Prawo do świadczeń z ubezpieczenia ustala się na wniosek osoby zainteresowanej albo innej osoby mającej interes prawny w ustaleniu tego prawa. Może to być np. pełnomocnik. Wniosek o emeryturę można wycofać, ale nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. W razie wycofania postępowanie w sprawie świadczeń podlega umorzeniu. Podstawą jest złożenie do KRUS wniosku o świadczenie emerytalne.
Do wniosku należy dołączyć dowody, które uzasadniają prawo do świadczeń oraz wpływają na ich wysokość. Ubiegając się o przyznanie prawa do emerytury rolniczej, należy przedłożyć dokumenty stwierdzające tożsamość oraz datę urodzenia osoby ubiegającej się o emeryturę, a oprócz tego:
1. dokumenty potwierdzające okresy pracy i prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz podlegania z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacenia składek, o ile nie ma ich KRUS.
UWAGA!
- W celu potwierdzenia okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego przed 1 lipca 1977 r. (wtedy rolnicy nie podlegali ubezpieczeniu społecznemu) wnioskodawca powinien przedstawić dokument stwierdzający tytuł władania gospodarstwem. Może to być akt notarialny, akt własności ziemi czy umowa dzierżawy.
- Osoby, które pracowały w gospodarstwach rolnych rodziców lub dziadków w charakterze domowników przed wprowadzeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego dla tych osób (przed 1 stycznia 1983 r.), a następnie przejęły to gospodarstwo, muszą złożyć oświadczenia o pracy w nim. Jeżeli KRUS nie ma wystarczającej dokumentacji o pracy w takim gospodarstwie, wnioskodawca powinien dostarczyć zaświadczenie urzędu gminy, potwierdzające miejsce zamieszkania oraz istnienie gospodarstwa rolnego w podanym okresie. Jeżeli urząd gminy nie dysponuje dokumentacją pozwalającą na potwierdzenie tych faktów, okoliczność ta może być potwierdzona pisemnymi zeznaniami co najmniej dwóch świadków.
- Jeśli KRUS nie będzie mógł potwierdzić podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 lipca 1977 r. do 31 grudnia 1982 r., a także od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1990 r. (bo dane wnioskodawcy nie zostały przejęte z urzędu gminy), wnioskodawca powinien przedstawić zaświadczenie wystawione przez urząd gminy, na terenie którego jest lub było położone gospodarstwo rolne. Zaświadczenie musi zawierać imię i nazwisko ubezpieczonego, datę urodzenia, adres zamieszkania, okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i wysokość opłaconych składek.
UWAGA!
Ubiegający się o przyznanie prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej nie ponoszą żadnych opłat. Wolne od opłat są wyciągi z akt stanu cywilnego i zaświadczenia wydawane w celu ustalania uprawnień do wymienionych świadczeń.
2. dokumenty potwierdzające okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu, o ile osoba ubiegająca się o emeryturę rolniczą legitymuje się innym ubezpieczeniem społecznym niż rolnicze (również z instytucji zagranicznych).
Okresy podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu (składkowe i nieskładkowe) na obszarze Polski, przypadające przed 1 stycznia 1999 r. (przed wejściem w życie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) wnioskodawca powinien udowodnić przedstawiając:
1. pisemne zaświadczenie zakładu pracy (pracodawcy), zawierające imię i nazwisko osoby, której dotyczy, datę podjęcia i ustania zatrudnienia, wymiar czasu pracy, rodzaj wykonywanej czynności. Zaświadczenie powinno być wystawione przez pracodawcę lub prawnego następcę pracodawcy, a w przypadku braku następcy prawnego przez jednostkę przechowującą dokumentację zlikwidowanego lub przekształconego zakładu pracy, np. organ założycielski, firmę przechowalniczą lub archiwum;
2. świadectwo pracy lub legitymację ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy (datę rozpoczęcia i zakończenia pracy, rodzaj wykonywanej pracy i jej wymiar, pieczątkę zakładu pracy oraz podpis i pieczątkę służbową pracodawcy lub upoważnionego pracownika), a także
3. orzeczenie sądu.
Do potwierdzenia okresów zatrudnienia mogą służyć także dowody pośrednie, takie jak: legitymacja służbowa, umowy o pracę, wpisy w dowodach osobistych i pisma kierowane przez zakłady pracy do pracownika w czasie trwania zatrudnienia, o ile na ich podstawie można ustalić okres zatrudnienia.
W przypadku braku dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia oraz niemożności ich uzyskania środkiem dowodowym mogą być zeznania świadków, lecz jedynie co do okresów do 14 listopada 1991 r. Dowody z dokumentów dotyczących zatrudnienia oraz pisemne zeznania świadków powinny być dołączone do wniosku w oryginale.
Jeżeli zakład pracy nie istnieje, zainteresowana osoba może zwrócić się o wydanie odpowiedniego zaświadczenia do prawnego następcy zakładu w wypadku jego przekształcenia, a jeżeli zakład państwowy lub komunalny uległ likwidacji - do organu założycielskiego (gminne lub miejskie władze lokalne) bądź też do resortowej jednostki nadrzędnej (odpowiednie ministerstwo lub organ centralny).
