Budżet domowy to zestawienie naszych przychodów i wydatków. Dobrze zaplanowany ułatwi zarządzanie pieniędzmi i uzyskanie pewnych oszczędności.
Tnij wydatki i oszczędzaj
Aby oszczędzać, twój budżet musi wykazywać nadwyżkę. Sposobem na jej osiągnięcie jest odpowiednia dyscyplina finansowa. Przede
wszystkim musisz przeanalizować swoje wydatki. Jeżeli są wyższe od planowanych, zastanów się, w jaki sposób je ograniczyć. Możesz ewentualnie wyeliminować z budżetu te, które nie są niezbędne. Wystarczy przyjrzeć się temu, ile niepotrzebnie przepłacasz za energię elektryczną czy wodę albo ile wydajesz na drobne przyjemności.
Po dokładnym przeanalizowaniu tych wydatków okaże się, że jesteś w stanie oszczędzić niemałą kwotę. Warto ją mądrze ulokować.
Konto oszczędnościowe
Każdą nadwyżkę środków finansowych warto przelać na konto oszczędnościowe. Środki będą procentowały w niewielkim stopniu, zazwyczaj w okolicach inflacji lub nieco powyżej. Ale to oznacza, że przynajmniej realnie nie będą traciły na wartości. Raz w miesiącu możesz wypłacić z niego część zgromadzonych środków bez żadnych konsekwencji w postaci opłaty czy utraty odsetek. Ponadto na konta oszczędnościowe możesz przelewać w wybranej chwili dowolne kwoty.
Obligacje
Obligacje Skarbu Państwa to dobre rozwiązanie dla osób, które cenią sobie nie tylko zysk, ale i bezpieczeństwo. Ta forma oszczędzania zapewnia zwrot zainwestowanego kapitału i uzyskanie z góry określonego, zwykle kilkuprocentowego zysku. Za zobowiązania te Skarb Państwa odpowiada całym majątkiem. Obligacje posiadają oprocentowanie oparte na różnej konstrukcji, dostosowanej do potrzeb nabywców. Mają oprocentowanie stałe, zmienne oraz oparte na inflacji. Mogą to być obligacje 2-, 3-, 4- i 10-letnie.
Lokaty
Jeśli zaoszczędzona kwota nie będzie ci potrzebna przez co najmniej kilka miesięcy, możesz założyć lokatę. Są one wyżej oprocentowane niż konta oszczędnościowe. Pamiętaj, że zakładając lokatę, określasz okres trwania depozytu. To ważne – nie możesz ulokowanych pieniędzy wypłacić. Banki mają w swej ofercie kilka rodzajów lokat, m.in. terminowe, dynamiczne,
strukturyzowane.
Najpopularniejsze są standardowe lokaty terminowe – możesz je założyć, mając nawet niewielkie oszczędności. Możesz też dowolnie wybrać okres, na jaki zdeponujesz pieniądze. Lokata strukturyzowana to połączenie lokaty bankowej i funduszu inwestycyjnego. Część kapitału (ta większa) jest lokowana w bezpieczne papiery (np. obligacje skarbowe) lub na bankowych lokatach. Resztę (zazwyczaj 10–20 proc.) bank inwestuje w ryzykowne papiery, np. akcje lub opcje. Jednocześnie klient dostaje gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału. Jeśli nie w całości, to przynajmniej 80–90 proc. (zależnie od oferty). Natomiast nie ma żadnej gwarancji zysku. W wypadku tego typu ofert w pewnych sytuacjach, np. przy niekorzystnych tendencjach na rynku finansowym, możemy stracić
część zainwestowanej kwoty. Nie jest też dobrze inwestować w produkty, których nie rozumiemy. Pamiętajmy o tym przy podejmowaniu decyzji!
Ile zarobisz na lokacie:
(oprocentowanie nominalne)
- na 3-miesięcznych lokatach można zarobić średnio – 3,2–4,75 proc.
- na półrocznych – 3,2–3,5 proc.
- na rocznych – 3,2–4,22 proc.
- na dwuletnich – 3,8–4,1 proc.
Bankier.pl, ranking lokat, stan na 18 listopada 2013
Na wysokość oprocentowania lokat wpływa wysokość stóp procentowych ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej. Stopy procentowe NBP (banku centralnego) ogłaszane przez RPP wpływają na oprocentowanie lokat bankowych:
– im są wyższe, tym wyższe oprocentowanie lokat,
– gdy stopy procentowe maleją, lokaty są niżej oprocentowane.
