Pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach są osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach w szczególnych warunkch wymienionych w załączniku nr 1 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU Nr 237, poz. 1656 z późn. zm.). Są to m.in. prace pod ziemią, na wodzie i pod wodą, w powietrzu, w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu, prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, a także ciężkie prace fizyczne (np. rybaków morskich), prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy, prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace w podziemnych kanałach ściekowych.
Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się także tancerzy zawodowych ubezpieczonych z tytułu działalności artystycznej, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.
Pracownikami wykonującymi prace o szczególnym charakterze są osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach o szczególnym charakterze wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.
Są to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania zmniejsza się z wiekiem na skutek pogorszenia tej sprawności. Są to np. prace maszynistów pojazdów trakcyjnych, kierowców pojazdów uprzywilejowanych, niektórych operatorów żurawi wieżowych oraz prace członków zespołów ratownictwa medycznego.
Uwaga!
Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ustawa uważa również osoby zatrudnione przed 1 stycznia 2009 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 lub 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wykaz A i B stanowiące załącznik do rozporządzenia).
Kto może przejść na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach
Z tej możliwości mogą skorzystać pracownicy, którzy spełniają następujące warunki:
urodzili się po 31 grudnia 1948 r.,
ukończyli co najmniej 55 lat (kobiety) i co najmniej 60 lat (mężczyźni),
mają staż pracy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
CZYTAJ TEŻ: Emerytury 2014 - waloryzacja. Seniorze! Zobacz ile kasy chce Ci zabrać minister
przed 1 stycznia 1999 r. byli zatrudnieni (przez co najmniej 1 dzień) na stanowiskach i przy pracach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) albo wykonywali pracę o szczególnym charakterze wymienioną w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych - wykazie rodzajów prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
po 31 grudnia 2008 r. wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (przez co najmniej 1 dzień) wymienioną w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych - wykazie rodzajów prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
pracowali w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze co najmniej 15 lat;
rozwiązali umowę o pracę.
Jeśli pracownik był zatrudniony u kilku pracodawców i chce uzyskać prawa do emerytury pomostowej - musi rozwiązać wszystkie umowy o pracę. Natomiast przyznanie prawa do tego świadczenia nie jest uzależnione od tego, czy osoba starająca się o nie była przed przejściem na emeryturę zatrudniona w ramach stosunku pracy. Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również wtedy, gdy przed zgłoszeniem wniosku prowadziła np. pozarolniczą działalność, działalność rolniczą, a nawet wtedy, gdy nie była w tym czasie aktywna zawodowo.
Uwaga!
Wszystkie wymienione wyżej warunki muszą być spełnione łącznie.
Jak się liczy 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
Przy ustalaniu co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze sumuje się okresy pracy:
przebyte przed dniem 1 stycznia 2009 r. jako okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu dotychczasowych przepisów wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
przebyte zarówno przed 1 stycznia 2009 r., jak i po 31 grudnia 2008 r. okresy pracy wymienionej w nowych wykazach prac, stanowiących załączniki do ustawy.
Co się nie wlicza do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze:
okresów niezdolności do pracy, za które zostało wypłacone wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,
okresów, za które pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy lub macierzyński,
okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz służby wojskowej.
Jak się liczy staż pracy
Przy ustalaniu wymaganego do przyznania emerytury pomostowej stażu składkowego i nieskładkowego (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn) uwzględnia się:
okresy składkowe, takie jak m.in. okresy opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (np. okresy zatrudnienia, prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania pracy na podstawie umowy-zlecenia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych), a także niektóre okresy, za które składka nie została opłacona, gdyż nie było takiego obowiązku (np. okres zasadniczej służby wojskowej) oraz
okresy nieskładkowe, tj. okresy braku aktywności zawodowej, za które nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne (m.in. okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, świadczenia przedemerytalnego, okresy studiów wyższych).
Okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 udowodnionych okresów składkowych.
Uwaga!
Przy ustalaniu stażu składkowego i nieskładkowego (20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn) wymaganego do przyznania emerytury pomostowej ZUS nie uwzględnia okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników oraz okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie przypadających przed dniem objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników z tego tytułu.
