Wyzwaniem jest dostrzeżenie osób z niepełnosprawnością intelektualną

Zaledwie 1/3 Polaków uważa, że różne grupy społeczne mogą czuć się dobrze, że jesteśmy otwarci i tolerancyjni. W Polsce mamy 3 miliony osób z niepełnosprawnościami, przy czym 2,5 mln z nich nie pracuje. Kolejnym tematem jest dyskryminacja ze względu na wiek. Ageizm pomijamy tak długo, dopóki sam nas osobiście nie dotknie. Jak zbudować prawdziwie włączającą organizację, w której każdy potencjał jest należycie wykorzystany? Jakie bariery napotykają osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami na drodze kariery? Jak skutecznie eliminować nierówności w zatrudnieniu? Między innymi na takie pytania starali się odpowiedzieć eksperci zaproszeni do panelu „Wykluczeni – jak zlikwidować nierówności?”, który 31 stycznia br. odbył się w ramach III Kongresu ESG w Warszawie.  

W dyskusji udział wzięli:

•         Saba-Gabrielle Moussa, UK ButterfLies LTD/ EDU SMART
•         Beata Dziekanowska, IA&CC Manager, Ferrero
•         Anna Wardecka, Dyrektor Zarządzający ds. HR w Grupie PZU, PZU
•         Marek Kuzaka, Prezes Zarządu, AMS
•         Łukasz Krasoń, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

O to, jak uniknąć wykluczenia i jakie są osobiste refleksje panelistów na ten temat, pytał prowadzący debatę Marcin Piasecki, redaktor i publicysta „Rzeczpospolitej”. Łukasz Krasoń, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych reprezentujący Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mówił o swoich priorytetach na stanowisku wiceministra.

- Pieniądze nie zawsze rozwiązują wszystkie problemy świata. Oczywiście są one potrzebne w kontekście osób z niepełnosprawnościami, ale to sensowny system usług pozwoli uniknąć wielu trudności, które nas będą czekać w przyszłości. Usługa asystencji osobistej, usługa opieki wytchnieniowej czy dostęp do szeregu innych takich usług pozwolą osobom z różnymi niepełnosprawnościami w sposób bardziej wartościowy, pełny, doświadczać życia. Bardzo chciałbym, żebyśmy za kilka lat mogli mówić, że Polska zlikwidowała albo jest na drodze ku likwidacji wielu nierówności, które nam się dzisiaj wydają niemożliwe do zasypania – mówił Łukasz Krasoń.

Podkreślał, że bardzo ważne jest, żeby potencjalny pracownik z niepełnosprawnością uwierzył, że może się przydać, a pracodawca, że to nie będzie „kłopotliwa” osoba, której trzeba zapewniać jakieś szczególne warunki pracy czy bardziej elastyczne godziny. Dodał, że era głównie pracy w fabrykach już się skończyła i są teraz nowoczesne zawody, gdzie takie osoby mogą się wykazać.

- Wśród najważniejszych wyzwań jest dostrzeżenie osób z niepełnosprawnością intelektualną. To grupa, która przez wiele lat była „zamiatana pod dywan”. To inny rodzaj wyzwań, który przed nami stoi – i na polu edukacji, i rynku pracy, i przestrzeni wokół. Cieszę się, że mówimy o neuroróżnorodności – wskazywał Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Saba-Gabrielle Moussa, reprezentująca UK ButterfLies LTD/EDU SMART, zwracała uwagę, że w niepełnosprawności chodzi m.in. o to, by taka osoba była samodzielna. - Potrzeba tylko trochę dopasowania - chodzi tutaj o pomoc w różnych formach, np. sprzęt, który pomoże w pracy, w chodzeniu, to może być też jakaś osoba - asystent, który wspiera w codziennym życiu, funkcjonowaniu – wyliczała.

- Wiele osób mówi, że zatrudnia osoby niepełnosprawne, ponieważ jest to wymóg prawny. Powinniśmy to ponownie przemyśleć - niepełnosprawność to nie jest tylko „odhaczenie” – podkreślała Saba-Gabrielle Moussa. Przypomniała, że zmiany mentalne wymagają czasu i zaczynają się „od góry”.

Zaznaczała, że również osoby neuroróżnorodne mogą być wspaniałym zasobem – bo myślą kreatywnie, niesztampowo, a jedynie w inny sposób się komunikują. - Ważne są pieniądze, na początku musimy inwestować, ale trzeba też edukować, promować – skonstatowała.

Anna Wardecka, Dyrektor Zarządzający ds. HR w Grupie PZU, podkreślała, że „cokolwiek nie zrobimy w społeczeństwie, ile nie wyłożymy pieniędzy”, jeśli nie damy osobie niepełnosprawnej poczucia, że się nadaje, że nie jest gorsza, mimo że straciła jakąś część ciała lub ma inną dysfunkcję, działania takie będą mało skuteczne. - Powinniśmy „zarządzać różnorodnością” i wiele z tego czerpać – wskazywała. - Jeżeli widzimy, że osoba nie ma jednej kończyny czy jeździ na wózku, często myślimy, że do innych rzeczy jest mniej sprawna, w tym intelektualnie. Jeżeli mówimy o tym, jak zlikwidować wykluczenie, najpierw powinniśmy się zastanowić, co zmienić w naszych głowach. Sprawi to, że środki, które przeznaczymy na walkę z wykluczeniem, trafią od razu na podatny grunt – tłumaczyła.

Akcentowała, że gdy zatrudniamy osobę z niepełnosprawnością, ona nie chce być jakoś szczególnie chroniona, a traktowana normalnie. - To odczarowuje – podsumowała Anna Wardecka.

