Ile możesz dorobić do świadczenia

Ryszard Kawa (64 l.) z Sokółki (woj. podlaskie): Nie wiem, ile mogę dorobić

- Pracowałem na ciężkim sprzęcie budowlanym, więc na emeryturę mogłem przejść już jako 60-latek. Teraz dorabiam, prowadząc sklep odzieżowy. Wiem, że jako emeryt nie mogę zarabiać więcej, niż jest to określone w przepisach, ale dokładnie nie znam tych zasad. Powierzam te sprawy księgowej.

Nie jesteś skazany tylko na emeryturę. Nawet jeśli masz przyznane świadczenie, możesz sobie do niego dorobić. Powinieneś wiedzieć, ile i w jakich sytuacjach możesz zarobić, żeby nie stracić prawa do emerytury.

Zanim zaczniesz pracować sprawdź, czy przewidywany zarobek będzie miał wpływ na wysokość otrzymywanego świadczenia. Jeśli tak, trzeba będzie na bieżąco informować ZUS o uzyskiwanym przychodzie, a po zakończeniu roku dokonać rozliczenia (nie później niż do końca lutego).

Musisz zawiadomić ZUS

Pamiętaj, że jeśli jesteś emerytem, a dalej pracujesz, masz określone obowiązki wobec ZUS. Co powinieneś zrobić? Przede wszystkim powinieneś zawiadomić o tym oddział ZUS wypłacający ci świadczenie. Poza tym musisz poinformować ZUS o wysokości przychodów osiąganych w danym roku kalendarzowym (wysłać zaświadczenie w terminie do ostatniego dnia lutego następnego roku). Granice dodatkowych zarobków zmieniają się co kwartał. Musisz liczyć się z tym, że gdy przekroczysz wyznaczone limity dorabiania, twoje prawo do pobierania emerytury może zostać zawieszone lub dostaniesz mniej pieniędzy. Każdy emeryt lub rencista, który w ciągu minionego roku kalendarzowego pozostawał w zatrudnieniu, pełnił służbę lub wykonywał inną pracę zarobkową albo prowadził pozarolniczą działalność (tj. podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych), zobowiązany jest do nadesłania zaświadczenia (oświadczenia) o wysokości osiągniętego przychodu. Zaświadczenie to należy nadsyłać po zakończeniu roku, w terminie do ostatniego dnia lutego

Częściowej zawieszalności podlegają świadczenia:
- osób, które wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnęły w ciągu roku kalendarzowego;
- osób, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez część roku emerytura lub renta nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości zawieszenia świadczenia, bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku;
- osób, które mają ustalone prawo do emerytury i przez część roku kontynuowały zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowały przed przejściem na emeryturę.

Co się wlicza do przychodów

Ważne jest, z jakiego tytułu osiągasz przychód (nie dochód), czyli ile wynosi kwota, od której odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne. Niektóre przychody nie mają wpływu na wysokość renty czy emerytury, natomiast przychody z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu pełnienia służby mogą spowodować zmniejszenie wypłacanych świadczeń. Do przychodów wlicza się m.in. kwoty pobranych zasiłków: chorobowego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. Informując ZUS o uzyskanych przychodach, masz obowiązek poinformować także o wysokości tych kwot, mimo że od nich nie są opłacane składki na ubezpieczenia społeczne. Natomiast nie bierze się pod uwagę m.in.: nagród jubileuszowych, odpraw pieniężnych przysługujących w związku z przejściem na emeryturę, odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Jakie przychody powodują zawieszenie lub zmniejszenie emerytury

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wpływa przychód uzyskany z tytułu:
- pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę;
- pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę nakładczą;
- pracy wykonywanej w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych;
- pracy wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące tych umów albo umowy o dzieło, której wykonywanie jest objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli umowę taką emeryt zawarł z pracodawcą, u którego nadal jest zatrudniony lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z inną firmą) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, u którego jest zatrudniony;
- prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu;
- pracy wykonywanej w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, pozarolniczej działalności gospodarczej;
- uposażenia z tytułu służby.

Ile możesz dorobić

Wysokość kwot, od których zależy zawieszenie lub zmniejszenie emerytury, zmienia się cztery razy do roku: w marcu, czerwcu, we wrześniu i w grudniu.

Graniczne kwoty przychodu dla 2011 r. wynoszą odpowiednio:
- 28 444,40 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 70 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń.
- 52 824,80 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 130 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń.

Rocznie czy miesięcznie

Obowiązujące przepisy przewidują dwa sposoby rozliczenia świadczeń - rozliczenie roczne i miesięczne. O tym, według którego sposobu ma być rozliczone świadczenie, decyduje w zasadzie wniosek świadczeniobiorcy. Jeżeli jednak z nadesłanej dokumentacji wynika możliwość zastosowania obydwu sposobów, ZUS zobowiązany jest do przeprowadzenia rozliczenia według wariantu korzystniejszego dla świadczeniobiorcy.

Roczne rozliczenie świadczeń sprowadza się do porównania kwot przychodu uzyskanego przez emeryta w rozliczanym roku z kwotami granicznymi, ustalonymi dla tego roku. Natomiast rozliczenie miesięczne polega na porównaniu kwot przychodu osiągniętego w poszczególnych miesiącach kalendarzowych roku z obowiązującymi w tych miesiącach dopuszczalnymi kwotami przychodu - obliczonymi wskaźnikami 70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Uwaga! Jeśli przekroczysz 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), możesz uniknąć zwrotu nienależnie pobranych świadczeń poprzez dokonanie tzw. dobrowolnej wpłaty na FUS.

Kto może dorabiać bez ograniczeń

Nie wszystkich emerytów dotyczą limity zarobków. Bez ograniczeń możesz dorabiać, jeśli jesteś emerytką, która przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia ukończyła 60 lat, lub emerytem, który skończył 65 lat, zanim podjął dodatkową pracę.

Poza tym nie muszą obawiać się zawieszenia czy zmniejszenia świadczenia emeryci, którzy:
- osiągali przychód z tytułu pracy niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych;
- zgłosili wniosek o zawieszenie świadczenia i przez cały okres podlegający rozliczeniu emerytura nie była im wypłacana, a więc skorzystali z możliwości zawieszenia świadczenia bez wskazywania przyczyny złożenia wniosku;
- mają ustalone prawo do emerytury i przez cały rozliczany rok kalendarzowy kontynuowali zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowali przed przejściem na emeryturę.

Ile możesz dorobić miesięcznie

- do 2391,20 (czyli 70 proc. przeciętnego wynagrodzenie) - bez ograniczeń
- od 2391,21 do 4440,80 zł (czyli 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia) - Zus proporcjonalnie zmniejszy ci świadczenie, ale nie więcej niż o 488,67 zł miesięcznie.
- powyżej 4440,80 zł - ZUS zawiesi twoją emeryturę