Rozliczenie dla osób na świadczeniu lub zasiłku przedemerytalnym

Twoje dodatkowe zarobki są rozliczane w skali roku, ale nie możesz dorabiać, ile chcesz. Obowiązują określone limity kwotowe, a ich przekroczenie może spowodować zmniejszenie, a nawet zawieszenie świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego. Niestety, progi zarobkowe dla osób otrzymujących świadczenie lub zasiłek przedemerytalny są niższe niż dla dorabiających emerytów i rencistów.

Obowiązują dwa progi przychodu:

- dopuszczalna kwota przychodu, która stanowi 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia co roku ogłaszanego przez prezesa GUS dla celów emerytalnych, wynosząca obecnie 1472 zł.

- graniczna kwota przychodu ustalana jako 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia co roku ogłaszanego przez prezesa GUS dla celów emerytalnych, wynosząca obecnie 2060,80 zł.

Kwoty te nie zmieniają się przez cały rok rozliczeniowy. Dzięki temu osoby dorabiające do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego mogą łatwiej obliczyć, czy ich przychody będą miały wpływ na wysokość pobieranego świadczenia. Nie muszą jak emeryci i renciści co kwartał przeliczać, ile mogą zarobić, żeby nie doprowadzić do zawieszenia lub zmniejszenia świadczeń. Ostateczne rozliczenie przychodu uzyskanego przez osobę uprawnioną do świadczenia lub zasiłku emerytalnego następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego. Musisz wtedy (masz czas do 31 maja 2010 roku) przedstawić w ZUS zaświadczenie wystawione przez pracodawcę (płatnika składek) o wysokości osiąganego przychodu uzyskanego w całym roku rozliczeniowym (nie możesz się rozliczać miesięcznie).

Ważne!
Przychód jest rozliczany w skali roku. Oznacza to, że wysokie zarobki osiągnięte nawet w bardzo krótkim czasie mogą spowodować zawieszenie prawa do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego albo zmniejszenie ich wysokości w całym roku rozliczeniowym.

Zawieszenie czy zmniejszenie

Wynik rocznego rozliczenia zależy nie tylko od wysokości dodatkowych zarobków, ale też od wysokości świadczenia wypłacanego w rozliczanym okresie. Celem rocznego rozliczenia jest ustalenie, czy w roku rozliczeniowym 2009/2010 twoje świadczenie lub zasiłek przedemerytalny były wypłacane w wysokości prawidłowej, czy w wysokości zawyżonej (wtedy będziesz musiał zwrócić ZUS kwotę nienależ-nie pobranych świadczeń), czy też w wysokości zaniżonej (wtedy ZUS będzie musiał wypłacić ci stosowne wyrównanie).

Uwaga!
Przy ustalaniu okresu, za jaki ZUS może domagać się zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, stosuje się przepisy art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej. Oznacza to, że ZUS ma prawo żądać oddania świadczeń za okres nie dłuższy niż rok rozliczeniowy poprzedzający rok, w którym została wydana decyzja o rozliczeniu świadczenia, jeżeli powiadomiłeś ZUS o osiągnięciu dodatkowych zarobków, a w pozostałych przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata rozliczeniowe poprzedzające rok wydania tej decyzji.

Kiedy ZUS zawiesi świadczenie

Świadczenie (zasiłek) przedemerytalne przysługuje w pełnej wysokości, gdy twoje dodatkowe zarobki nie są wyższe niż graniczna kwota przychodu (obecnie 2060,80 zł) i jeżeli łączna kwota świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego oraz dodatkowych zarobków nie przekracza dopuszczalnej kwoty przychodu (1472 zł). Natomiast niezależnie od wysokości osiąganego przychodu ZUS zawiesi ci świadczenie przedemerytalne, jeśli jego wysokość (brutto) przekracza dopuszczalną kwotę przychodu (w roku rozliczeniowym 2009/2010 jest to kwota 1472 zł). Jeśli masz ustalone świadczenie w wysokości przekraczającej tę kwotę i osiągasz nawet minimalny przychód, będziesz miał zawieszone prawo do świadczenia przedemerytalnego (przy czym zawieszone jest świadczenie przysługujące za miesiąc, w którym został uzyskany przychód). Natomiast w miesiącach, w których nie zarabiałeś, świadczenie przedemerytalne przysługuje ci w pełnej wysokości.

