Polska ma szansę zostać gospodarczym tygrysem. Nowe perspektywy dla wschodniej części kraju

Spis treści

1. Bezprecedensowe wsparcie finansowe
2. Strategia rozwoju policentrycznego
3. Przemysł zbrojeniowy kołem zamachowym
4. Infrastruktura jako fundament
5. Odbudowa Ukrainy szansą dla polskich firm
6. Wywiad z wiceministrem Konradem Wojnarowskim

Bezprecedensowe wsparcie finansowe

Wywiad z wiceministrem funduszy i polityki regionalnej Konradem Wojnarowskim rzuca nowe światło na perspektywy rozwoju Polski Wschodniej. Region ten, mimo historycznych zapóźnień, otrzyma rekordowe środki finansowe - ponad 11 miliardów złotych z funduszy europejskich oraz dodatkowe 26 miliardów na komponent bezpieczeństwa i obronności. Wsparcie realizowane będzie komplementarnie poprzez Krajowy Plan Odbudowy, politykę spójności, fundusze europejskie dla Polski Wschodniej oraz fundusze regionalne.

Strategia rozwoju policentrycznego

Wiceminister Wojnarowski wskazuje na wyzwania demograficzne jako główną barierę rozwojową regionu. Odpowiedzią ma być strategia policentryczności, przeciwdziałająca metropolizacji i skupiająca się na łączeniu mniejszych i większych ośrodków miejskich. Reforma ta ma uwzględniać obszary funkcjonalne w obrębie powiatów i stworzyć mechanizmy współpracy między samorządami, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi.

Przemysł zbrojeniowy kołem zamachowym

Szczególnie istotną rolę w transformacji regionu ma odegrać sektor zbrojeniowy. Tworzone są warunki dla powstawania zarówno państwowych, jak i prywatnych fabryk zbrojeniowych, co potwierdza zainteresowanie inwestorów. Komponent bezpieczeństwa z pulą 26 miliardów złotych ma być "jedną nogą" instrumentu rozwojowego, drugą zaś - inwestycje drogowo-schronowe dla samorządów.

Infrastruktura jako fundament

Samorządy zgłaszają potrzeby zarówno w zakresie infrastruktury drogowej, jak i gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Ostatnie nabory ujawniły znaczące braki w tych obszarach. Ministerstwo planuje poszukiwać dodatkowych środków w programach polityki spójności, KPO oraz Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, by odpowiedzieć na zgłaszane potrzeby.

Odbudowa Ukrainy szansą dla polskich firm

Wywiad ujawnia także perspektywę udziału polskich przedsiębiorców w odbudowie Ukrainy. Bank Gospodarstwa Krajowego uruchomił specjalny instrument wsparcia dla firm chcących działać na tym rynku. Rozwój inteligentnych specjalizacji regionalnych ma także uwzględniać kontekst współpracy transgranicznej i odbudowy wschodniego sąsiada.

Wywiad pokazuje kompleksowe podejście rządu do rozwoju Polski Wschodniej, łączące elementy infrastrukturalne, demograficzne i gospodarcze w spójną strategię, której realizacja może przynieść gospodarczy przełom w tym regionie.

Wywiad z wiceministrem Konradem Wojnarowskim

Szymon Szatkowski: Panie ministrze, Polska Wschodnia mierzy się z wyzwaniami rozwojowymi. Czy obecna sytuacja geopolityczna, a w szczególności perspektywa odbudowy Ukrainy, stwarza realną szansę na skok ekonomiczny dla tego regionu? Czy to szansa na przełom?

Konrad Wojnarowski: Polska Wschodnia to specyficzny makroregion, który jest wyrazem terytorializacji wsparcia europejskiego. Jeśli w ogóle można mówić o pozytywach w dzisiejszej sytuacji geopolitycznej, to myślę, że integracja społeczno-gospodarcza podmiotów z Polski Wschodniej jest tego przykładem. Mówimy tu nie tylko o środkach z funduszy europejskich dla Polski Wschodniej, gdzie w tej perspektywie mamy ponad 11 miliardów złotych, ale także o elementach infrastruktury obronnej i energetycznej oraz związanych z nimi inwestycjach. Elementem tego będzie również Tarcza Wschód.

Szymon Szatkowski: A za tym pójdą ogromne środki?

Konrad Wojnarowski: Tak, zarówno z budżetu krajowego, jak i europejskich. Wszystkie te instrumenty trzeba traktować komplementarnie: Krajowy Plan Odbudowy, polityka spójności, fundusze europejskie dla Polski Wschodniej, fundusze regionalne, a także środki dedykowane dla kraju będącego wschodnią flanką NATO i makroregionu Polski Wschodniej, czyli województw podlaskiego, podkarpackiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i części Mazowsza, zgodnie z podziałem statystycznym z 2018 roku. W tej perspektywie część Mazowsza również jest w Polsce Wschodniej, a wskaźniki niektórych miast i miejscowości są tam nawet niższe niż w niektórych obszarach wspomnianych województw. Wsparcie jest więc realne i finansowanie jest zapewnione.

