Emerytura przedsiębiorcy

Przedsiębiorcy, którzy zamierzają przejść na emeryturę, nie mają obowiązku likwidowania działalności gospodarczej. Mogą pobierać świadczenie i nadal prowadzić firmę. Muszą jednak pamiętać, że w takiej sytuacji będą ich obowiązywały przepisy dotyczące ograniczania i zawieszania wypłacanej emerytury w związku z osiąganym przychodem.

Właściciele firm, tak samo jak inni ubezpieczeni, którzy chcą przejść na emeryturę, muszą złożyć wniosek o przyznanie świadczenia. Prawo do emerytury i sposób jej wyliczenia zależą od tego, kiedy się urodzili.

Tylko przedsiębiorcy urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. i w okresie po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mają prawo do obliczenia emerytury na starych zasadach (czyli świadczenie tylko z ZUS). Urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. nie mają wyboru - ZUS wyliczy im świadczenie wyłącznie na podstawie starych przepisów. Natomiast urodzeni pomiędzy 1949 a 1969 r. mogą wybrać, czy chcą mieć emeryturę obliczoną według starych (tylko z ZUS), czy nowych zasad (z ZUS i z OFE). Z kolei osoby urodzone po 31 grudnia 1968 r. muszą ulokować część składki emerytalnej na indywidualnym koncie obsługiwanym przez ZUS, a część w jednym z otwartych funduszy emerytalnych (obowiązkowy podział składki między I i II filar).

Uwaga! Przedsiębiorca, który jest członkiem OFE, a chce mieć emeryturę wyliczoną po staremu, składając wniosek o emeryturę, musi złożyć oświadczenie, że występuje z OFE i zgadza się, żeby jego składki w funduszu zostały przekazane na rzecz budżetu państwa.

Najważniejsze - składki

Wysokość przyszłego świadczenia właściciela firmy zależy od kwoty comiesięcznych składek emerytalno-rentowych wpłaconych przez niego do ZUS w całym okresie prowadzenia działalności gospodarczej oraz od wieku, w jakim postanowi zakończyć swoją aktywność zawodową.

Jednak przedsiębiorcy płacą obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne według innych zasad niż pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe płaconych przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota. Nie może ona być jednak niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok i w tej samej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego. Kwotę tę podaje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w komunikacie ogłaszanym w Monitorze Polskim.

Obowiązują limity

Oczywiście osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą płacić wyższe składki. Najczęściej jednak tego nie robią i deklarują minimalną kwotę (60 proc. średniej płacy krajowej), żeby na bieżąco ponosić możliwie najmniejsze koszty. Dlatego większość przedsiębiorców może w przyszłości liczyć co najwyżej na minimalną emeryturę, a niektórzy nie dostaną nawet tyle. Na szczęście wtedy do wysokości najniższego świadczenia musi im dopłacić budżet państwa. Jeszcze gorzej będzie w przyszłości, bo wysokość emerytury będzie uzależniona wyłącznie od wysokości zgromadzonych składek.

Teraz przedsiębiorcom nie bardzo opłaca się zwiększać wysokość składki emerytalnej, bo wówczas rosną również pozostałe składki odprowadzane do ZUS, a ich świadczenie i tak może być niższe od minimalnego. Gdyby właścicielka firmy zadeklarowała składkę np. w wysokości 75 proc. średniej płacy krajowej i zdecydowała się przejść na emeryturę w wieku 60 lat, mając 30 lat stażu pracy, to jej emerytura, tak samo jak przy stawce 60 proc., będzie niższa od minimalnej, a różnicę i tak dopłaci budżet państwa. Z drugiej strony - przedsiębiorcy nie mogą odkładać na emeryturę zbyt dużo, ponieważ jest wyznaczona górna granica wysokości składek odprowadzanych do ZUS. Roczna podstawa wymiaru składek w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Można więc opłacać składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe tylko do momentu przekroczenia trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Potwierdzi ZUS

Osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, składając wniosek o przyznanie prawa do emerytury, nie muszą dostarczać żadnych dokumentów potwierdzających okresy ubezpieczenia i wysokość odprowadzanych składek na ubezpieczenia społeczne. Może to im potwierdzić - na podstawie dokumentacji własnej - oddział ZUS właściwy ze względu na miejsce wykonywania pracy lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy.

Poza tym ZUS potwierdzi podleganie ubezpieczeniu i wysokość składek:
rzemieślnikom (tj. osobom wykonującym rzemiosło na podstawie wymaganego uprawnienia przemysłowego, zezwolenia, karty rzemieślniczej) i osobom z nimi współpracującym (za okres od 1 lipca 1965 r.),
właścicielom i współwłaścicielom taksówek (za okres od 1 lipca 1969 r.),
osobom, które zajmowały się rybołówstwem morskim na własny rachunek oraz uprawiały flisactwo turystyczne na rzece Dunajec i osobom z nimi współpracującym (za okres od 1 marca 1970 r.),
osobom prowadzącym działalność handlowo-usługową na własny rachunek i osobom z nimi współpracującym (za okres od 25 sierpnia 1973 r.),
adwokatom, którzy wykonywali zawód indywidualnie, poza zespołem adwokackim (za okres od 27 czerwca 1984 r.),
twórcom i artystom, którzy byli objęci zaopatrzeniem emerytalnym twórców (za okres od 1 stycznia 1974 r.),
duchownym (za okres od 1 lipca 1989 r.).