Spis treści
- Kto może zmienić bądź odwołać testament?
- Przyczyny zmiany lub odwołania testamentu
- Odwołanie lub zmiana testamentu własnoręcznego
- Wzór odwołania testamentu
- Odwołanie lub zmiana testamentu notarialnego
- Kto dziedziczy po odwołaniu testamentu?
- Wzór zmiany testamentu
Sporządzić testament można w każdym wieku i na każdym etapie swojego życia. Zawsze może się tak zdarzyć, że będziemy chcieli zmodyfikować naszą ostatnią wolę. Prawo przewiduje taką sytuację. Zmienić albo odwołać testament można bez ograniczeń, nawet wielokrotnie. Najważniejsze jest, aby dokonać tego skutecznie, zgodnie ze swoją wolą i obowiązującymi przepisami. Nie ma różnicy, czy został sporządzony testament własnoręczny czy notarialny. Pierwszy rodzaj może odwołać drugi i na odwrót.
Kto może zmienić bądź odwołać testament?
Kwestię uprawnienia do zmiany bądź odwołania testamentu regulowane są przez kodeks cywilny. Wskazano w artykule 944 § 1 k.c., że może tego dokonać każdy, kto sporządził testament. Zatem odwołać lub zmienić testament może tylko testator, czyli spisujący akt ostatniej woli co do rozporządzenia jego majątkiem po śmierci. Jest jednak pewien warunek. Testator może odwołać lub zmienić testament o ile ma pełną zdolność do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że testator, musi być pełnoletni, w pełni władz umysłowych i nieubezwłasnowolniony.
Kiedy zatem testator nie może zmienić swojego zapisu testamentowego? Jeśli spisał testament w wieku 50 lat, a w wieku 80 lat zachorował na demencję i został z tego powodu ubezwłasnowolniony całkowicie. Ubezwłasnowolnienie całkowite oznacza, że utracił pełną zdolność do czynności prawnych. W takiej sytuacji testator nie może odwołać albo zmienić swojego testamentu. Prawodawca tak sformułował prawo, aby decyzje dotyczące ostatniej woli były podejmowane w pełni świadomie.
Z tego względu warto co jakiś czas przeczytać swój testament i zastanowić się, czy przybył nam majątek, który chcemy komuś zapisać. Być może w naszym życiu pojawiła się osoba, którą chcemy uwzględnić w swojej ostatniej woli.
Przyczyny zmiany lub odwołania testamentu
Przyczyny zmiany lub odwołania testamentu mogą być różne. Możemy po prostu dojść do wniosku, że poprzednio sporządzony testament nie uwzględnia w pełni naszej woli. Możemy zmienić zdanie. Wreszcie może przybyć nam spadkobierców, których chcemy uwzględni w akcie ostatniej woli. Nie mówiąc już o sytuacji, gdy chcemy niektórych członków rodziny wykluczyć ze względu na konflikt.
Testament daje możliwość zapisania części lub całości spadku nie tylko małżonkowi i dzieciom, którzy dziedziczą ustawowo. Jeśli chcesz obdarować spadkiem wnuki, swoje rodzeństwo lub ich dzieci, albo jeśli chcesz kogoś wydziedziczyć, możesz to zrobić jedynie w testamencie.
Powody zmiany nie wpływają jednak na uprawnienie co do zmiany testamentu, która może być dokonana praktycznie zawsze. Nie musimy podawać powodów zmiany ostatniej woli.
Ważne! Odwołać albo zmienić testament możesz na kilka sposobów. Ważniejsza od podjętych czynności jest twoja rzeczywista wola. Warto jednak zadbać o to, aby oświadczenie było jasne i nie budziło wątpliwości.