W przypadku braku następcy prawnego, archiwa państwowe i inne jednostki przechowujące dokumentację osobowo-płacową zlikwidowanych zakładów pracy upoważnione są do wydawania na jej podstawie odpisów, wyciągów, kopii przechowywanych dokumentów, a także zaświadczeń, uwierzytelnionych i podpisanych przez osoby kierujące takim archiwum. Jeżeli zakład pracy nie istnieje i nie zachowała się dokumentacja pracownika, a tym samym nie ma możliwości przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego na okoliczność występowania przerw w zatrudnieniu, to wówczas jako środek dowodowy może być przyjęte oświadczenie wnioskodawcy.
Dokumentacja wymagana do ustalenia prawa do renty rolniczej:
Wniosek
Złożony we właściwej dla osoby zainteresowanej jednostce KRUS. Wniosek może również złożyć w imieniu zainteresowanego inna osoba mająca interes prawny w ustaleniu prawa do renty (np. pełnomocnik).
Dokumenty dołączone do wniosku
Do wniosku o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy należy dołączyć dowody uzasadniające prawo do świadczenia oraz wpływają na jego wysokość. Są to dokumenty:
- potwierdzające tożsamość oraz datę urodzenia;
- potwierdzające okresy pracy i prowadzenia gos-podarstwa rolnego oraz podlegania z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacenia składek (chyba że znajdują się w posiadaniu KRUS);
- potwierdzające okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu (jeśli ktoś legitymuje się innym ubezpieczeniem społecznym niż rolnicze).
Oprócz tego trzeba dołączyć do wniosku:
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie na druku KRUS N-14.
W przypadku renty rodzinnej do wniosku trzeba dołączyć też: datę zgonu osoby, po której ma być przyznana renta, datę urodzenia wnioskodawcy, datę zawarcia związku małżeńskiego, jeżeli o rentę ubiega się wdowa lub wdowiec, pozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmał-żonka, a w razie gdy takiej wspólności nie było, prawo do alimentów ustalone wyrokiem lub ugodą sądową, stan zdrowia dziecka albo wdowy lub wdowca, jeżeli przyznanie renty jest uzależnione od niezdolności do pracy, fakt uczęszczania do szkoły, jeżeli dziecko ukończyło 16 lat, fakt, iż zmarły był opiekunem ustanowionym przez sąd, długość okresu wychowania i utrzymywania dziecka (dotyczy wnuków, rodzeństwa i innych dzieci) przez zmarłego oraz czy rodzice tego dziecka żyją i dlaczego nie mogą mu zapewnić środków utrzymania, pozostawanie na utrzymaniu zmarłego przed jego śmiercią, nieposiadanie dochodów z żadnych źródeł.
Zniżki komunikacyjne dla seniorów
- Prawo emerytów do ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej to zawsze decyzja władz miejskich poszczególnych miast. Jeśli Ratusz postanowi przyznać emerytowi ulgę, jest to zwykle ulga wysokości 40-50 procent. W takim wypadku emeryci kasują po prostu ulgowe bilety, ale muszą mieć przy sobie dokument ze zdjęciem i ważną legitymację ZUS lub inny dokument potwierdzający pobieranie emerytury. To na wypadek kontroli biletów. O tym, czy MZK danej gminy będą stosować ulgi dla emerytów, decydują radni gmin, podejmując stosowne uchwały.
- Niższe ceny biletów dla pasażerów linii lotniczych, którzy przekroczyli 60. rok życia, przyznawane są na mocy międzynarodowych przepisów lotniczych. Każda linia ustala jednak wysokość tych zniżek indywidualnie, dlatego są one różnej wysokości. Najczęściej nie przekraczają 20 procent ceny normalnego biletu.
- Na zniżki emeryt może liczyć w niektórych kinach i teatrach, ulgi dla emeryta nie są tu jednak regułą obowiązującą bezwzględnie w całym kraju, a nawet w całym mieście. Dlatego w kasach zawsze warto zapytać o zniżkę, a nuż obowiązuje, choć nie informuje o tym żadna wywieszka.
W teatrach zwykle obowiązuje zasada, że bilety ulgowe emeryci mogą kupować tylko bezpośrednio w kasie teatru. W Warszawie stałe zniżki dla emerytów oferuje np. Filharmonia Narodowa i kilka teatrów. Jeśli chodzi o muzea i galerie państwowe, zniżki wynoszą ustawowo 50 procent normalnej ceny biletu.
- Emeryci mogą liczyć na ulgowe bilety w muzeach, w większości galerii sztuki, w ogrodach zoologicznych. Również większość skansenów proponuje zniżki dla seniorów. Zniżki wynoszą zwykle 25 procent ceny biletu.
- Zasady sprzedaży biletów ulgowych emerytom są ustalane przez poszczególne instytucje. Pracownik kasy może poprosić o okazanie legitymacji emeryta lub rencisty, ostatniego odcinka emerytury czy renty. Pulę ulgowych biletów dla emerytów (lub osób po 65. roku życia) mają wszystkie kluby sportowe. Bilety te sprzedawane są do wyczerpania, dlatego na mecz odbywający się na stadionie należącym do klubu dobrze jest przyjść wcześniej.
Podcasty
Playlisty tematyczne
