustaw nadal brak. Główną barierą są potencjalne koszty dla budżetu państwa.

Wprowadzenie prawa do dwóch emerytur oznaczałoby wzrost obciążeń dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa. Minister Finansów został włączony do prac legislacyjnych, jednak proces jest nadal na etapie analiz.

Z punktu widzenia politycznego zmiana może być kosztowna, ale społecznie oczekiwana. Funkcjonariusze z tzw. starego systemu czują się dyskryminowani – wykonali tę samą służbę co młodsi koledzy, a nie mają takich samych praw.

Na dziś trudno przewidzieć, kiedy – i czy w ogóle – nowe przepisy wejdą w życie.