- Prawo chroni Twoją emeryturę przed całkowitą egzekucją: ZUS automatycznie zapewnia "kwotę wolną od potrąceń", której komornik ani ZUS nie mogą zabrać, zapewniając środki na podstawowe potrzeby.
- Kwoty wolne od potrąceń wzrosły od marca 2025 r.: W zależności od rodzaju długu, nietykalne jest od 322,66 zł (opłaty za dom opieki) do 1331,03 zł (inne długi, np. kredyty), a przy alimentach 806,67 zł.
- ZUS ma ściśle określoną kolejność potrąceń: Najpierw odliczane są podatki i składki, a następnie, jeśli kwota jest wyższa niż wolna od potrąceń, należności są egzekwowane, z priorytetem dla alimentów.
- Nie musisz składać żadnych wniosków: ZUS z urzędu dba o ochronę Twojej emerytury, a w razie wątpliwości zawsze możesz zwrócić się o wyjaśnienia lub pomoc prawną.
Spis treści
Twoje pieniądze są chronione przez prawo
Wielu seniorów martwi się, że gdy pojawią się długi, komornik zabierze całą emeryturę. To nieprawda! Prawo gwarantuje, że część Twojego świadczenia jest całkowicie nietykalna. Nikt – ani komornik, ani ZUS – nie może jej zabrać. To tzw. kwota wolna od potrąceń i egzekucji.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych automatycznie, z urzędu, chroni tę część Twojej emerytury lub renty. Nie musisz składać żadnych wniosków ani dokumentów – ZUS sam dopilnuje, żebyś zawsze miał środki na podstawowe potrzeby.
Te kwoty zmieniają się co roku wraz z waloryzacją świadczeń. W marcu 2025 roku znowu wzrosły. Warto wiedzieć, ile dokładnie pieniędzy jest bezpiecznych.
Konkretne kwoty od marca 2025 – zapamiętaj te liczby!
806,67 zł – gdy płacisz alimenty
Jeśli komornik egzekwuje od Ciebie alimenty (lub należności z funduszu alimentacyjnego), zawsze zostanie Ci minimum 806,67 zł. Dotyczy to:
- Zaległych alimentów na dzieci lub byłego małżonka
- Zwrotu pieniędzy wypłaconych przez fundusz alimentacyjny
- Zaliczek alimentacyjnych
Dla porównania: do lutego 2025 r. ta kwota wynosiła 764,62 zł. Wzrosła więc o ponad 42 złote.
Przykład: Pani Maria ma emeryturę 2500 zł. Komornik może potrącić za alimenty maksymalnie 1693,33 zł (2500 zł minus 806,67 zł). Kwota 806,67 zł zawsze trafi na jej konto.
1331,03 zł – gdy masz inne długi
Przy egzekucji innych należności – kredytów, mandatów, zaległych rachunków, długów z kart kredytowych – nietykalne jest 1331,03 zł. To znacznie więcej niż przy alimentach!
Do lutego 2025 r. wynosiło to 1261,64 zł. Wzrost: prawie 70 złotych.
Przykład: Pan Jan ma rentę 2200 zł i niespłacony kredyt. Komornik może zabrać maksymalnie 868,97 zł (2200 zł minus 1331,03 zł). Reszta należy do Pana Jana.
1064,84 zł – gdy zwracasz pieniądze ZUS-owi
Ta kwota dotyczy sytuacji, gdy ZUS potrąca pieniądze, które wcześniej wypłacił Ci nienależnie. Chodzi o:
- Nadpłacone emerytury i renty
- Nienależnie pobrane świadczenia (np. 500+, dobry start, świadczenie rodzinne)
- Zasiłki chorobowe wypłacone za okres, za który dostałeś emeryturę
- Nieopłacone składki na ZUS
- Zasiłki z pomocy społecznej za okres, kiedy miałeś emeryturę
Wolne od potrąceń jest 1064,84 zł (wcześniej 1009,33 zł – wzrost o 55 złotych).
