Jak spłacić zadłużenie wobec ZUS

Najważniejsze ubezpieczenie zdrowotne

Anna Brzostowska (50 l.), właścicielka sklepu z zabawkami w Białymstoku (woj. podlaskie), prowadzi działalność gospodarczą od 1998 roku i od tego czasu samodzielnie opłaca składki na ZUS.

- Przyznaję, że często jest to dla mnie spore obciążenie, ale co zrobić... W ten sposób będę miała w niedalekiej przyszłości emeryturę, choć nie liczę, że będą to duże pieniądze. Staram się zawsze płacić składki w terminie, ale nie wszystkim to się udaje. Wiem jednak, że ZUS idzie na rękę osobom, które z różnych powodów zwlekają z wpłaceniem należnej składki w terminie. Najważniejsze jest ubezpieczenie zdrowotne, aby nie stracić opieki lekarskiej - mówi pani Anna.

Możliwość ratalnej spłaty długu pozwoli ci przetrwać gorsze chwile, a dodatkowo nie musisz się obawiać przymusowej egzekucji należności. Możesz też liczyć na inne korzyści. Gdy ZUS uwzględni twój wniosek o ulgę w formie ratalnej spłaty zadłużenia, odsetki za zwłokę nie będą naliczane, poczynając od dnia następnego po dniu wpływu wniosku. Poza tym rozłożenie spłaty zadłużenia na raty spowoduje zawieszenie wcześniej wszczętych i niezakończonych postępowań egzekucyjnych dotyczących zadłużenia. Jednak od składek, które rozłożono na raty, ZUS będzie ci doliczał - do każdej raty - opłatę prolongacyjną, w wysokości 50 proc. stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania umowy. Harmonogram spłaty zadłużenia, określający m.in. liczbę rat, uzależniony jest od tego, ile pieniędzy możesz przeznaczyć na spłatę swoich zobowiązań wobec ZUS.

Raty - tylko wyjątkowo

Rozłożenie spłaty zadłużenia na raty jest rozwiązaniem wyjątkowym, ponieważ zasadą jest terminowe opłacanie składek. Dlatego twój wniosek musi być wyczerpująco umotywowany. Musisz wykazać, że zastosowanie tego przywileju jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami, z powodu których nie jesteś w stanie jednorazowo uregulować należności z tytułu składek.

Kto może starać się o spłatę długu na raty?

Każdy płatnik składek, który nie ma wystarczających środków na jednorazową spłatę zadłużenia - m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą, pracodawcy i ich następcy prawni, a także osoby opłacające składki na własne ubezpieczenie oraz małżonkowie odpowiadający - z majątku wspólnego - za zadłużenie z tytułu składek współmałżonka.

UWAGA!

Jeśli uzyskasz prawo, by spłacać zadłużenie w ratach, ZUS wstrzyma działania egzekucyjne

Jakie warunki musisz spełnić?

- złożyć wniosek o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty wraz z dokumentacją umożliwiającą ocenę zasadności udzielenia ulgi
- uregulować składki na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie zdrowotne za osoby niebędące płatnikami składek na własne ubezpieczenia (np. pracownicy, zleceniobiorcy) wraz z odsetkami za zwłokę - za okres mający zostać objęty ewentualną ulgą
- uregulować koszty egzekucyjne, jeśli takie postępowanie zostało wcześniej wszczęte
- terminowe i w pełnej wysokości opłacanie składek bieżących po złożeniu wniosku o ulgę.

Jakie masz obowiązki

- Musisz opłacać raty w terminie i w pełnej wysokości, zgodnie z harmonogramem spłaty zadłużenia. Jeśli jakąś ratę wpłacisz po terminie, zamiast opłaty prolongacyjnej pobierane są odsetki za zwłokę naliczone od terminu wymagalności danej składki do dnia zapłaty włącznie. Oznacza to, że na twoim koncie może powstać różnica składek, od której nadal należne będą odsetki za zwłokę.
- Musisz wpłacać raty na wskazane w umowie numery rachunków bankowych i oznaczać wpłaty określonymi w umowie symbolami. Błędne oznaczenie może spowodować, że zostaną one rozliczone na inne należności, co będzie równoznaczne z zerwaniem umowy ratalnej i koniecznością natychmiastowego uregulowania zadłużenia.
- Musisz w terminie i w pełnej wysokości opłacać bieżące składki. Jeśli nie trafią one na twoje konto w terminie 14 dni (liczonych od dnia ich wymagalności), spowoduje to zerwanie umowy ratalnej i konieczność opłacenia odsetek za zwłokę.