Kto ma prawo do emerytury pomostowej na szczególnych zasadach
Niektórzy pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mogą przejść na emeryturę pomostową jeszcze wcześniej niż w wieku 55 lub 60 lat, a niekiedy również mimo posiadania niższego niż 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jednocześnie w niektórych przypadkach o możliwości uzyskania emerytury pomostowej decyduje także stan zdrowia - wówczas warunkiem niezbędnym do nabycia uprawnień jest uzyskanie orzeczenia o niezdolności do wykonywania pracy w danym zawodzie. Taki wymóg obowiązuje pracowników lotnictwa, hutników, a także maszynistów pojazdów trakcyjnych.
Oczywiście wszystkie osoby, które chcą uzyskać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, oprócz spełnienia dodatkowych warunków wymienionych w tabeli muszą również spełnić wszystkie warunki wymagane przy przyznawaniu emerytury pomostowej na ogólnych zasadach, czyli:
udowodnić okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
przed 1 stycznia 1999 r. wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienioną w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac,
po 31 grudnia 2008 r. wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w odpowiednich punktach nowych wykazów prac,
rozwiązać stosunek (stosunki) pracy.
Emerytura pomostowa dla osób, które zakończyły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 2009 r.
Emeryturę pomostową może uzyskać również osoba, która po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach wymienionej w nowych wykazach prac, jeśli:
na dzień 1 stycznia 2009 r. miała okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienionej w nowych wykazach prac, wymagany do przyznania emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione w dotychczasowych lub w nowych wykazach prac,
posiada okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, osiągnęła wiek uprawniający do emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo do emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
rozwiązała stosunek (stosunki) pracy.
Uwaga!
Warunki osiągnięcia stażu składkowego i nieskładkowego, wieku emerytalnego uprawniającego do emerytury pomostowej i rozwiązania stosunku pracy mogą być spełnione po dniu 31 grudnia 2008 r.
Jak długo pomostówka
Emerytura pomostowa przysługuje do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, który jest ustalony indywidualnie dla kobiet i mężczyzn w zależności od daty urodzenia.
Od 1 stycznia 2013 r. wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych po
31 grudnia 1948 r. oraz dla kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r. jest podwyższany o miesiąc w odniesieniu do osób urodzonych w tym samym kwartale - docelowo do 67 lat.
I tak wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych:
w I kwartale 1949 r. podwyższono do 65 lat i 5 miesięcy,
w II kwartale 1949 r. podwyższono do 65 lat i 6 miesięcy,
w III kwartale 1949 r. podwyższono do 65 lat i 7 miesięcy,
w IV kwartale 1949 r. podwyższono do 65 lat i 8 miesięcy itd.
Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r. wynosi 67 lat.
Wiek emerytalny dla kobiet urodzonych do dnia 31 grudnia 1952 r. wynosi 60 lat, natomiast dla kobiet urodzonych:
w I kwartale 1953 r. wiek podwyższono do 60 lat i 1 miesiąca,
w II kwartale 1953 r. wiek podwyższono do 60 lat i 2 miesięcy,
w III kwartale 1953 r. wiek podwyższono do 60 lat i 3 miesięcy,
w IV kwartale 1953 r. wiek podwyższono do 60 lat i 4 miesięcy itd.
Wiek emerytalny kobiet urodzonych po dniu 30 września 1973 r. wynosi 67 lat.
Złóż wniosek
Żeby otrzymać pomostówkę, musisz zgłosić wniosek o jej przyznanie. Składasz go bezpośrednio w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub za pośrednictwem pracodawcy (płatnika składek). Dołączasz do niego zaświadczenie potwierdzające okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przypadające przed 1 stycznia 2009 r. (będą one uwzględnione tylko wtedy, jeśli praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy). Takie zaświadczenie powinien wystawić ci pracodawca. Ma on obowiązek prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz ewidencję pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Od decyzji ZUS w sprawie emerytury pomostowej przysługuje ci prawo wniesienia odwołania do sądu ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od otrzymania odpisu decyzji.
Formularz wniosku o emeryturę pomostową znajduje się na stronie internetowej http://www.zus.pl/.
Dołącz do wniosku
zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w dotychczasowych przepisach, jak również zaświadczenia potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w nowych wykazach prac,
orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej,
dokumenty wymagane do ustalenia kapitału początkowego, jeśli nie masz ustalonego tego kapitału,
dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy.
Podcasty
Playlisty tematyczne