322,66 zł – gdy płacisz za dom opieki
Najniższa kwota wolna dotyczy opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczym lub pielęgnacyjnym. Jeśli dyrektor takiej placówki składa wniosek o potrącenia, ZUS zawsze zostawi Ci 322,66 zł.
To wzrost z 305,84 zł. Choć kwota wydaje się niewielka, również ona jest prawnie chroniona.
Jak ZUS potrąca pieniądze – zrozum mechanizm
Gdy pojawia się powód do potrąceń, ZUS działa według ściśle określonej kolejności:
KROK 1 – Najpierw idą podatki i składki Zanim ZUS zacznie cokolwiek potrącać, odlicza:
- Składkę na ubezpieczenie zdrowotne
- Zaliczkę na podatek dochodowy
Te odliczenia są zawsze na pierwszym miejscu i nie wliczają się do kwoty wolnej od potrąceń.
KROK 2 – ZUS sprawdza, ile zostało Po odliczeniu składek i podatku ZUS patrzy, ile zostało z Twojego świadczenia. Jeśli zostało mniej niż kwota wolna (ta właściwa dla Twojej sytuacji), to KONIEC – żadnych potrąceń już nie będzie!
Przykład: Pani Zofia ma emeryturę 1400 zł. Po odliczeniu składki zdrowotnej i podatku zostaje jej 1280 zł. Komornik chce egzekwować alimenty (kwota wolna 806,67 zł). ZUS może potrącić maksymalnie 473,33 zł (1280 zł minus 806,67 zł).
Ale gdyby pani Zofii zostało po podatku tylko 800 zł, to ZUS w ogóle nic by nie potrącił – kwota jest niższa niż chronione 806,67 zł!
KROK 3 – Kolejność potrąceń Jeśli po podatkach i składkach zostaje więcej niż kwota wolna, ZUS potrąca należności w takiej kolejności:
- Nienależnie wypłacone przez ZUS świadczenia
- Nieopłacone składki ZUS
- Alimenty (PRIORYTET!)
- Inne długi egzekwowane przez komornika
- Zwrot zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych
- Zwrot świadczeń z pomocy społecznej
- Opłaty za dom opieki
Alimenty mają pierwszeństwo przed innymi długami! Jeśli komornik egzekwuje równocześnie alimenty i kredyt, najpierw ZUS pokryje alimenty.
Co musisz wiedzieć – najważniejsze dla Ciebie
✓ NIE musisz składać żadnych wniosków – ZUS automatycznie chroni kwotę wolną od potrąceń
✓ Kwota wolna rośnie co roku wraz z waloryzacją emerytur (w marcu)
✓ Dodatki są chronione – kwota wolna NIE obejmuje dodatku pielęgnacyjnego, dodatku dla sierot zupełnych ani świadczeń rodzinnych (te są w pełni chronione osobno!)
✓ Jeśli masz kilka emerytur – kwotę wolną liczy się od całości Twoich świadczeń, nie od każdego osobno
✓ Renta rodzinna dla kilku osób – kwota wolna dzieli się proporcjonalnie między uprawnionych
✓ Komornik nie może zmienić tych zasad – nawet jeśli komornik twierdzi inaczej, prawo jest po Twojej stronie
Co zrobić, gdy masz problem?
Jeśli uważasz, że ZUS potrącił za dużo lub nieprawidłowo:
- Sprawdź wysokość swojego świadczenia PO odliczeniu podatku i składki zdrowotnej – to podstawa do obliczeń
- Poproś ZUS o wyjaśnienie – w oddziale ZUS lub telefonicznie: 22 560 16 00
- Złóż pisemny wniosek o sprawdzenie – jeśli coś jest nie tak
- Szukaj pomocy prawnej – bezpłatne porady w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej (w każdej gminie)
Podcasty
Playlisty tematyczne