Odwołanie lub zmiana testamentu własnoręcznego
Sposób odwołania testamentu może przybrać formę oświadczenia własnoręcznego, bądź notarialnego. Oba sposoby są dopuszczalne. Ważne jest, aby oświadczenie było sporządzone w sposób wyraźny i jednoznaczny. Wystarczy, gdy testator sporządzi jasne oświadczenie – np. w nowym testamencie – w którym stwierdzi: „Odwołuję swój testament z dnia 2 lutego 2018 roku w całości” lub „Odwołuję postanowienie dotyczące dziedziczenia mieszkanie na ul. Bobrowej 2/17 w Łodzi. Zapisuję je mojemu wnukowi Janowi Strzelczykowi, nr PESEL…”.
Najbardziej popularną i najczęściej stosowaną formą odwołania testamentu jest sporządzenie nowego aktu ostatniej woli z podziałem majątku ruchomego i nieruchomości. Należy w nim przede wszystkim zastrzec, że tym samym są odwołane wszystkie poprzednie testamenty. Nie jest jednak wymagane dokonanie nowego podziału testamentu i można poprzestać na złożeniu zwykłego oświadczenia o odwołaniu ostatniej woli. W sytuacji, gdy testator po prostu odwołuje swój testament, po jego śmierci nastąpi tzw. dziedziczenie ustawowe.
W przypadku zmiany testamentu wystarczy wskazać, które z jego postanowień są zmienione. Jeżeli w nowo sporządzonym testamencie nie ma informacji o odwołaniu poprzedniego, odwołaniu ulegają tylko te części nowego testamentu, których nie da się pogodzić z poprzednimi. Testament własnoręczny można również zniszczyć. Ewentualnie pozbawić cech, od których zależy jego ważność. Tutaj warto podkreślić, że jeśli w testamencie cokolwiek zostało przekreślone, zamazane lub oderwano podpis, to taki testament jest nieważny. Jeśli jednak wcześniej wykonano jego zdjęcie, to są może przyznać spadek na podstawie zdjęć testamentu.
Wzór odwołania testamentu
Łódź, dnia 29 stycznia 2023 roku
Odwołanie testamentu
Ja, Jerzy Kos, urodzony 7 maja 1960 roku, nr PESEL, odwołuję w całości swoją ostatnią wolę wskazaną w testamencie notarialnym z dnia 18 stycznia 2019 roku.
Jerzy Kos
Odwołanie lub zmiana testamentu notarialnego
Podobne zasady zmiany i odwołania ostatniej woli obowiązują w przypadku testamentu notarialnego. Jednak w przypadku testamentu notarialnego samo zniszczenie dokumentu (zazwyczaj odpisu notarialnego) nie jest wystarczające. Nawet porwanie na strzępy, czy spalenie nie jest w pełni skuteczne. Dlaczego? Ponieważ oryginał testamentu notarialnego przez 10 lat od daty jego sporządzenia przechowywany jest u notariusza, a po upływie tego czasu w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Aby skutecznie odwołać lub zmienić testament notarialny należy się udać do notariusza i tam dokonać wiążących zmian testamentu.
Kto dziedziczy po odwołaniu testamentu?
Po skutecznym odwołaniu poprzedni testament traci swoją moc. Podstawą dziedziczenia jest nowy testament, pod warunkiem, że zostanie sporządzony. Samo odwołanie testamentu bez podjęcia dodatkowych działań ze strony spadkodawcy, czyli wyrażenia ostatniej woli, co do rozdysponowania majątku testatora spowoduj przywrócenie dziedziczenia ustawowego. Dziedziczenie testamentowe zgodnie z wolą testatora zostanie zastąpione przez dziedziczenie ustawowe. Tylko testament daje możliwość podzielenia majątku wedle twojej woli i uwzględnienia dalszych krewnych czy przyjaciół.
Wzór zmiany testamentu
Łódź, dnia 30 stycznia 2023 roku
Testament
Ja, Anna Kos, urodzona 21 grudnia 1967 roku, nr PESEL …, zmieniam swoją ostatnią wolę wskazaną w testamencie własnoręcznym z dnia 11 marca 2019 roku w ten sposób, że zamiast syna Jana Kosa, nr PESEL do ½ spadku po mnie powołuję moją wnuczkę Zofię Kos, nr PESEL ….
Anna Nowak
Podcasty
Playlisty tematyczne