Świadczenie (zasiłek) przedemerytalne zostanie też zawieszone, gdy kwota dodatkowych zarobków przekroczy tzw. graniczną kwotę przychodu, czyli obecnie 2060,80 zł.

Kiedy ZUS zmniejszy świadczenie

Twoje świadczenie (zasiłek) przedemerytalne zostanie zmniejszone, gdy kwota dodatkowych zarobków będzie niższa niż graniczna kwota przychodu (2060,80 zł), a łączna kwota świadczenia i dodatkowych zarobków przekracza dopuszczalną kwotę przychodu (1472 zł). Jak to się odbywa?

Przy rozliczaniu przychodu po zakończeniu roku rozliczeniowego ZUS ustala, czy łączna kwota świadczenia (zasiłku), należnego za cały okres, w którym istniało prawo do tego świadczenia (zasiłku) oraz przychodu uzyskanego w tym okresie, przekroczyła roczną dopuszczalną kwotę przychodu.

Na tym etapie rozliczenia sumuje się pełną kwotę świadczeń (zasiłków), a więc uwzględnia się także te, które były zawieszone lub wypłacane w zmniejszonej wysokości. Należy zwrócić uwagę na to, że sumy kwoty świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego i przychodu nie porównuje się z graniczną kwotą przychodu, lecz wyłącznie z dopuszczalną kwotą przychodu. Suma ta może zatem przekroczyć graniczną kwotę przychodu, jeśli jednak sam przychód jej nie przekracza - świadczenie podlega jedynie zmniejszeniu.

Po ustaleniu, że łączna kwota świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego i osiąganego przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu, ZUS ustala, o jaką kwotę zostanie zmniejszone świadczenie (zasiłek) przedemerytalne. Jest to tzw. kwota przekroczenia przychodu.

Świadczenie zostanie zmniejszone o kwotę przekroczenia pomniejszoną o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne i ustalone od kwoty przekroczenia. Masz jednak zagwarantowane, że twoje świadczenie po zmniejszeniu nie może być niższe niż 402,01 zł miesięcznie. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku, gdy dodatkowy przychód został osiągnięty w kwocie przekraczającej roczną graniczną kwotę przychodu.

Uwaga!
Przy ustalaniu, czy przekroczyłeś dopuszczalną kwotę przychodu, ZUS bierze pod uwagę łączną wysokość tego świadczenia i osiągniętego przychodu. Natomiast przy stwierdzeniu przekroczenia kwoty granicznej uwzględnia wysokość samego przychodu.

Co się wlicza do przychodu

Pobierając świadczenie przedemerytalne, możesz dorobić na podstawie umowy o pracę, umowy-zlecenia. Możesz także założyć własną działalność gospodarczą. Na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia wpływa przychód osiągany z tytułu wykonywania działalności obowiązkowo podlegającej ubezpieczeniom społecznym oraz z tytułu służby. Za działalność tę uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo pozarolniczą działalność. Dla ustalenia, czy osiągany przychód wpływa na zawieszenie, czy też zmniejszenie zasiłku albo świadczenia przedemerytalnego, nie ma znaczenia to, czy opłacasz składki na ubezpieczenie społeczne, czy też jesteś z tego obowiązku zwolniony z uwagi na podleganie ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu. Gdy nie jesteś zobowiązany do opłacania składek, przychód przyjmuje się w takiej wysokości, w jakiej byłby ustalany, gdyby istniał obowiązek ich opłacenia.

Jakie zarobki wpływają na świadczenie

- z pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę,
- z pracy nakładczej,
- z pracy wykonywanej na podstawie umowy-zlecenia i umowy agencyjnej lub współpracy przy wykonywaniu jednej z tych umów,
- z wykonywania pracy w ramach umowy o świadczenie usług (innej niż umowa-zlecenie lub agencyjna), do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia lub współpracy przy wykonywaniu tej umowy,
- z wykonywania pracy na podstawie: umowy-zlecenia, umowy agencyjnej, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło, jeżeli umowę taką uprawniony do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego zawarł z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym pracodawcą) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
- z prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
- z wykonywania pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- z odpłatnego świadczenia pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz
- z pobierania stypendium sportowego
- ze służby pełnionej w tzw. służbach mundurowych, m.in. w wojsku, policji, straży pożarnej.

Do przychodu zalicza się także kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Również - kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku i dodatku wyrównawczego oraz przychody osiągane z tytułu działalności wykonywanej za granicą.