Flagowy program Prawa i Sprawiedliwości, który od przeszło dwóch lat udziela wsparcia finansowego rodzicom wychowującym dzieci znowu budzi spore wątpliwości. Tym razem dotyczą one warunków przyznania świadczeń osobom, które samotnie sprawują opiekę nad nieletnimi.
W czym tkwi problem?
We wrześniu br. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził w wyroku, że w przypadku, gdy samotny rodzic wnioskuje o 500 plus na drugie lub kolejne dziecko, nie musi mieć ustalonych alimentów, bo wtedy świadczenia przysługują bez żadnych dodatkowych kryteriów. Nie zgadza się z tym Ministerstwo Rodziny, które właśnie przesłało do gmin pismo, zgodnie z którym samorządy będą musiały bezwzględnie wymagać orzeczenia o alimentach. Okazuje się, że 500 plus należy się bezwarunkowo na drugie i kolejne dziecko tylko w pełnych rodzinach.
Były wiceminister rodziny Bartosz Marczuk argumentował taki zapis tym, że analogiczne rozwiązania nie są nowością i stosuje się je od wielu lat w systemie świadczeń rodzinnych. Te jednak są zawsze powiązane z dochodem, w przeciwieństwie do wsparcia rządowego wynikającego z 500 plus.
Utrudnienia dla samotnych
Konieczność dostarczenia zaświadczenia o zasądzonych alimentach kłóci się z zasadą, że 500 plus na drugie i kolejne dziecko należy się bezwarunkowo. Co więcej, dla wielu rodziców takie formalności mogą być problematyczne, załatwienie odpowiedniego zaświadczenia o alimentach jest niemożliwe z powodów niezależnych od nich. Zdarzają się sytuacje, kiedy partnerzy po rozstaniu decydują się na dobrowolne przekazanie kwoty na utrzymanie dzieci, bez potwierdzenia tego w sądzie. W takim przypadku osoba samotnie wychowująca potomków, aby otrzymać pieniądze z programu 500 plus musi się bardzo natrudzić albo po prostu kłamać (np. rodzice dalej pozostają w związku). Są także osoby, które sądów wolą unikać, dlatego z powodu kłopotliwego wymogu, stracą prawo do świadczeń.
Ministerstwo za pomocą Twittera ustosunkowało się do problemu. Zapewnia, że to pojedynczy przypadek.
Wyjątki od zaświadczenia
Osoba, która samotnie wychowuje dzieci, musi spełnić dodatkowe warunki, aby otrzymać świadczenie. W przypadku kiedy nie zostało ustalone świadczenie alimentacyjne na dziecko, pieniądze mogą otrzymać, gdy:
1) drugie z rodziców dziecka nie żyje;
2) ojciec dziecka jest nieznany;
3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
4) sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
5) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.