Jak bezpiecznie pożyczać pieniądze

Wśród zobowiązań kredytowych Polaków są nie tylko kredyty mieszkaniowe, coraz większą rolę odgrywają pożyczki zaciągane na cele konsumpcyjne, np. wakacje, zakup nowej lodówki, naprawę samochodu, kurs językowy itp. Decyzjęo zaciągnięciu jakiejkolwiek pożyczki zawsze warto jednak dobrze przemyśleć. Trzeba zatem sprawdzić, jakimi zasadami należy się kierować, by pożyczać pieniądze odpowiedzialnie i bezpiecznie. I nie żałować swojej decyzji!

1. Zastanów się, czy naprawdę potrzebujesz pożyczki, a jeśli tak, policz dokładnie, w jakiej kwocie

Jeśli masz poczucie, że nadchodzące wydatki cię przerastają i zastanawiasz się nad wzięciem pożyczki, zrób najpierw porządny bilans swojego budżetu. Policz dokładnie wszystkie wydatki (zarówno te stałe, jak i dodatkowe), które czekają cię w najbliższym czasie, a także określ, kiedy dokładnie będziesz musiał je ponieść. Zastanów się, czy nie możesz niektórych z nich odłożyć w czasie
albo zmieścić się w skromniejszym budżecie. Następnie przyjrzyj się oszczędnościom oraz ewentualnym dochodom, które powinny niedługo wpłynąć na twoje konto. Zastanów się, czy nie uda ci się domknąć budżetu bez pożyczki.
-

2.Porównuj oferty, nie spiesz się, wybierz najlepszą

Na polskim rynku finansowym funkcjonuje wiele instytucji oferujących pożyczki gotówkowe. Czym się kierować przy wyborze oferty? Pod uwagę na pewno warto wziąć: całkowity koszt pożyczki, długość okresu spłaty, wysokość raty, formalności, a także warunki udzielenia pożyczki oraz to, czy jesteś w stanie je spełnić. Najlepiej skontaktować się z kilkoma wybranymi bankami i firmami pożyczkowymi i zapytać o ofertę.
-

3.Sprawdź firmę, z usług której chcesz skorzystać

Pożyczkę konsumencką możesz zaciągnąć w banku bądź instytucji pożyczkowej. Banki nadzorowane są przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), dzięki czemu korzystanie z ich usług jest bezpieczne. Warto wiedzieć, że od kliku miesięcy KNF stoi również na straży legalności działania firm pożyczkowych. Prowadzi Rejestr Instytucji Pożyczkowych – aby uzyskać do niego wpis, firma musi spełnić wiele wymogów formalnych oraz kapitałowych. Rejestr jest ogólnodostępny i każdy może sprawdzić, czy firma, w której zamierza zaciągnąć pożyczkę, prowadzi działalność pożyczkową dla konsumentów legalnie.
-

4.Zapoznaj się z obowiązkowym formularzem informacyjnym

Gdy ubiegasz się o kredyt lub pożyczkę konsumencką, zawsze powinieneś dostać formularz informacyjny zawierający wszystkie informacje o pożyczce, w tym o jej kosztach (m.in. RRSO, całkowity koszt czy czas obowiązywania umowy). Wzór formularza informacyjnego określa ustawa o kredycie konsumenckim, jest on taki sam dla banków i instytucji pożyczkowych. Informacje w nim zawarte podane są w dosyć przejrzystej tabeli. Dzięki formularzowi konsument łatwiej i szybciej może porównać oferty kredytowe z różnych instytucji.
-

5.Policz, czy stać cię na spłatę rat

Zanim zdecydujesz się podpisać umowę, musisz koniecznie przeanalizować swoją sytuację finansową i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy będzie cię stać na spłacanie rat przez kolejnych kilka czy kilkanaście miesięcy. Policz swoje stałe miesięczne wydatki. Jeśli w najbliższym czasie szykują się dodatkowe, większe wydatki (np. wesele w rodzinie), również uwzględnij je w budżecie. Sprawdź, czy twoje bieżące dochody w kolejnych miesiącach pozwolą ci na pokrycie zarówno wszystkich rachunków, wydatków na życie i innych, niezbędnych zakupów, jak i raty pożyczki.
-

6.Przeczytaj uważnie umowę

Jeśli już wybrałeś konkretną ofertę pożyczki i przychodzi czas na podpisanie umowy, należy dokładnie się z nią zapoznać. Niestety, wielokrotnie zdarza się, że jej objętość i sposób sformułowania zniechęcają konsumentów do głębszej lektury. Umowa zawiera wiele istotnych informacji, które są niezbędne do zrealizowania wszystkich podejmowanych zobowiązań. Jeżeli okaże się ona niejasna, skontaktuj się z pożyczkodawcą, żeby rozwiać wątpliwości.
-

7.Przygotuj się na czarny scenariusz

Biorąc pożyczkę, zawsze powinieneś być przekonany, że stać cię na jej spłatę w terminie. Jeśli podejrzewasz, że może być inaczej, nie zaciągaj zobowiązania. Oczywiście trudno przewidzieć wszystkie okoliczności. Spłatapożyczki często trwa rok albo dłużej – w tym czasie wiele może się zdarzyć. Dlatego warto na wszelki wypadek zapytać, co stanie się, jeśli będziesz miał przejściowe trudności z regulowaniem rat. Czy możesz liczyć na „wakacje" od spłaty albo rozłożenie płatności na dłuższy okres? Z jakimi opłatami będzie się to wiązało?