Realne zyski możemy obliczyć po odjęciu od bankowego oprocentowania wysokości inflacji w danym okresie. Pamiętajmy, że nasz dochód zmniejsza się o podatek od zysków kapitałowych (19 proc. odsetek) – jego obliczeniem i odprowadzeniem zajmują się banki.
Gdy potrzebujesz gotówki
Zdarzają się sytuacje, że saldo domowego budżetu jest ujemne. Wówczas trzeba szukać finansowania na zewnątrz. Ratunkiem będzie pożyczka lub kredyt. Kredyty przyznawane są na konkretny cel. Natomiast pożyczki mogą być udzielane nie tylko przez banki, ale też inne instytucje finansowe i osoby prywatne (pod warunkiem że pochodzą ze środków własnych). Przyznawane są na
dowolny cel.
Kredyty przyznawane są wyłącznie przez banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, które znajdują się pod państwowym nadzorem – Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). To zwiększa bezpieczeństwo zawierania tego typu umów. Maksymalne odsetki zarówno kredytów bankowych, jak i pożyczek nie mogą w skali roku przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej ustalanej przez Narodowy Bank Polski (obecnie stopa lombardowa wynosi 4 proc.). Teoretycznie ten zapis obowiązuje też firmy pożyczkowe udzielające tzw. chwilówek. Jednak firmy te nie podlegają ani ustawie Prawo bankowe, ani nadzorowi KNF, a do kosztów pożyczki doliczają wiele innych opłat.
Dlatego bądź czujny! Na rynku finansowym nie brakuje ofert pożyczek pozornie „bardzo szybkich i bezproblemowych”, ale tylko w momencie zaciągania zobowiązania. Firmy pożyczkowe kuszą wygodą, oferują pozornie szybki i łatwy dostęp do gotówki. Ale pamiętaj – za te wszystkie udogodnienia z pewnością przyjdzie ci zapłacić astronomicznie wysokimi całkowitymi kosztami pożyczki! Dlatego zwróć szczególną uwagę na oprocentowanie „łatwych pieniędzy”. Zawsze proś o wyliczenie całkowitego kosztu pożyczki. Nie daj się też zwieść ratami „0” proc. Często instytucje finansowe pod tym hasłem ukrywają dodatkowe koszty. Nie zgadzaj się na zabezpieczenia w postaci samochodu czy mieszkania, które są o wiele więcej warte niż kwota pożyczki. Dlatego najlepiej jest korzystać z ofert banków.
Przed zawarciem umowy kredytowej klient ma wgląd we wszystkie koszty i opłaty, dzięki czemu może w łatwy sposób porównać oferty
innych banków.
Dr Przemysław Barbrich, Związek Banków Polskich:
Większość wydatków można z góry przewidzieć – chociażby zwiększone potrzeby w okresie przedświątecznym. Dobrym źródłem wiedzy o naszych wydatkach jest analiza historii naszego konta bankowego. Historia konta bankowego pozwoli nam uwzględnić w przyszłości wydatki, o których często zapominamy. Pewną „poduszką bezpieczeństwa” w przypadku wydatków, których nie uda nam się przewidzieć, jest systematyczne oszczędzanie.
Słowniczek:
KNF – Komisja Nadzoru Finansowego – organ administracji państwowej. Dba o stabilne funkcjonowanie i bezpieczny rozwój rynku finansowego.
BFG – Bankowy Fundusz Gwarancyjny – instytucja zarządzającą systemem gwarantowania depozytów w Polsce. Czuwa nad bezpieczeństwem sektora finansowego.
UOKiK – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – urząd antymonopolowy. Prezes UOKiK prowadzi m.in. postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
BIK – Biuro Informacji Kredytowej – zadaniem Biura jest gromadzenie, integrowanie i udostępnianie danych dotyczących historii kredytowej klientów banków i SKOK-ów.
FK – Federacja Konsumentów – organizacja pożytku publicznego. Jej celem jest ochrona indywidualnego konsumenta.
Te kontakty mogą ci się przydać
KNF – Infolinia: 22 262-58-00 www.knf.gov.pl
BFG – Bezpłatna infolinia: 800 569 341, www.bfg.pl
UOKiK – Infolinia: 800-007-707 www.uokik.gov.pl
BIK – Infolinia: 22 348-44-44 www.bik.pl
FK – Infolinia: 800-007-707 www.federacja-konsumentow.org.pl
Podcasty
Playlisty tematyczne
