Nad przestrzeganiem zasad bhp czuwa przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy, ale też inne instytucje i urzędy (w zależności od rodzaju działalności firmy) - m.in. Wyższy Urząd Górniczy, Urząd Dozoru Technicznego, urzędy nadzoru budowlanego, Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Drogowa.
PIP cię sprawdzi
Inspektor pracy ma prawo przeprowadzenia kontroli w twojej firmie o każdej porze dnia i nocy. Zanim rozpocznie kontrolę, powinien okazać legitymację służbową oraz imienne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Jako pracodawca masz obowiązek współdziałania z inspektorem pracy w trakcie prowadzonej przez niego kontroli. Powinieneś mu umożliwić dostęp do wszystkich pomieszczeń pracy, wgląd w dokumenty, zapewnić terminowe udzielanie niezbędnych informacji od pracowników itp. Poza tym, w miarę możliwości, należy mu także zapewnić oddzielne pomieszczenie, w którym będzie mógł zapoznawać się z dokumentami i informacjami, jakich zażąda od pracowników. Po zakończeniu kontroli i otrzymaniu zaleceń od inspektora PIP masz obowiązek powiadomić go na piśmie o wykonaniu poszczególnych decyzji zawartych w nakazie pisemnym, o terminach ich wykonania oraz o sposobie realizacji wniosków zawartych w protokole w terminie 30 dni od jego otrzymania.
Co może inspektor
Inspektor pracy ma prawo przesłuchiwać pracowników, byłych pracowników, osoby zatrudnione na innej podstawie niż umowa o pracę, a także byłych współpracowników. Może od nich żądać wyjaśnień ustnych i pisemnych, a ty musisz mu zapewnić możliwość przesłuchania tych osób. Za nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bhp inspektor może cię ukarać grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł. W przypadku gdy naruszenie przepisów bhp nosi znamiona przestępstwa, inspektor pracy zawiadamia prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Może też poinformować inne instytucje nadzoru o stwierdzonych podczas kontroli nieprawidłowościach. Po zakończeniu kontroli inspektor pracy sporządza protokół. Nie musisz go od razu podpisywać. Możesz tylko zrobić adnotację, że go otrzymałeś i że skorzystasz z prawa zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu (musisz to zrobić w terminie siedmiu dni). Jeśli twoje zastrzeżenia okażą się uzasadnione, inspektor pracy obowiązany jest zmienić lub uzupełnić odpowiednią część protokołu.
Co może nakazać inspektor
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy inspektor PIP może:
- nakazać usunięcie stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku naruszenia przepisów bhp,
- nakazać wstrzymanie prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, a także skierowanie ich do innych prac, jeśli wykonują prace niebezpieczne, nie mając wymaganych kwalifikacji,
- nakazać wstrzymanie eksploatacji maszyn i urządzeń, gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi,
- zakazać wykonywania pracy lub działalności w miejscach powodujących bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi,
- nakazać zaprzestania pracy lub działalności, gdy ich prowadzenie zagraża życiu lub zdrowiu pracowników,
- nakazać ustalenie w określonym terminie okoliczności i przyczyn wypadku.
O czym musisz poinformować swoich pracowników
Przede wszystkim musisz przekazać informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w twojej firmie na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywaniu określonych prac, w tym o zasadach postępowania w razie awarii. Pracownicy powinni też wiedzieć, jakie są podejmowane działania mające wyeliminować lub ograniczyć ewentualne zagrożenia w trakcie pracy.
Do twoich obowiązków należy też wyznaczenie osób odpowiedzialnych za udzielanie pierwszej pomocy w razie wypadku i osób organizujących działania w razie pożaru i konieczności ewakuacji oraz poinformowanie o tym wszystkich pracowników firmy.
Jakie masz obowiązki, gdy rozpoczynasz działalność
W ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności musisz zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Musisz też poinformować PIP w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu działalności, zwłaszcza gdy może to powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników. Zawiadomienie do PIP musi mieć formę pisemną - odpowiednie formularze dostaniesz w okręgowych inspektoratach pracy, oddziałach lub biurach terenowych PIP, a także możesz je pobrać ze strony internetowej www.pip.gov.pl. Niedopełnienie tych obowiązków jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.