Świadczenie wspierające ZUS: dla kogo jest ta pomoc?

Ustawa o świadczeniu wspierającym dla osób z niepełnosprawnościami weszła w życie 1 stycznia 2024 r. Od nowego roku mamy więc przepisy o świadczeniu wspierającym dla osób niepełnosprawnych, które przyznaje i wypłaca ZUS. Wypłacane co miesiąc świadczenie może wynieść od 712 do 3919 zł, a jego wysokość jest powiązana z rentą socjalną. ZUS poinformował, że wypłaty świadczenia wspierającego już ruszyły.

Komu przysługuje

Przysługuje osobie z niepełnosprawnościami w wieku od 18 lat posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w której określono ją na poziomie od 70 do 100 punktów.

Co zrobić, aby dostać pieniądze

Aby otrzymać pieniądze, musimy najpierw zgłosić się do wojewódzkiego zespołu ds. orzecznictwa (WZON), który punktowo określi poziom potrzeby wsparcia dla nas. Po wydaniu decyzji przez WZON powinniśmy złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia. Kolejność składania dokumentów jest ważna. Jeśli jako osoba z niepełnosprawnością złożymy wniosek o świadczenie wspierające do ZUS. Nie mając wydanej decyzji WZON o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, ZUS pozostawi nasz wniosek bez rozpatrzenia. Mając już decyzję WZON, trzeba go będzie złożyć ponownie.

Wniosku o świadczenie wspierające do ZUS nie musi składać osobiście sama osoba niepełnosprawna. Może to zrobić także jej pełnomocnik lub przedstawiciel ustawowy (np. opiekun prawny). Najczęściej wnioski o świadczenie wspierające składa się przez PUE ZUS (Platformę Usług Elektronicznych ZUS), ale można to zrobić również przez bankowość internetową.

Aby móc złożyć wniosek do WZON o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, trzeba mieć status osoby z niepełnosprawnością, czyli:

• albo orzeczenie o niepełnosprawności i jej stopniu wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności,
• albo orzeczenie o niezdolności do pracy lub orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzekającego w ZUS,
• albo orzeczenie o inwalidztwie wydane przed wrześniem 1997 r. przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

Na twój wniosek do WZON wyda on decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na tak długo, jaki okres obejmuje orzeczenie o twojej niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.

Jak dostać świadczenie wspierające – krok po kroku

Pierwszy krok:

Złożenie do WZON wniosku o decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia

Drugi krok:

Jeśli dostaniemy decyzję WZON, ale uważamy, że przyznano nam za mało punktów, możemy się od niej odwołać. Jeśli jednak się z nią zgadzamy, możemy już złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego. Składa się go wyłącznie drogą elektroniczną poprzez:

• Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS,
• portal Emp@tia,
• bankowość elektroniczną.

Jeżeli nie mamy profilu na PUE ZUS i złożymy wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ZUS automatycznie założy nam taki profil na podstawie naszych danych z wniosku. Do wniosku o świadczenie wspierające do ZUS nie musimy dołączać decyzji wydanej przez WZON, ponieważ ZUS dane z tej decyzji dostaje automatycznie z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN).

Od czego zależy wysokość świadczenia

Wysokość świadczenia wspierającego wynosi od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (renta ta to obecnie 1780,96 zł). Świadczenie wspierające zależy od stopnia niepełnosprawności, który przekłada się na poziom potrzeby wsparcia:

Sprawdź wysokość swojego świadczenia:

• od 95 do 100 pkt. to 220 proc. renty socjalnej: 3919 zł;
• od 90 do 94 pkt. to 180 proc. renty socjalnej: 3206 zł;
• od 85 do 89 pkt. to 120 proc. renty socjalnej: 2138 zł;
• od 80 do 84 pkt. to 80 proc. renty socjalnej: 1425 zł;
• od 75 do 79 pkt. to 60 proc. renty socjalnej: 1069 zł;
• od 70 do 74 pkt. to 40 proc. renty socjalnej: 713 zł.

Świadczenie wspierające w najwyższej wysokości 3919 zł – dla kogo?

O świadczenie wspierające mogą wnioskować dorosłe osoby z niepełnosprawnością. Chodzi o osoby, które ukończyły 18 lat, są obywatelami Polski albo Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie spełniają powyższego warunku, przebywają w Polsce legalnie, mieszkają tu i mogą pracować, i co do których została wydana decyzja Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, w której poziom potrzeby wsparcia oszacowano na co najmniej 70 punktów. W imieniu takich osób wniosek o świadczenie wspierające dla osoby z niepełnosprawnością (SWN) może złożyć pełnomocnik lub przedstawiciel ustawowy. Wysokość świadczenia to procent renty socjalnej w zależności od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia. Może wynosić od 40 do 220 proc. renty socjalnej.

