Upadłość konsumencka: krok po kroku

Ludzie zaciągają duże pożyczki, a potem, np. na skutek wypadku, tracą pracę, która pozwalała je spłacać. Po egzekucji komornika zostają bez mieszkania i samochodu, ale nadal z dużym długiem, a dodatkowo zmuszeni do wynajmu, na który ich nie stać. To sytuacja, w której rozwiązaniem może być upadłość konsumencka.

Upadłość a umorzenie długów

Niezależnie od tego, czy chodzi o duże, czy mniejsze zobowiązania, a także bez względu na to, jak długo dłużnik się z nich nie wywiązywał, ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest równoznaczne z umorzeniem długów w całości lub części, bądź z ich spłatą.

Postępowanie upadłościowe wobec konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) prowadzi się w taki sposób, aby umożliwić umorzenie zobowiązań, a dopiero w dalszej kolejności, o ile to możliwe, zaspokoić roszczenia wierzycieli. Oddłużenie konsumenta jest więc najważniejsze.

Kto może złożyć wniosek?

Z ustawy Prawo upadłościowe, a konkretnie z części jej przepisów regulujących postępowanie upadłościowe wobec konsumentów, moga skorzystać osoby niewypłacalne, w tym duża liczba byłych przedsiębiorców. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć jedynie ten, kto jest niewypłacalny, czyli utracił zdolność do wywiązywania się ze swoich zobowiązań finansowych, które są wymagalne. Niewypłacalność to skutek różnych życiowych sytuacji. Można np. nie mieć środków na to aby spłacać zadłużenie, można też mieć majątek na tyle mały, że nie pozwala zaspokoić wierzycieli. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć wyłącznie osoba fizyczna, która w chwili składania wniosku nie prowadzi działalności gospodarczej. Po złożeniu wniosku rusza postępowanie upadłościowe, które ma trzy etapy.

Uwaga! Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się na formularzu dostępnym na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości (www.gov.pl).

Czy można oddalić wniosek o upadłość?

Można, ale jeśli jesteś niewypłacalnym konsumentem, masz duże szanse, że twój wniosek zostanie przyjęty. Nawet jeśli przekroczyłeś termin jego złożenia, a także kiedy nie masz żadnego majątku (tzw. „ubóstwo masy”).

ZOBACZ: Polacy bankrutują na potęgę! Padł kolejny rekord upadłości konsumenckich

Prywatne bankructwo w trzech krokach

Etap 1: postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości

Trwa od złożenia wniosku do wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości bądź postanowienia o jego oddaleniu. Sąd bada wtedy sytuację majątkową dłużnika i okoliczności, które doprowadziły go do niewypłacalności. Przedmiotem zainteresowania sądu są takie przesłanki negatywne, jak umyślne doprowadzenie do niewypłacalności czy doprowadzenie do niej na skutek rażącego niedbalstwa. Ważne jest też np. czy dłużnik świadomie nie pogarszał swojej sytuacji finansowej przez celowe rozwiązanie umowy o pracę, zrzeczenie się spadku lub darowizny, czy umarzanie wierzytelności swoim dłużnikom.

Etap 2: właściwe postępowanie upadłościowe

Trwa od chwili wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Od momentu wydania tego postanowienia przez sąd, dłużnik traci zarząd nad swoim majątkiem, wydaje go syndykowi i nie może podejmować żadnych rozporządzeń finansowych przekraczających zakres zwykłego zarządu. Zwykły zarząd to np. załatwianie spraw związanych z normalnym używaniem rzeczy, pobieranie pożytków i dochodów.

Zadania syndyka na tym etapie:

-likwidacja składników majątku upadłego,

-pokrycie kosztów postępowania,

-proporcjonalne zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych środków.

Z chwilą ogłoszenia upadłości:

-majątek dłużnika staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli tego dłużnika,

-wszelkie postępowania sądowe, administracyjne lub sądowo-administracyjne dotyczące masy upadłości są zawieszane,

-zawieszane są też postępowania egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości.

Etap 3: wykonywanie planu spłaty wierzycieli

Rozpoczyna się z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Upadły odzyskuje zarząd nad swoim majątkiem, jednak nie może dokonywać czynności prawnych, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonywania planu. Plan spłaty wierzycieli polega na określeniu przez sąd harmonogramu ich spłacania. Sąd sporządza ten harmonogram nie na podstawie faktycznych zarobków upadłego, ale na podstawie jego aktualnych zdolności zarobkowych (na zasadzie: nie pracuje, ale może pójść do pracy z taką to a taką pensją). Ustala miesięczne raty, które upadły musi spłacać wierzycielom i określa, jaka część zobowiązań upadłego, powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości, zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty zadłużenia. Plan spłaty zadłużenia nie może przekraczać 36 miesięcy, w wyjątkowych przypadkach 54 miesięcy. Po wykonaniu planu spłaty wierzycieli, z mocy prawa umarzane są zobowiązania nieuregulowane w toku postępowania upadłościowego.