Jakie masz prawa

- Podpisując umowę, uzyskujesz prawo do spłaty zadłużenia w dłuższym czasie na warunkach określonych w harmonogramie. Jednocześnie wszczęte postępowania egzekucyjne zostaną zawieszone, a nowe w okresie obowiązywania umowy nie będą rozpoczynane. Natomiast po całkowitej spłacie należności objętej umową oraz uregulowaniu ewentualnych kosztów egzekucyjnych, podjęte zostaną działania zmierzające do umorzenia postępowań egzekucyjnych.
- Jeśli okaże się, że nie możesz zdobyć pieniędzy na spłatę zadłużenia na warunkach określonych w umowie ratalnej, masz prawo wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków umowy. Do wniosku powinieneś dołączyć dokumentację, która pozwoli ZUS-owi ocenić, czy twój wniosek o zmianę ustalonego harmonogramu spłat jest uzasadniony (musisz podać przyczyny, które uniemożliwiają ci regulowanie rat w dotychczasowej wysokości). ZUS może zgodzić się na wydłużenie okresu spłaty należności, zmianę terminu płatności rat lub zmianę ich wysokości. Przy czym - zmiana warunków może dotyczyć wyłącznie należności objętych ratami, których termin płatności określony w umowie ratalnej nie upłynął. Oznacza to, że do czasu ewentualnego podpisania aneksu do umowy, raty musisz płacić zgodnie z dotychczasowym harmonogramem spłaty.

Gdzie złożyć wniosek

Wniosek o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty możesz złożyć:
- osobiście, w formie pisemnej, w oddziale lub inspektoracie ZUS właściwym dla twojej siedziby lub miejsca zamieszkania, bądź za pośrednictwem poczty. Formularz wniosku znajdziesz na stronie internetowej ZUS w zakładce "Pliki do pobrania/Formularze ZUS"
- w formie elektronicznej, za pośrednictwem strony internetowej Elektroniczny Urząd Podawczy ZUS (EUP), na której dostępny jest formularz wniosku o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty. Możesz go wypełnić (wymagany jest podpis elektroniczny) i wysłać do kancelarii właściwego oddziału ZUS.

O czym warto pamiętać?

- Złożenie wniosku o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty nie gwarantuje udzielenia ulgi.
- Jeśli nie dotrzymasz warunków udzielonej ulgi, jest to równoznaczne z zerwaniem umowy o rozłożenie należności z tytułu składek na raty. To z kolei oznacza, że musisz natychmiast spłacić zadłużenie. Jeśli tego nie zrobisz, zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne i twoje długi jeszcze się powiększą o odsetki za zwłokę, koszty upomnienia oraz koszty egzekucji.
- ZUS może zażądać zabezpieczenia swoich należności, np. w postaci wpisu hipotecznego albo zastawu. Gdy uregulujesz dług zgodnie z harmonogramem określonym w umowie, ZUS wyda ci zaświadczenie umożliwiające wykreślenie wpisu hipotecznego lub odstąpienie od dokonanego zastawu.

Jakie dokumenty do wniosku

Podstawowym dokumentem niezbędnym do rozpatrzenia sprawy jest wniosek o rozłożenie zadłużenia na raty, w którym, oprócz szczegółowego uzasadnienia musisz określić proponowany okres spłaty (liczbę rat) lub wysokość miesięcznej raty.

Do wniosku powinieneś dołączyć dokumenty potwierdzające zasadność udzielenia ulgi oraz dokumenty obrazujące twoją kondycję finansową oraz możliwości płatnicze (w zależności od wysokości zadłużenia, zakresu wnioskowanej ulgi i okresu spłaty zadłużenia oraz formy prowadzonej działalności).

Dokumenty powinny być oryginałami lub być urzędowo poświadczone za zgodność z oryginałem (poświadczyć może również pracownik ZUS).

Jak się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ZUS, możesz złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Musisz jednak wskazać nowe okoliczności, które nie zostały uwzględnione przy rozpatrywaniu wniosku.