Polska musi pozostać europejskim liderem. Prezes APPLiA Polska o przyszłości branży AGD

• Polska jest liderem produkcji AGD w Europie, a branża intensywnie inwestuje w innowacje i ekologię, aby utrzymać tę pozycję.
• Nowoczesne AGD to nie tylko oszczędność na rachunkach (nawet 450 zł rocznie na lodówce), ale także realne wsparcie dla środowiska dzięki niższym emisjom i zużyciu zasobów.
• Branża AGD odzyskuje ponad 90% masy zebranego sprzętu, ale problemem są "free-riderzy" i niska świadomość konsumentów, którzy kupując tanie produkty spoza UE, wspierają nieuczciwą konkurencję.
• Przyszłość branży to sztuczna inteligencja, Internet Rzeczy, modułowość i łatwość naprawy, a także edukacja konsumentów, którzy mogą oszczędzić miliardy złotych rocznie dzięki wymianie sprzętu.

W jaki sposób innowacje w zakresie efektywności energetycznej i recyklingu zmieniają branżę AGD?

Wojciech Konecki, prezes APPLiA Polska: Branża AGD przeszła w ostatnich dwóch dekadach prawdziwą metamorfozę. Wdrażamy zaawansowane technologie, które znacząco ograniczają zużycie energii, wody i materiałów. Przykładem są silniki inwerterowe, pianki izolacyjne z technologią próżniową czy inteligentne sensory. Dzięki nim urządzenia w czasie rzeczywistym optymalizują swoje działanie, realnie obniżając zużycie energii i wody.

Ważnym kierunkiem rozwoju jest koncepcja „circular by design” – projektowanie sprzętów z myślą o recyklingu, łatwym demontażu i redukcji liczby komponentów. Coraz częściej korzystamy z materiałów z recyklingu, stali niskoemisyjnej i zielonej energii. Dzięki cyfryzacji procesów, ograniczamy też ilość odpadów i zużycie surowców.

Jakie działania podejmujecie, by zminimalizować wpływ produkcji i użytkowania sprzętów AGD na środowisko?

Uważam, że ekologia to nie moda, to strategia. Dlatego, nasze działania koncentrują się na dwóch poziomach. Po pierwsze – projektujemy sprzęty zużywające mniej energii i wody, bo aż 2/3 śladu węglowego AGD powstaje podczas jego użytkowania. Po drugie – dążymy do neutralności emisyjnej w fabrykach, ograniczając zużycie surowców i biorąc pełną odpowiedzialność za zbiórkę i recykling zużytego sprzętu.

Dlaczego recykling jest tak ważny dla branży AGD i dlaczego w Polsce wciąż mamy z tym problem?

Branża AGD odzyskuje ponad 90% masy zebranego sprzętu – to europejska czołówka. W Polsce rocznie zbieramy aż kilkanaście kilogramów elektroodpadów na osobę – to najwięcej w Unii Europejskiej. Recykling w AGD, mimo że może być wzorcem dla innych strumienie odpadów na także swoje problemy. To m.in. wciąż niska świadomość, jak i w braku skutecznego nadzoru nad tzw. „free-riderami” – importerami, którzy omijają obowiązki środowiskowe. Wielu konsumentów nie zdaje sobie sprawy, że kupując tani sprzęt z azjatyckich platform, wspierają firmy nieuczciwie konkurujące z legalnymi producentami.

Jakie są konsekwencje tej sytuacji?

Niedobór zbiórki to utrata cennych surowców, takich jak miedź, aluminium, stal nierdzewna, czy surowce ziem rzadkich, wyższe emisje i ryzyko nielegalnego demontażu. To także wzrost kosztów systemu, które ostatecznie ponosimy wszyscy – finansowo i środowiskowo.

No właśnie. Jak Polska broni pozycji lidera AGD w Europie wobec rosnącej konkurencji z Chin?

Naszą przewagą jest jakość, szybkość i elastyczność produkcji oraz bliskość rynku. Jesteśmy liderem Europy i robimy wszystko, aby tę przewagę utrzymać. Kluczowe znaczenie mają nasze inwestycje w badania i rozwój (R&D), automatyzację, cyfryzację procesów produkcyjnych oraz innowacyjne wzornictwo. Krótsze łańcuchy dostaw, szybki serwis i możliwość personalizacji urządzeń to przewagi, których trudno podrobić w tanim modelu produkcji.

Jakie działania w polityce publicznej mogą pomóc branży AGD utrzymać konkurencyjność?

