Spis treści
- Świadczenie przedemerytalne - warunki przyznania i procedura
- Warunki dla osób w wieku 56/61 lat
- Warunki dla osób w wieku 55/60 lat
- Świadczenie niezależne od wieku
- Wysokość świadczenia przedemerytalnego
- Składanie wniosku o świadczenie przedemerytalne
- Terminy złożenia wniosku o świadczenie
Świadczenie przedemerytalne - warunki przyznania i procedura
Utrata pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego może być trudnym doświadczeniem, szczególnie dla osób w wieku przedemerytalnym. By złagodzić skutki takiej sytuacji, państwo oferuje specjalne wsparcie finansowe w postaci świadczenia przedemerytalnego.
O świadczenie przedemerytalne mogą ubiegać się osoby zarejestrowane jako bezrobotne, które spełniają dwa podstawowe warunki. Po pierwsze, muszą udokumentować pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez okres minimum 180 dni. Po drugie, w czasie pobierania tego zasiłku nie mogły bez uzasadnionej przyczyny odmówić przyjęcia odpowiedniej propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Dotyczy to również propozycji pracy w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Warunki dla osób w wieku 56/61 lat
Dla tej grupy wiekowej (kobiety - 56 lat, mężczyźni - 61 lat) ustawa przewiduje szczególne warunki przyznania świadczenia. Podstawowym wymogiem jest udokumentowanie odpowiedniego stażu pracy - okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyźni. Okresy te muszą być osiągnięte do dnia rozwiązania stosunku pracy.
Dodatkowo rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić z określonych przyczyn. Pierwszą możliwością jest utrata pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności, przy czym osoba ubiegająca się o świadczenie musi być zatrudniona u tego pracodawcy przez minimum 6 miesięcy. Drugą opcją jest utrata pracy w związku z ogłoszeniem upadłości działalności pozarolniczej - w tym przypadku wymagane jest opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne przez okres nie krótszy niż 24 miesiące.
Warunki dla osób w wieku 55/60 lat
Osoby nieco młodsze (kobiety - 55 lat, mężczyźni - 60 lat) również mogą ubiegać się o świadczenie przedemerytalne, jednak muszą spełnić bardziej rygorystyczne warunki dotyczące stażu pracy. Wymagane okresy składkowe i nieskładkowe są dłuższe i wynoszą odpowiednio 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.
W tej grupie wiekowej rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy nie może być krótszy niż 6 miesięcy. Prawo do świadczenia przysługuje również osobom, którym ustało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, pod warunkiem że renta była pobierana nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat, a rejestracja w powiatowym urzędzie pracy nastąpiła w ciągu 30 dni od ustania prawa do renty.
Dodatkowo, świadczenie przysługuje osobom, które:
- utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego,
- specjalnego zasiłku opiekuńczego,
- zasiłku dla opiekuna.
Utrata tych świadczeń może nastąpić z powodu śmierci osoby, nad którą była sprawowana opieka lub przyznania jej prawa do świadczenia wspierającego. W takich przypadkach rejestracja w urzędzie pracy musi nastąpić w ciągu 60 dni od ustania prawa do wcześniejszych świadczeń.
Świadczenie niezależne od wieku
Istnieje również możliwość uzyskania świadczenia przedemerytalnego niezależnie od wieku. Dotyczy to osób o bardzo długim stażu pracy - 35 lat (kobiety) i 40 lat (mężczyźni) okresów składkowych i nieskładkowych. W tym przypadku rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy powinien wynosić minimum 6 miesięcy.
Nieco niższy staż - 34 lata (kobiety) i 39 lat (mężczyźni) - jest wymagany w przypadku rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy. Okresy te muszą być udokumentowane do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy.
Szczególne zasady dotyczą osób pracujących w zakładach produkujących wyroby zawierające azbest. W ich przypadku wymagane jest udokumentowanie 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) okresów składkowych i nieskładkowych oraz minimum 10 lat pracy w pełnym wymiarze czasu w zakładach azbestowych.
Wysokość świadczenia przedemerytalnego
Od marca 2024 roku świadczenie przedemerytalne zostało ustalone na poziomie 1794,70 zł brutto, co przekłada się na kwotę 1417,90 zł netto. Kwota ta podlega regularnej waloryzacji - kolejna planowana jest na marzec 2025 roku. Wyjątek stanowią osoby, które uzyskały świadczenie w wyniku ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy - w ich przypadku wysokość świadczenia odpowiada kwocie dotychczas pobieranej renty, nie może jednak przekroczyć 1794,70 zł do marca 2025 roku.
Składanie wniosku o świadczenie przedemerytalne
Wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego składa się na formularzu ESP, który jest dostępny:
- na stronie internetowej ZUS,
- w punktach informacyjnych ZUS,
- na Platformie Usług Elektronicznych.
Dokument można złożyć na kilka sposobów: osobiście w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS, za pośrednictwem pełnomocnika, drogą pocztową lub elektronicznie poprzez PUE ZUS.
Terminy złożenia wniosku o świadczenie
Obowiązują ściśle określone terminy na złożenie wniosku. Podstawowy termin to 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu potwierdzającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Taki sam termin dotyczy sytuacji, gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa, podjęte na podstawie skierowania przez urząd pracy, ustały po upływie okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.