Wywiad z Mirosławem Pankiem, p.o. prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego

Nie wszyscy wiedzą, że BGK istniał już przed wojną. Jak doszło do jego powstania? Jakie były najważniejsze zadania i osiągnięcia? Czy dzisiejszy BGK czerpie z tamtych doświadczeń?
Bank Gospodarstwa Krajowego powstał po I wojnie światowej, w 1924 r. z inicjatywy ówczesnego premiera i ministra skarbu, Władysława Grabskiego. Został powołany przez władze Polski po to, żeby pomóc w odbudowie kraju zniszczonego po I wojnie i budować siłę gospodarki odrodzonej Polski. Jego zadaniem było finansowanie wielu, wskazywanych teraz jako sztandarowe, budów II Rzeczpospolitej – Portu w Gdyni, Centralnego Okręgu Przemysłowego i wielu innych zakładów przemysłowych, które do tej pory funkcjonują.

Jaka jest obecnie rola BGK w polskiej gospodarce? Na czym polega jego specyfika?
BGK ma wiele zadań, ale tym, które należy uznać za kontynuacje tej przedwojennej tradycji - jest wspieranie rozwoju gospodarki w tych obszarach, w których wolny rynek nie działa efektywnie. Są sektory niechętnie finansowane przez banki komercyjne, są też działania, których finansowanie spoczywa na barkach państwa. Np. wiele programów mieszkaniowych nie powstałoby, gdyby nie pieniądze państwowe. Również nową formą wspierania gospodarki przez BGK jest pomoc w dystrybucji funduszy unijnych. To przez rachunki BGK przechodzą środki europejskie. Kredytujemy strategiczne dla kraju inwestycje: modernizację kolei, rozbudowę mocy energetycznych Polski, a na poziomie lokalnym sieci wodociągowe czy nowoczesne spalarnie śmieci. Obsługujemy finansowo podmioty sektora publicznego, wspieramy Ministra Finansów w zakresie konsolidacji finansów publicznych i obsłudze zadłużenia. Nasza działalność służy pobudzaniu polskiej gospodarki i pomaga podnosić standard życia Polaków.

Kim są klienci BGK? Do kogo Bank kieruje swoje inicjatywy i programy?
Z jednej strony BGK nie prowadzi rachunków dla osób fizycznych i nie udziela im kredytów. Z drugiej strony programy mieszkaniowe, którymi zarządza bank, są bezpośrednio adresowane do rodzin i osób fizycznych. Oczywiście bank nie buduje domów, tylko finansuje takie budowy prowadzone przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego, spółdzielnie mieszkaniowe, gminy. Są oczywiście formy indywidualnego wsparcia, jak np. bardzo popularny obecnie program „Mieszkanie dla Młodych", gdzie bank pomaga dofinansować zakup własnego mieszkania. Bardzo dużą liczebnie grupę klientów wspieranych przez bank stanowią małe i średnie firmy, ale także duże przedsiębiorstwa (zarówno państwowe jak i prywatne), które są zaangażowane w projekty istotne z punktu widzenia celów państw. Mamy także wiele programów skierowanych do jednostek samorządu terytorialnego – to od lat bardzo duża grupa naszych klientów. Dość powiedzieć, że co piąta złotówka finansowania dłużnego z BGK trafia właśnie do samorządów.

BGK wspiera przedsiębiorczość i biznes. W jaki sposób? Które programy cieszą się największym zainteresowaniem przedsiębiorców?
Wychodząc od tego ilu przedsiębiorcom w danej kategorii udzielamy wsparcia, ostatnio najpopularniejszy jest program „gwarancji de minimis" – skorzystało z niego ponad 100 tysięcy firm, zaciągając kredyty o wartości przeszło 50 mld zł. Jeżeli firma ma problemy z uzyskaniem kredytu w banku komercyjnym, żeby się rozwijać, wtedy BGK gwarantuje pewną część takiego kredytu do określonego limitu. Dzięki temu taka firma może wystartować lub zwiększyć skalę działania. To bardzo ważny program, bo przekłada się nie tylko na większe obroty firm, ale także na rynek pracy – policzyliśmy, że dzięki niemu stworzono lub utrzymano łącznie około 54 tys. miejsc pracy! Mamy również podobnego rodzaju produkty skierowane do innowacyjnych firm, które wprowadzają nowoczesne technologie, starają się być firmami nowoczesnymi.

