Prawo spadkowe 2024. Darowizna w masie spadkowej - są wyjątki od tej reguły

Zachowek – najważniejsze informacje

Zgodnie z art. 991 KC

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).

Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Powyższy przepis przyznaje ochronę spadkobiercom ustawowym, którzy nie otrzymali spadku. Jednocześnie roszczenie o zachowek jest połączone z dokonanymi przez spadkodawcę darowiznami.

Zachowek - darowizny niepodlegające zaliczeniu

Należy wziąć pod uwagę dokonane przez spadkodawcę darowizny przy ustalaniu zakresu prawa do zachowku. Kluczowe znaczenie ma tu art. 994 KC, określający darowizny niepodlegające zaliczeniu:

Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.

Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

Powyższy przepis różnicuje kwestię roszczenia o zachowek w zależności od powiązań rodzinnych.