Świadczenie w wysokość 220 proc. renty socjalnej, czyli 3919 zł przysługuje osobom, które mają przyznaną najwyższą punktację tzn. 95-100 punktów.

Nie wszystkie osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do świadczenia wspierającego od 2024 roku. Prawo to zależy od liczby punktów zawartych w decyzji WZON oraz od tego, czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie.

• osoby z liczbą 87-100 pkt mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
• osoby z liczbą 78-86 pkt będą mogły ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
• osoby z liczbą 70-77 pkt będą mogły ubiegać się o świadczenie od 2026 r.

Uwaga! Wyjątek od tej reguły dotyczy osób, które mają, co najmniej 70 pkt oraz co najmniej od dnia 1 stycznia 2024 r. (lub później) opiekunom tych osób przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy. Takie osoby mogą uzyskać świadczenie już w 2024 r.

ZUS wypłaci nam świadczenie wspierające przelewem na rachunek bankowy, który mamy w Polsce, podany przez nas we wniosku do ZUS. Będziemy je otrzymywać wraz z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500+ dla osób niesamodzielnych.

Ważne!

• świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochód,
• jest zwolnione z podatku dochodowego,
• nie może go zająć komornik.

Które ze świadczeń, pielęgnacyjne czy wspierające, jest dla ciebie korzystniejsze?

W porównaniu ze świadczeniem pielęgnacyjnym, wysokość nowego świadczenia nie jest jednolita. Oznacza to, że niektóre osoby zyskają na zmianie systemu, a inne stracą. Może się okazać, że warto było uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jeszcze w 2023 roku. Bo niestety od 2024 roku uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego na osobę dorosłą jest niemożliwe. Jeśli mamy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, możemy pozostać w poprzednim systemie i dalej pobierać świadczenie pielęgnacyjne albo przejść na nowy system i pobierać świadczenie wspierające. Obu niestety dostawać nie można, ponieważ świadczenie wspierające zastępuje świadczenie pielęgnacyjne, trzeba więc na coś się zdecydować.

Dla kogo korzystniejsza będzie zmiana? Osoby, które uzyskają ponad 95 punktów potrzeby wsparcia, czyli są całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji. Mogą one liczyć na świadczenie wspierające w wysokości do 3919 zł miesięcznie, co jest kwotą wyższą o 931 zł od dotychczasowego świadczenia pielęgnacyjnego.

Ta kwota, wyższa niż przysługujące aktualnie świadczenie pielęgnacyjne, jest związana z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych, wykazywanych przez osoby, których sytuacja zdrowotna jest najcięższa.

Dla kogo zmiana może być niekorzystna? Dla osób, które nie spełniają kryteriów do otrzymania najwyższej kwoty świadczenia wspierającego. W ich przypadku nowe świadczenie może być niższe niż dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne. Także dla osób, które nie mogą już ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne. Od 2024 roku ten rodzaj świadczenia nie jest przyznawany osobom dorosłym. Co zrobić, jeśli mamy prawo do świadczenia pielęgnacyjnego? Osoby, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne, mogą pozostać w starym systemie i nadal otrzymywać dotychczasowe świadczenie. Istnieje jednak również możliwość przejścia na nowy system i pobierania świadczenia wspierającego. Należy jednak pamiętać, że nie można pobierać obu świadczeń jednocześnie.

Dla kogo opłacalne świadczenie wspierające

Świadczenie wspierające jest korzystniejsze dla osób, które uzyskają co najmniej 90 punktów potrzeby wsparcia. W takim przypadku otrzymają one wyższą kwotę niż w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego. Z tego powodu warto było do końca 2023 r. uzyskać świadczenie pielęgnacyjne. Zapewnia ono bowiem pewność otrzymywania stałej kwoty, niezależnie od wyniku postępowania w sprawie świadczenia wspierającego.

Należy jednak pamiętać, że złożenie wniosku o świadczenie wspierające wstrzymuje wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna.

Jeśli wniosek o świadczenie wspierające zostanie rozpatrzony negatywnie, wypłata wstrzymanych świadczeń zostanie wznowiona. Będą one wypłacane od miesiąca, w którym wstrzymano ich wypłatę, do końca okresu, na jaki zostały przyznane.