Czy firmy z sektora MŚP mogą liczyć na pomoc Banku?
Zdecydowanie tak. Zarządzamy wieloma inicjatywami, które dostarczają finansowanie dla mikro-, małych i średnich firm. Z programów BGK mogą skorzystać osoby bezrobotne, które chcą założyć własny biznes, przedsiębiorstwa ekonomii społecznej, czyli na przykład spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, firmy innowacyjne czy też wdrażające innowacje technologiczne, eksporterzy i przedsiębiorcy planujący ekspansję lub przejęcie spółki za granicą. Źródła naszego kapitału są tutaj różne – część z nich to środki z budżetu państwa w ramach programów rządowych, część to środki własne banku, ale zarządzamy także miliardami złotych z funduszy europejskich.

Czy Bank ma specjalnie przygotowaną ofertę dla startujących w biznesie?
Osoby myślące o założeniu działalności gospodarczej mogą liczyć na preferencyjny kredyt w ramach programu „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie", który realizujemy we współpracy z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Mogą z niego skorzystać wszyscy, którzy chcą spróbować sił w biznesie.
Jednym z najważniejszych i najbardziej znanych obszarów zainteresowań BGK są działania na rzecz rozwoju mieszkalnictwa i podnoszenia poziomu życia Polaków.

Jakie są efekty tych działań?
Poza wspomnianym już programem „Mieszkanie dla Młodych", mamy różne formy wspierania budownictwa, jak np. zainicjowany w ubiegłym roku program społecznego budownictwa czynszowego. TBS-y czy spółdzielnie będą budowały mieszkania na wynajem, skierowane do osób, których nie stać na własne mieszkanie. Zależy nam również na tym, aby zdynamizować rynek mieszkaniowy w Polsce, aby pojawiło się więcej mieszkań na wynajem. Prowadzimy taki program za pośrednictwem funduszu zarządzanego przez TFI BGK - Fundusz Mieszkań na Wynajem - który już na zasadach bardziej komercyjnych wynajmuje mieszkania budowane w dobrych lokalizacjach, w największych miastach Polski. Dzięki temu łatwiej będzie zmienić miejsce zamieszkania osobie szukającej nowej pracy w innym mieście. Aby zwiększyć mobilność siły roboczej, zwłaszcza specjalistów, potrzebnych tam, gdzie np. rozwija się nowa gałąź przemysłu. Wspieramy także budowę mieszkań komunalnych i socjalnych w gminach oraz noclegowni i domów dla bezdomnych. Zarządzaliśmy także poprzednikiem programu „Mieszkanie dla Młodych", czyli „Rodzina na Swoim", który pozwolił 192 tysiącom rodzin kupić mieszkanie na własność.

Jakie jeszcze inicjatywy finansuje BGK?
Z wielu z nich Polacy korzystają na co dzień. Mam tutaj na myśli rewitalizację dworca PKP w Sopocie, budowę lotniska i basenu olimpijskiego w Lublinie czy budowę Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, która ułatwiła dojazd do pracy tysiącom mieszkańców Trójmiasta. Mało kto wie, że prawie wszystkie polskie drogi ekspresowe i autostrady powstały dzięki finansowaniu dostarczanemu przez Krajowy Fundusz Drogowy, którym zarządza BGK. Jak spojrzeć na listę programów prowadzonych przez BGK, to chyba łatwiej by było odpowiedzieć na pytanie jakiego rodzaju działalności bank nie wspiera. BGK wspiera również ekspansję zagraniczną. Udzielamy kredytów eksportowych zwłaszcza na rynki wiążące się z wyższym ryzykiem. Tutaj działamy wspólnie z KUKE. Pomagamy także polskim firmom inwestować za granicą – dzięki temu polski Wielton stał się trzecim największym producentem naczep w Europie, a Boryszew może rozbudowywać potencjał swoich fabryk.