Potrzebujemy stabilnych i przewidywalnych regulacji oraz skutecznego egzekwowania prawa wobec nieuczciwych importerów. Wsparcia wymagają też programy zachęcające do wymiany starych urządzeń, inwestycje w automatyzację i odnawialne źródła energii, a także rozwój infrastruktury zbiórki elektroodpadów.

Czy Polacy są świadomymi konsumentami?

Wielu Polaków uważa się za pragmatyków, jednak do wymiany sprzętu najczęściej skłania ich dopiero awaria. Z jednej strony są wyczuleni na rosnące ceny energii, z drugiej – często nie dostrzegają, że za coraz wyższe rachunki może odpowiadać przestarzałe, mało efektywne AGD.

Dlatego staramy się przełamywać potoczne przekonania i stereotypy, opierając się na badaniach i twardych danych. Powszechna świadomość powinna być oparta na faktach, a nie anegdotycznej wiedzy – i właśnie tę zmianę chcemy wspierać. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że sprzęty, generują 50% energii w domach.

I że wymiana przestarzałych urządzeń na nowoczesne to realna szansa na zmniejszenie zużycia energii, obniżenie rachunków i ograniczenie śladu węglowego – zarówno w skali globalnej, jak i w obrębie pojedynczego domu. Dla przykładu, stara lodówka zużywająca 500 kWh rocznie może zostać zastąpiona nowoczesnym modelem zużywającym jedynie 110 kWh – to aż 390 kWh oszczędności rocznie. To ponad 450 zł rocznie, Podobnie, nowe pralki i zmywarki mogą ograniczyć zużycie energii o 20–40%, a zużycie wody nawet o 50%.

W skali całego kraju, przy około 14 milionach gospodarstw domowych, potencjał oszczędności jest ogromny – mówimy o około 3,3 miliarda złotych oszczędności przy obecnych cenach prądu. Co ważne, korzyści można osiągnąć nie tylko dzięki wymianie sprzętu. Decyzja o zakupie zmywarki – zamiast zmywania ręcznego – to oszczędność ponad 20 m³ wody rocznie w jednym gospodarstwie domowym. To przekłada się zarówno na mniejsze zużycie zasobów, jak i niższe opłaty za media.

Korzyści nie kończą się jednak na oszczędnościach – nowoczesne urządzenia są także cichsze, trwalsze i bardziej higieniczne w codziennym użytkowaniu.

W jaki sposób branża AGD wspiera zrównoważoną konsumpcję i zwiększa świadomość Polaków?

Prowadzimy szeroko zakrojone kampanie edukacyjne, jak kampania „Zmień na lepsze” z którą właśnie wystartowaliśmy – w ostatnich latach zainwestowaliśmy w edukację ekologiczną ponad 100 milionów złotych. Nasze działania edukacyjne i informacyjne realizujemy we współpracy z tysiącami szkół, instytucji oraz zakładów w całej Polsce.

Stawiamy na przejrzystość i dostęp do informacji: energetyczne etykiety na urządzeniach umożliwiają szybkie porównanie ich efektywności, co pozwala konsumentom podejmować świadome decyzje zakupowe. Dbamy także o możliwość długiego użytkowania sprzętu – części zamienne do naszych urządzeń są dostępne nawet do 10 lat po zakończeniu ich produkcji.

Zrównoważony rozwój to główny kierunek rozwoju branży? Jakie najważniejsze trendy w przemyśle AGD przewidujecie na najbliższe lata?

Obserwujemy rosnącą popularność praktycznych zastosowań sztucznej inteligencji (AI) i Internetu Rzeczy (IoT) w urządzeniach AGD – przede wszystkim w obszarach automatycznego oszczędzania energii i wody oraz predykcji awarii. Wprowadzane są również cyfrowe paszporty produktów, unijne narzędzie, które zwiększa przejrzystość i pozwala lepiej śledzić ślad środowiskowy na każdym etapie życia urządzenia.

Coraz większego znaczenia nabierają też takie cechy, jak modułowość i łatwość naprawy, wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu, a także rozwiązania ograniczające emisję mikroplastików i zużycie wody.

Nowym wymiarem jakości staje się także długoterminowe wsparcie oprogramowania oraz cyberbezpieczeństwo, które zyskuje na znaczeniu wraz z rosnącym stopniem cyfryzacji sprzętu.

Ale tak, branża AGD z pewnością stoi dziś na czele zielonej transformacji, łącząc innowacje technologiczne z odpowiedzialnością ekologiczną – od projektowania energooszczędnych urządzeń, przez recykling i zrównoważoną produkcję, aż po edukację konsumentów, których decyzje stają się kluczowe dla przyszłości planety.