8.Pożyczaj pieniądze tylko w swoim imieniu, nie podpisuj umowy za kogoś

Nie daj się namówić komuś z rodziny lub znajomemu na wzięcie za niego pożyczki lub kredytu. Nawet w najbardziej kochającej się rodzinie czy wśród najlepszych przyjaciół może znaleźć się czarna owca, która cię po prostu wykorzysta i to ty będziesz mieć problem. To na tobie będzie ciążył obowiązek spłaty zaciągniętych zobowiązań wynikających z umowy.
-

9.Masz 14 dni na odstąpienie od umowy

Jeśli zdecydowałeś się na pożyczkę lub kredyt konsumencki i podpisałeś umowę, ale po powrocie do domu zaczynasz mieć wątpliwości co do słuszności swojej decyzji, pamiętaj, że w ciągu 14 dni masz możliwość odstąpienia od umowy.
-

10.W razie zastrzeżeń złóż reklamację

-

11. Nie zaciągaj pożyczki, gdy masz problem ze spłatą innych zobowiązań

Jeżeli masz już jakieś zobowiązania finansowe wobec innych instytucji czy banków i zauważasz problem z ich regulowaniem, to złym pomysłem jest zaciągnięcie kolejnej pożyczki na ich spłatę. Łatwo wówczas wpaść w spiralę zadłużenia.

Bank czy instytucja pożyczkowa?

Oferty banków i instytucji pożyczkowych różnią się m.in. w zakresie wysokości dostępnych kwot pożyczek gotówkowych. W banku pożyczysz nawet kilkaset tysięcy złotych na 5–6 lat, w firmie pożyczkowej – najczęściej kilkanaście tysięcy złotych na rok lub 2 lata. W praktyce średnia kwota pożyczki gotówkowej w banku opiewa na ponad 11 tys. zł, zaś w firmach pożyczkowych na ok. 2,5 tys. zł. Pokazuje to, że poważniejsze wydatki Polacy finansują dzięki pomocy banków, drobniejsze pożyczki coraz częściej zaciągają w instytucjach pożyczkowych. Instytucje pożyczkowe mają zwykle prostsze procedury, nie muszą też spełniać tak rygorystycznych wymogów w zakresie oceny zdolności kredytowej jak banki. Klient bez dochodu oczywiście nie dostanie tam pożyczki, ale już taki z umową-zleceniem – tak, podczas gdy w banku może spotkać się w takiej sytuacji z odmową. Oferta instytucji pożyczkowych uzupełnia ofertę bankową, daje klientowi większe możliwości wyboru. Dla niektórych osób, wykluczonych przez banki, firmy pożyczkowe są jedynym sposobem na legalne pożyczenie pieniędzy. Warto podkreślić, że banki udzielają pożyczek z depozytów swoich klientów (konta, lokaty), w przeciwieństwie do banków instytucje pożyczkowe finansują się ze środków własnych (kapitały własne, kredyty, emisje akcji, obligacji) – jest to droższy sposób, co często przekłada się również na ceny pożyczek. Zarówno banki, jak i instytucje pożyczkowe działają w granicach prawa. Do klienta należy wybór, z której oferty skorzysta.

Na co zwrócić uwagę, czytając umowę?

BARTŁOMIEJ WODZICKI,
dyrektor Departamentu Prawnego Provident Polska

Umowy pożyczkowe dla konsumentów liczą zwykle od kilku do kilkunastu stron. Znacząca część zapisów umów wynika bezpośrednio z przepisów prawa. Aby spełnić wszystkie wymagane obowiązki informacyjne, pożyczkodawca musi opisać dokładnie warunki udzielonej pożyczki, w szczególności zasady spłaty kredytu, konsekwencje braku spłaty w terminie, prawo do odstąpienia, zasady wcześniejszej spłaty pożyczki czy reguły naliczania odsetek kontraktowych oraz odsetek za opóźnienie. Dlatego warto poświęcić czas, by zapoznać się z całością dokumentu, w szczególności z obowiązkami, jakie nakłada umowa na konsumenta oraz uprawnieniami, jakie mu przysługują (np. prawo do żądania harmonogramu spłaty na cały okres trwania umowy pożyczki). Lektura całości nie powinna zająć więcej niż 15–20 minut. Warto dokładnie sprawdzić wszystkie parametry liczbowe – czy całkowita kwota pożyczki, całkowity koszt pożyczki oraz całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta są prawidłowe, a wysokość spłacanej raty jest pochodną tych parametrów oraz czy zgadza się z tym, co klient ustalił wcześniej z pożyczkodawcą. Jeśli klient ma wątpliwości co do poszczególnych zapisów czy danych finansowych, rolą pożyczkodawcy czy pośrednika jest mu je dokładnie wyjaśnić.