Obowiązki pracodawcy po śmierci pracownika
Śmierć pracownika nie oznacza całkowitego wygaśnięcia jego relacji z pracodawcą – obowiązki firmy wobec rodziny zmarłego mogą trwać dalej. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, z chwilą śmierci zatrudnionego stosunek pracy wygasa, ale to nie oznacza, że zamykają się wszystkie kwestie formalne i finansowe.
Jednym z najważniejszych zobowiązań pracodawcy w takim przypadku jest wypłata odprawy pośmiertnej. Obowiązek ten został uregulowany w art. 93 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Zgodnie z nim odprawa przysługuje rodzinie zmarłego pracownika nie tylko wtedy, gdy zmarł on podczas aktywnego zatrudnienia, ale również wtedy, gdy pobierał zasiłek chorobowy po ustaniu stosunku pracy.
Kto ma prawo do odprawy pośmiertnej i ile wynosi świadczenie
Prawo do odprawy pośmiertnej przysługuje ściśle określonej grupie osób – najbliższej rodzinie zmarłego pracownika. Ustawodawca wskazuje, że są to przede wszystkim małżonek oraz członkowie rodziny spełniający warunki do uzyskania renty rodzinnej – np. dzieci, które kontynuują naukę lub są niezdolne do pracy.
Wysokość świadczenia zależy od dwóch czynników: okresu zatrudnienia u danego pracodawcy oraz wysokości wynagrodzenia pracownika.
Przepisy przewidują trzy progi wypłat:
* 1-miesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
* 3-miesięczne wynagrodzenie, jeśli pracował co najmniej 10 lat
* 6-miesięczne wynagrodzenie, gdy staż pracy wynosił minimum 15 lat.
Odprawa pośmiertna może więc wynieść od kilku do kilkunastu tysięcy złotych – np. przy płacy minimalnej w 2025 roku na poziomie 4 666 zł, świadczenie może wynosić od 4 666 zł do 13 998 zł.
Jeśli po zmarłym pozostało kilka osób uprawnionych do świadczenia, odprawa zostaje podzielona równo między wszystkich. Gdy natomiast jest tylko jeden uprawniony – np. wdowa – przysługuje mu połowa należnej odprawy.
Wypłata świadczenia – kiedy może być ograniczona
Nie w każdym przypadku pracodawca musi wypłacić rodzinie zmarłego odprawę pośmiertną w pełnej wysokości. Przepisy przewidują wyjątek od tej zasady – chodzi o sytuację, w której zmarły pracownik był objęty ubezpieczeniem na życie opłacanym przez pracodawcę, a jego bliscy otrzymali z tego tytułu odszkodowanie.
Jeśli kwota z polisy jest równa lub wyższa niż przysługująca odprawa, pracodawca jest zwolniony z obowiązku jej wypłaty. Jeżeli natomiast odszkodowanie jest niższe, firma zobowiązana jest dopłacić różnicę między świadczeniem z ubezpieczenia a odprawą.
Jak pracodawcy próbują uniknąć wypłaty odprawy i co na to prawo
Odprawa pośmiertna bywa dla pracodawców niechcianym kosztem, dlatego niektórzy próbują unikać jej wypłaty, powołując się na różne interpretacje przepisów. Zdarza się, że firmy opóźniają lub pomijają wypłatę licząc, że rodzina nie będzie dochodzić swoich praw. W takich przypadkach warto pamiętać, że świadczenie należy się z mocy prawa, a nazwa ubezpieczenia (np. NNW czy "na życie") nie ma znaczenia – liczy się zakres obejmujący ryzyko śmierci pracownika.
Bliscy zmarłego mogą też dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Podcasty
Playlisty tematyczne
