Firma Maison & Partners przeprowadziła na zlecenie platformy edukacyjnej Kapitalni.org wśród ponad tysiąca Polaków egzamin z wiedzy finansowej. Jego wyniki są zatrważające. Średnia z testu wyniosła 13,45 pkt, co oznacza, że ledwo go zaliczyliśmy, uzyskując ocenę 3 z minusem. Nikomu nie udało się odpowiedzieć poprawnie na wszystkie zadane pytania.
Test zawierał 27 pytań z zakresu praw konsumenta, gospodarowania budżetem domowym, pożyczania i zadłużenia, a także oszczędzania i ochrony danych. Wyniki nie są dobre. Blisko co drugi badany (47 proc.) nie był w stanie udzielić dobrych odpowiedzi na połowę zadanych pytań, a 14 proc. respondentów uzyskało w teście mniej niż 7 punktów – udzielając tym samym błędnych odpowiedzi na ponad 75 proc. zadanych pytań.
Deklaracje a rzeczywistość
– Mimo deklarowanego przez ¾ badanych poczucia wysokich kompetencji z zakresu finansów osobistych, wyniki testu pokazują, że większość Polaków wykazuje się nieznajomością zasad zarządzania domowym budżetem – mówi dr hab. Dominika Maison, profesor UW, psycholog i partner zarządzający w firmie Maison & Partners.
Największy problem badanym sprawiło pytanie, dotyczące opłacalności nabywania produktów w wielopakach. Wyniki testu pokazały, że 72 proc. Polaków nie zdaje sobie sprawy, że kupowanie ich nie zawsze musi być opłacalne. Wykazujemy się także brakiem wiedzy na temat mądrego planowania wydatków. Aż 67 proc. z nas nie jest świadoma, ile wynosi rekomendowana wartość poduszki finansowej.
Sprawdź także: Sprawdź, jaki jest twój typ osobowości finansowej
– Inne obszary, z którymi mamy kłopoty, mimo deklarowanej wysokiej wiedzy na ten temat, to pożyczki, kredyty i zadłużenia. Ponad połowa badanych ma problem z udzieleniem poprawnych odpowiedzi na 50 proc. pytań testowych z tego zakresu. Słabo wypadamy także w pytaniach dotyczących oszczędzania, chociaż połowa Polaków ocenia dobrze swoją wiedzę w tym temacie, to rzeczywista wiedza jest zdecydowanie niższa – mówi dr hab. Dominika Maison.
Test z tego zakresu okazuje się trudny dla większości badanych. Aż 89 proc. Polaków nie jest w stanie określić kwoty należnej im po wygaśnięciu lokaty – nie pamiętamy, że od dochodów kapitałowych płacimy podatek. Co ciekawe, dość dobrze radzimy sobie z pytaniami dotyczącymi ochrony danych osobowych.
Brak wiedzy i chęci jej pogłębiania
Raport Kapitalni.org pokazuje także niepokojącą tendencję. Mimo że słabo wypadamy w praktycznym teście wiedzy na temat finansów i widać, że mamy spore braki w tym zakresie, to nie jesteśmy zainteresowani zmianą tej sytuacji. Dodatkowo, osoby, które mają najniższą wiedzę – nie chcą jej pogłębiać.
Blisko 60 proc. badanych Polaków przyznaje, że informacji z zakresu finansów szuka sporadycznie lub wcale. Dlaczego? Większość respondentów odpowiada, że większa wiedza finansowa nie jest im potrzebna – 40 proc. wskazało na bezcelowość edukacji w tym zakresie.
– Większość Polaków nie jest zainteresowana pogłębianiem swojej wiedzy finansowej, pomimo że widzi jej przydatność. Skąd taka rozbieżność? Niestety najprawdopodobniej z doświadczenia. Większości ludzi „edukacja finansowa" kojarzy się z nudnymi programami w telewizji lub radiu oraz informacjami przekazywanymi hermetycznym specjalistycznym językiem. Skuteczne kampanie edukacyjne z obszaru wiedzy finansowej muszą mieć atrakcyjną formę, aby mogły konkurować z rozrywkowymi treściami dominującymi w mediach – mówi dr hab. Dominika Maison.
Czytaj też: Kto wie więcej o finansach – Polki czy Polacy?
Poszukiwanie wiedzy
Polacy wskazują, że informacje dotyczące: zasad funkcjonowania systemu emerytalnego, inwestowania pieniędzy oraz wychodzenia z długów – są tymi najbardziej przez nich pożądanymi. Częściej wiedzy finansowej poszukują kobiety, osoby posiadające dzieci, lepiej wykształcone, oceniające lepiej swoją sytuację materialną i uzyskujące wyższe wyniki w teście wiedzy finansowej. W głównej mierze korzystamy ze stron internetowych (50 proc.). Polegamy też na własnych doświadczeniach (34 proc.) lub zdaniu znajomych/rodziny (23 proc.).
– Polacy potrzebują przede wszystkim wiedzy w obszarach „użytkowych", takiej która może się przydać na co dzień. Nie chcą się uczyć definicji tylko lepiej funkcjonować we współczesnym świecie – przekonuje dr hab. Dominika Maison.
Oczekiwanie dotyczące edukacji finansowej
Raport pokazuje także pewną dysproporcję. Mimo że narzekamy na nieprzystępną formę podawanych informacji dotyczących finansów, to jednocześnie preferujemy przede wszystkim bierne metody poszukiwania wiedzy. Spośród przedstawionych form przekazywania wiedzy finansowej, z których Polacy najchętniej by skorzystali, badani najczęściej wskazywali na informacje zawarte w internecie – 51 proc. (artykuły, portale społecznościowe, fora). Niedoceniane przez badanych są aktywne formy pozyskiwania wiedzy, jak komputerowe gry i symulacje, dzięki którym uczymy się poprzez doświadczenie, na konkretnych sytuacjach, przykładach. Wskazuje na nie blisko 20 proc. badanych.
Zobacz także: Co trzeci rodzic rozmawia z dzieckiem o finansach, ale co sam o nich wie?
– Trzeba odczarować postrzeganie edukacji finansowej wśród społeczeństwa. W naszym kraju zbyt mało jest skutecznych, długofalowych działań edukacyjnych. Dodatkowo często są one prezentowane w nieciekawy sposób, który tylko zniechęca do pogłębiania wiedzy. Badania pokazują, że najefektywniejszy sposób rozwijania wiedzy to nauka przez doświadczenie. Pomocne w tym są wszelkie gry typu „serious games", których podstawowym celem jest nie tylko rozrywka, ale przede wszystkim edukacja – zauważa Agnieszka Szczepanik, kierownik projektu Kapitalni.org. – Niska popularność tej formy nauki wśród Polaków może wiązać się z faktem, że tak naprawdę nie wiemy, gdzie szukać takich gier i jak je wykorzystać – dodaje.
Źródło: Kapitalni.org
Podcasty
Playlisty tematyczne
