Koniec dziedziczenia mieszkań, gdy zarabiasz za dużo! A to nie koniec ograniczeń

• Obecne zasady dziedziczenia mieszkań komunalnych i kto może je przejąć
• Planowane zmiany legislacyjne i nowe kryteria weryfikacji spadkobierców
• Program za 45 miliardów złotych na budownictwo komunalne do 2030 roku
• Wpływ reform na rynek mieszkaniowy i konsekwencje dla inwestorów

Rewolucja w dziedziczeniu mieszkań komunalnych

Podczas lipcowego posiedzenia Senatu wiceminister rozwoju i technologii Tomasz Lewandowski przedstawił plany dotyczące gruntownej reformy systemu dziedziczenia mieszkań komunalnych. Nowe przepisy mają wyłączyć stosowanie artykułu 691 Kodeksu cywilnego, który obecnie gwarantuje automatyczne wstępowanie w stosunek najmu po śmierci najemcy.

Kluczowe zmiany obejmą:

• Zakaz automatycznego dziedziczenia umów najmu komunalnego
• Wprowadzenie weryfikacji dochodowej spadkobierców
• Sprawdzanie posiadania innych nieruchomości w tym samym mieście
• Możliwość pozostania w mieszkaniu, ale z prawem gminy do weryfikacji sytuacji materialnej

Obecne zasady dziedziczenia - co się zmieni?

Aktualnie obowiązujące przepisy pozwalają na automatyczne przejęcie mieszkania komunalnego przez:

• Współmałżonka niebędącego współnajemcą
• Dzieci najemcy i jego małżonka
• Osoby uprawnione do alimentów
• Osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą

Warunkiem dziedziczenia umowy najmu jest stałe zamieszkiwanie z najemcą w chwili jego śmierci - niezależnie od wysokości dochodów czy posiadania innych nieruchomości.

Ministerstwo: "To niesprawiedliwe bogacenie się"

Wiceminister Lewandowski uzasadnia planowane zmiany koniecznością sprawiedliwego wykorzystania komunalnych zasobów mieszkaniowych:

Możesz zarabiać 100 tysięcy zł, rodzice mieli mieszkanie komunalne, wykażesz, że z nimi mieszkałeś przed ich śmiercią – wchodzisz do umowy najmu z automatu. Uważam, że to jest po prostu niesprawiedliwe

- wyjaśnił wiceminister.

Nowy system ma zapewnić, że mieszkania komunalne trafiają do osób rzeczywiście potrzebujących wsparcia mieszkaniowego, a nie do zamożnych spadkobierców.

Wpływ na rynek mieszkaniowy i gminy

Planowane zmiany mogą mieć znaczący wpływ na lokalny rynek mieszkaniowy:

Korzyści dla gmin:

• Zwiększenie dostępnych zasobów mieszkaniowych
• Lepsze wykorzystanie mieszkań społecznych
• Możliwość bardziej sprawiedliwej alokacji lokali

Konsekwencje dla najemców:

• Niepewność mieszkaniowa dla spadkobierców
• Konieczność udowodnienia potrzeb mieszkaniowych
• Możliwe przesiedlenia w przypadku negatywnej weryfikacji

Program za 45 miliardów złotych

Równolegle z reformą dziedziczenia ministerstwo zapowiedziało Program Budownictwa Socjalnego i Komunalnego o wartości 45 mld zł do 2030 roku. Środki mają zostać przeznaczone na:

• Budowę nowych mieszkań komunalnych
• Wsparcie klasy średniej w dostępie do mieszkań
• Zwiększenie grantów dla gmin z 15% do 25% wartości inwestycji

"To pieniądze na budowę mieszkań nie tylko dla osób najsłabszych, ale także dla klasy średniej - osób uczciwie pracujących, które są zbyt biedne na rynek najmu i zakupu" - podkreślił wiceminister.

• Czytaj również: Mieszkania TBS stały się pułapką finansową? Mieszkańcy żądają reform

Zmiany w weryfikacji dochodów najemców

Oprócz reformy dziedziczenia ministerstwo planuje również:

Rozszerzenie weryfikacji dochodowej na wszystkie umowy najmu (nie tylko zawarte po 2019 r.)

Wprowadzenie proporcjonalnych podwyżek czynszu zamiast obecnego systemu automatycznych korekt

Ustalenie krajowych limitów podwyżek, aby zapobiec nadużyciom samorządów

Obecnie w Warszawie przekroczenie progu dochodowego może skutkować podwyżką czynszu za 40-metrowe mieszkanie do około 3000 zł miesięcznie.

• Czytaj także: Zajmuje mieszkanie komunalne i płaci 100 zł czynszu. Zarabia 25 tys. zł 

Kiedy wejdą w życie nowe przepisy?

Projekt ustawy ma zostać wkrótce złożony w rządowym centrum legislacyjnym. Wiceminister Lewandowski zapowiedział, że przepisy są już gotowe i zostały zgłoszone do wykazu prac rządu.

Równolegle w Sejmie procedowany jest podobny projekt poselski (druk nr 1318), który również zakłada ograniczenie dziedziczenia mieszkań komunalnych w określonych przypadkach.

Podsumowanie dla inwestorów i najemców

Planowane zmiany oznaczają fundamentalną reformę polskiego systemu mieszkalnictwa komunalnego. Dla inwestorów może to oznaczać zwiększoną aktywność na rynku mieszkaniowym, gdy osoby dotychczas korzystające z mieszkań komunalnych będą zmuszone szukać alternatyw.

Najemcy mieszkań komunalnych powinni przygotować się na weryfikację swojej sytuacji materialnej i rozważyć alternatywne rozwiązania mieszkaniowe.

Reforma ta wpisuje się w szerszy trend europejski ograniczania przywilejów mieszkaniowych i bardziej efektywnego wykorzystania zasobów publicznych.

Źródło: Analiza na podstawie zapowiedzi Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz obowiązujących przepisów prawa