Jakie są zasady przyznawania świadczenia kompensacyjnego?
Zgodnie z obowiązującą ustawą, nauczyciele mogą ubiegać się o świadczenie kompensacyjne, jeśli spełnią określone warunki. Do podstawowych kryteriów należą:
- co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat w zawodzie nauczyciela,
- zatrudnienie na co najmniej pół etatu,
- ukończenie 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni) w 2024 roku.
Wiek uprawniający do świadczenia będzie systematycznie wzrastał do 2032 roku, aż osiągnie poziom powszechnego wieku emerytalnego. W przeciwieństwie do emerytur pomostowych, świadczenie kompensacyjne ma charakter wygasający – oznacza to, że w przyszłości przestanie być przyznawane nowym grupom nauczycieli.
Ile wynosi świadczenie kompensacyjne?
Z najnowszych danych ZUS wynika, że przeciętna wysokość świadczenia kompensacyjnego w grudniu 2024 roku wyniosła 4054,84 zł, co stanowi niewielki spadek względem listopada 2024 roku (4123,98 zł). Warto zauważyć, że w poprzednich latach kwoty te były niższe:
- w grudniu 2023 roku świadczenie wynosiło 3617,29 zł,
- w grudniu 2022 roku – 3066,62 zł,
- w grudniu 2021 roku – 2700,44 zł.
Choć wysokość kompensówki systematycznie rośnie, liczba beneficjentów maleje – w 2021 roku wynosiła ona 14,1 tys. osób, a w 2024 roku spadła do 11,8 tys. osób. Wpływ na ten trend ma zarówno zmieniająca się sytuacja demograficzna, jak i wzrastające wymagania wiekowe.
Kto może skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego?
Pieniądze dla nauczycieli w ramach świadczenia kompensacyjnego przysługują pedagogom zatrudnionym w:
- szkołach,
- przedszkolach,
- placówkach kształcenia ustawicznego,
- młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii,
- specjalnych ośrodkach wychowawczych,
- poradniach psychologiczno-pedagogicznych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych.
Ograniczenia w dorabianiu
Osoby pobierające świadczenie kompensacyjne nie mogą jednocześnie pracować w placówkach edukacyjnych – nawet na stanowiskach administracyjnych czy technicznych. Naruszenie tego zakazu grozi zawieszeniem wypłaty świadczenia. Wyjątek stanowi sytuacja, w której nauczyciel zdecyduje się na pracę poza oświatą – wówczas może on dalej pobierać pieniądze dla nauczycieli w ramach kompensówki.
Jednak w wyniku agresji Rosji na Ukrainę wprowadzono czasowe wyjątki od tej reguły. Na mocy specjalnej ustawy, nauczyciele mogą podjąć zatrudnienie jako pomoc nauczyciela lub nauczyciel w oddziale przygotowawczym dla uczniów z Ukrainy, a także jako nauczyciel języka polskiego dla dzieci ukraińskich – bez utraty świadczenia kompensacyjnego.
Jak obliczyć wysokość świadczenia kompensacyjnego?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnił specjalny kalkulator świadczenia kompensacyjnego. Dzięki temu każdy nauczyciel może samodzielnie obliczyć prognozowaną wysokość swojej kompensówki, wpisując podstawowe dane dotyczące swojego stażu pracy i wynagrodzenia.
Pieniądze dla nauczycieli – jakiej źródła finansowania?
Warto podkreślić, że świadczenie kompensacyjne nie jest finansowane ze składek odprowadzanych przez nauczycieli. Środki na jego wypłatę pochodzą bezpośrednio z budżetu państwa, co oznacza, że jego przyszłość zależy od decyzji rządzących i kształtu przyszłych reform systemu emerytalnego.Świadczenie kompensacyjne to ważna forma wsparcia finansowego dla nauczycieli, którzy zdecydują się na wcześniejsze zakończenie kariery zawodowej. Mimo rosnących kwot wypłat, liczba osób korzystających z tego rozwiązania maleje, co wynika m.in. z podnoszenia wieku uprawniającego do tego świadczenia. Jednocześnie nauczyciele mają możliwość skorzystania z kalkulatora ZUS, by sprawdzić, jaka kwota świadczenia im przysługuje. Warto śledzić zmiany legislacyjne, ponieważ pieniądze dla nauczycieli w ramach kompensówek w przyszłości mogą ulec zmianie lub całkowitemu wygaszeniu.