Beata Dziekanowska, IA&CC Manager Ferrero, mówiła: - Nie chce się wierzyć, że w XXI wieku ciągle musimy na ten temat dyskutować i tak niewiele się w tej kwestii stało. Z czego się bierze wykluczenie? Z kilku aspektów. To strach przed „innym”, niechęć poznania, ignorancja (bo tak jest wygodniej), stereotypy. Osoby dorosłe trudno jest edukować - edukacja powinna się zacząć od żłobka, od rodziny – apelowała.

Zauważała, że menedżerowie boją się zatrudniać osoby z niepełnosprawnością, bo wydaje im się, że konsekwencje będą trudne dla ich biznesu, że nie będą w stanie tego zagospodarować. Nawiązała też do starzenia się. - Bądźmy egoistami, pomyślmy o sobie. Każdy z nas się zestarzeje, będzie w jakiś sposób niepełnosprawny. Jak ja chcę wchodzić na piętro czy poruszać się po chodniku za lat 20, 40, 50? – pytała retorycznie.

Marek Kuzaka, Prezes Zarządu AMS, przyznał, że w swoim sekretariacie ma połowę osób z niepełnosprawnościami. - Jestem z tego dumny. Te osoby, jeśli już przełamią pierwszą barierę niechęci, ograniczeń, potrafią zarazić innych tym, że to nie jest nic niemożliwego. Oczywiście są sytuacje trudniejsze, wymagające empatii, ale ona jest potrzebna zawsze – mówił.

Podkreślał, że każdy z nas ma jakieś kompetencje, silne strony, a rolą szefów jest to, by te unikalne umiejętności dobrze identyfikować i właściwie wykorzystać w danym momencie, niezależnie od tego, czy ktoś jest wysoki, niski, gruby, chudy czy jest osobą z jakąś niepełnosprawnością czy nie.

Marek Kuzaka przypomniał, że wykluczenie to nie tylko niepełnosprawność. - Mamy coraz większy problem ze starzeniem się społeczeństwa - przypomniał. - Jednak zarówno osoby starsze, jak i osoby z niepełnosprawnościami także muszą „chcieć” np. podejmować pracę zawodową – tłumaczył. Dodał, że w przeciwnym wypadku starania biznesu mogę nie przynosić oczekiwanych efektów.  

GŁÓWNE REKOMENDACJE LIDERÓW ZRÓWNOWAZONEGO ROZWOJU – sesja „Wykluczeni – jak zlikwidować nierówności?”

•         Pierwszy krok do tego, by wiedzieć, jak znosić bariery dla osób z niepełnosprawnościami, to wiedza, gdzie one konkretnie są i z jakimi wkluczeniami mamy do czynienia
•         W edukowaniu, informowaniu bardzo ważne jest używanie profesjonalnej komunikacji społecznej
•         Mówiąc o wykluczeniu nie należy zapominać o seniorach i osobach z niepełnosprawnością umysłową
•         Same pieniądze nie są cudowną receptą na walkę z wykluczeniem – potrzebna jest zmiana mentalności, edukacja od przedszkola i system usług asystenckich
•         Na nowoczesnym rynku pracy kompetencje osób z niepełnosprawnościami fizycznymi czy intelektualnymi można bez problemu zagospodarować i efektywnie wykorzystać
•         Niezwykle istotne jest, aby same osoby z niepełnosprawnościami uwierzyły w siebie – bez tego działania otoczenia biznesowego, społecznego mogą być nieskuteczne
•         Osoby neuroróżnorodne mogą być wspaniałym zasobem także w biznesie: myślą kreatywnie, niesztampowo, a jedynie w inny sposób się komunikują

Patronat honorowy nad III Kongresem ESG – Liderzy Zrównoważonego Rozwoju – Europa objęli: Rzecznik Praw Obywatelskich, Minister Nauki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Minister Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, JM Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, JM Rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

Patronat objęli: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Polska Agencja Nadzoru Audytowego, Polska Agencja Inwestycji i Handlu oraz Politechnika Warszawska. Partnerem Strategicznym jest: ORLEN.

Partnerami Głównymi są: Adamed Pharma, Alior Bank, AMS, Diaverum, Hasco-Lek S.A., Lidl Polska, PGE Polska Grupa Energetyczna, Grupa Żabka. Partnerami są: Bank Gospodarstwa Krajowego, Francusko-Polska Izba Gospodarcza (CCIFP), PZU, Huawei Polska, DS Smith. Partnerami wspierającymi są: Polska Grupa Porcelanowa, PwC, Grupa Ferrero, Tarczyński, IAR Technologies oraz COGIT, Dobra Fundacja, Bio Planet, LONGI Solar oraz Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Partnerami merytorycznymi są: Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”, Krajowa Izba Gospodarcza, Szkoła ESG, PRME - Polish Chapter Priciples for Responsible Management, Instytut Staszica, Instytut Biznesu, Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Unsung Heroes, Fundacja Polski Instytut Rozwoju Rodziny, Our Future Foundation, Centrum Etyki Technologii Instytutu Humanites, Warsaw Enterprise Institute, Polityka Insight, Fundacja Instytut Studiów Wschodnich – organizator Forum Ekonomicznego, Związek Pracodawców Klastry Polskie, Olimpiady Specjalne Polska.Partnerami badawczymi są: PSMM Monitoring & More oraz Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna.

Partnerami medialnymi są: Dziennik Gazeta Prawna, Wyborcza.biz, Polska Agencja Prasowa, Super Biznes, Gazeta Polska, Raport ESG, RaportCSR.pl, oESG.pl, PracodawcaGodnyZaufania.pl, Agencja Informacyjna, Obserwator Gospodarczy, ngo.pl, Świat OZE.