Szymon Szatkowski: Jakich nowych bodźców rozwojowych potrzebuje ten region, aby budować silną i konkurencyjną gospodarkę?

Konrad Wojnarowski: Myślę, że podstawowym wyzwaniem jest problem demograficzny, który dotyczy całej Polski, ale szczególnie Polski Wschodniej. Pracujemy nad strategią rozwoju kraju i odpowiednimi instrumentami, aby budować policentryczność, a nie tylko metropolizację. Uważamy, że niedokończona reforma samorządu terytorialnego z końca ubiegłego wieku powinna uwzględniać również mniejsze miasta i ich obszary funkcjonalne w obrębie powiatów.

Szymon Szatkowski: Czyli łączyć mniejsze z większymi?

Konrad Wojnarowski: Tak, łączyć mniejsze z większymi i dedykować temu odpowiednie instrumenty w kwestiach energetycznych, środowiskowych, ekonomicznych i infrastrukturalnych. Kluczowa jest współpraca wszystkich podmiotów: od samorządów, przez przedsiębiorców, po organizacje pozarządowe. Istotny jest również element badawczo-naukowy, innowacje i wsparcie dla technologii krytycznych. To wszystko ma budować konkurencyjność Polski w Unii Europejskiej oraz polskie PKB i polskie firmy.

Szymon Szatkowski: Które sektory gospodarki w Polsce Wschodniej mają największy potencjał wzrostu, również w kontekście odbudowy Ukrainy?

Konrad Wojnarowski: Ostatnio uruchomiliśmy wsparcie dla przedsiębiorców, instrument realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, dla tych, którzy chcą wspierać Ukrainę, również poprzez budowanie firm w Polsce. W odniesieniu do środków europejskich, istotne są inteligentne specjalizacje, które mają znaczenie w kontekście regionalnym i wsparciu odpowiednich obszarów, w zależności od tego, gdzie dany sektor najlepiej się rozwija lub ma największy potencjał. Jednak inwestycje w bezpieczeństwo będą odgrywały kluczową rolę.

Szymon Szatkowski: Za tym pójdą ogromne środki?

Konrad Wojnarowski: Tak. Już teraz tworzymy komponent bezpieczeństwa i obronności z pulą 26 miliardów złotych. To inwestycje w polski przemysł zbrojeniowy.

Szymon Szatkowski: Czy powstaną w takim razie w tamtym regionie fabryki zbrojeniowe?

Konrad Wojnarowski: Zarówno w kontekście państwowym, jak i prywatnym. Mamy już zapytania od prywatnych inwestorów o te środki. Instrument ten jest tworzony z pulą 26 miliardów złotych, ale myślę, że będzie dofinansowany. Trzeba to traktować komplementarnie z ustawą o ochronie ludności i środkami z budżetu państwa. To jedna noga tego instrumentu. Druga to inwestycje drogowo-schronowe dla samorządów. Chodzi o to, aby infrastruktura, również w obrębie firm, zarówno zbrojeniowych, jak i innych, miała sens i aby to były inwestycje strategiczne, ale i te mniejsze, komplementarne.

Szymon Szatkowski: Rozumiem. Chciałem zapytać o rolę samorządów w stymulowaniu rozwoju gospodarczego i przygotowaniu regionu do odbudowy Ukrainy. Jakie narzędzia i wsparcie powinny otrzymać od rządu?

Konrad Wojnarowski: Samorządowcy oczekują wsparcia infrastrukturalnego, jeśli chodzi o drogi, oraz w kwestiach szeroko pojętej gospodarki wodnej, czyli inwestycji wodno-kanalizacyjnych.

Szymon Szatkowski: Infrastrukturalne, ale nie tylko drogowe?

Konrad Wojnarowski: Tak, również wodno-kanalizacyjne. Widzimy to po ostatnich naborach i wyłonieniu beneficjentów z funduszy na gospodarkę wodno-kanalizacyjną i drogową. Tych pieniędzy brakuje, jest zapotrzebowanie, dlatego będziemy robić wszystko, aby ich szukać i odpowiadać na te potrzeby.

Szymon Szatkowski: Czy na przykład środki z KPO mogą tu pomóc?

Konrad Wojnarowski: Tak, w KPO są takie środki. Będziemy chcieli szukać instrumentów w innych programach polityki spójności, czy to Polski Wschodniej, czy Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, który jest wyrazem terytorializacji wsparcia po tej stronie Polski. Instrumentów jest dużo i odpowiadając na potrzeby konkretnych beneficjentów i samorządów, będziemy chcieli tworzyć programy, które będą odpowiadały na zgłaszane potrzeby.

Szymon Szatkowski: Dziękuję za rozmowę.