Praca na emeryturze - czy i kiedy można stracić świadczenie emerytalne?

Spis treści

1. Emerytura częściowa i renta inwalidy
2. Komu i jakie świadczenia ZUS zmniejszy lub zawiesi
3. Kiedy ZUS zmniejszy lub zawiesi emeryturę
4. Ile można zarobić bez ograniczeń? 
5. Ulga dla pracujących emerytów

ZUS nie zawiesi ani nie zmniejszy twojego świadczenia – niezależnie od wysokości przychodu, jaki osiągasz – jeżeli masz prawo do emerytury i ukończyłeś powszechny wiek emerytalny.

W przypadku gdy masz prawo do emerytury i ukończyłeś powszechny wiek emerytalny (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna) i jesteś uprawniony do innego świadczenia, na przykład do renty rodzinnej, którą pobierasz jako świadczenie korzystniejsze – renta  przysługuje  Ci w pełnej wysokości, niezależnie od tego, jak wysokie są Twoje zarobki.

Jeżeli kontynuujesz (bez rozwiązania stosunku pracy) pracę w tym samym miejscu co przed przejściem na emeryturę, wtedy twoja emerytura zostanie zawieszona – bez względu na wysokość twoich zarobków – do czasu, aż rozwiążesz stosunek pracy i złożysz wniosek o podjęcie jej wypłaty.

Emerytura częściowa i renta inwalidy

Nie będziesz mieć zawieszonego ani zmniejszonego świadczenia, gdy masz prawo do emerytury częściowej, masz prawo do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub do renty rodzinnej po takim inwalidzie.

Także gdy masz prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.

Zobacz także: Renta socjalna i renta dla niezdolnych do pracy - komu i na jakich warunkach przysługują?

Komu i jakie świadczenia ZUS zmniejszy lub zawiesi

ZUS może zmniejszyć lub zawiesić wypłatę świadczenia w przypadku osób, które nie osiągnęły wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) oraz rencistom. Zarówno osoby, które nie osiągnęły wieku emerytalnego, jak i renciści mogą dorabiać, ale muszą kontrolować, czy zarobki nie są zbyt wysokie i nie doprowadzą do zmniejszenia lub zawieszenia wypłat z ZUS.

Jakie świadczenia ZUS może zmniejszyć lub zawiesić?

• emeryturę,
• emeryturę pomostową;
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;
• rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z: wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub pracy sprzed 1 stycznia 2003 r., chorobą zawodową;
• rentę inwalidy wojskowego, jeżeli niezdolność do pracy nie ma związku ze służbą wojskową;
• rentę rodzinną po inwalidzie wojskowym, jeśli śmierć inwalidy nie pozostawała w związku ze służbą wojskową;
• rentę rodzinną.

Kiedy ZUS zmniejszy lub zawiesi emeryturę

Wysokość kwot wpływających na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia zmienia się cztery razy do roku: w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. Możesz bez żadnych konsekwencji dorabiać do emerytury, jeśli twój przychód nie jest wyższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za poprzedni kwartał ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS. Jeśli jednak przekroczysz ten próg, ZUS może ci zawiesić lub zmniejszyć świadczenie. Twoja emerytura zostanie zmniejszona, gdy osiągniesz przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższy niż 130 proc. tego wynagrodzenia. Jeśli twój przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ZUS zawiesi ci wypłatę świadczenia.

Na to, czy ZUS zawiesi lub zmniejszy twoje świadczenie, ma wpływ przede wszystkim twój przychód. 

ZUS zawiesi lub zmniejszy Twoje świadczenie, gdy Twój przychód z działalności od któej są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne przekroczy limit dorabiania. Mowa tu o przychodzie: 

• z pracy na podstawie stosunku pracy,
• z pracy na podstawie umowy zlecenia lub współpracy przy tej umowie,
• z pracy na podstawie umowy agencyjnej lub współpracy przy tej umowie,
• z pracy na podstawie umowy o świadczenie usług (innej niż umowa zlecenia lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub z współpracy przy tej umowie,
• z pracy wykonywana na podstawie: umowy-zlecenia, umowy agencyjnej, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawrzesz z pracodawcą, z którym pozostajesz w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) wykonujesz pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostajesz w stosunku pracy,
• z pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
• z pracy nakładczej.

ZUS zawiesi lub zmniejszy twoje świadczenie także wtedy, gdy osiągasz przychód z dodatkowej pracy i jesteś wyłączony z obowiązku ubezpieczeń społecznych, ponieważ pobierasz emeryturę lub rentę. Także gdy wykonujesz dodatkową pracę, od której nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, bo opłacasz już składki na te ubezpieczenia z innego tytułu.

Ile można zarobić bez ograniczeń? 

Z opublikowanych przez GUS danych wynika, że przeciętne wynagrodzenie w I kwartale 2023 r. wyniosło 7124,26 zł. To o blisko 400 zł miesięcznie więcej niż w poprzednim kwartale (6733,49 zł). W związku z tym w czerwcu, lipcu i sierpniu 2023 roku wzrosną limity dla dorabiających emerytów.

Od 1 czerwca 2023 do 31 sierpnia 2023 roku wysokość kwot powodujących zmniejszenie emerytury lub renty wynosi:

• 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 4 987 zł brutto – przychody powyżej tej kwoty wpłyną na zmniejszenie emerytury/renty

zawieszenie emerytury lub renty wynosi:

• 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 9 261,60 zł brutto – przychody powyżej tej kwoty oznaczają zawieszenie emerytury/renty. 

Ulga dla pracujących emerytów

Przypomnijmy, że pracujący emeryci rozliczają się na takich samych zasadach jak osoby pracujące, które nie pobierają emerytury, jednak przysługuje im ulga dla pracujących seniorów. Preferencja podatkowa polega na zwolnieniu z PIT przychodów do 85 528 zł.