Upały windują ceny energii! Skok nawet 50-krotny w ciągu jednego dnia

Upały i klimatyzacja – przepis na drogi prąd?

Pierwsza fala upałów w tym sezonie przyniosła nie tylko wysokie temperatury, ale również gwałtowny wzrost cen energii elektrycznej. Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) poinformowały PAP, że w ciągu jednego dnia ceny energii wzrosły nawet 50-krotnie. Głównym powodem tego zjawiska jest zwiększone zużycie energii w godzinach wieczornych, spowodowane masowym użyciem klimatyzacji. Kiedy zachodzi słońce i przestają pracować OZE, droższa energia konwencjonalna musi je zastąpić.

"W okresie upałów obserwujemy nieco zwiększone zapotrzebowanie na moc związane m.in. z pracą klimatyzacji czy urządzeń chłodniczych. W ciągu dnia zaspokaja je m.in. fotowoltaika, jednak po zachodzie słońca produkcję wystarczającej ilości energii zapewnić muszą inne rodzaje źródeł" – wyjaśnił w rozmowie z PAP rzecznik prasowy Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE), Maciej Wapiński.

Rekordy OZE i wyzwania po zmroku

Pomimo wyzwań związanych z wieczornym zapotrzebowaniem, 30 czerwca o godz. 12 PSE odnotowały rekordowy poziom chwilowej produkcji energii z OZE, który wyniósł około 15,6 GW i zaspokajał około 86% zapotrzebowania na moc. To dowód na rosnący potencjał odnawialnych źródeł energii w Polsce.

Jednak, jak podkreślił rzecznik PSE, sytuacja zmienia się, gdy warunki pogodowe nie sprzyjają produkcji energii z wiatru. Wtedy rolę tę muszą przejąć bloki węglowe i gazowe, które ze względu na koszty paliwa i uprawnień do emisji oferują energię po wyższych cenach. "Ta sytuacja jest odzwierciedlana przez ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym – w ciągu dnia są one stosunkowo niskie, a wieczorem znacząco rosną. W środę w ciągu dnia cena na polskim rynku hurtowym w najtańszej godzinie wynosiła nieco ponad 31 zł/MWh i byliśmy najtańszym rynkiem w regionie" – zaznaczył Wapiński. Dodał, że nadwyżka energii pozwoliła na eksport do innych krajów, osiągając chwilowo poziom 3000 MW.

Wieczorny skok cen i import energii

Wieczorem sytuacja diametralnie się zmieniła. Cena energii w całej Europie poszybowała w górę. W Polsce osiągnęła w szczycie blisko 1600 zł/MWh, a na Słowacji i Węgrzech była jeszcze wyższa. "Uczestnicy rynku w Polsce podjęli decyzję o zakupie energii z innych rynków – najwyższy chwilowy import wynosił ok. 3400 MW" – poinformował Wapiński. Zaznaczył jednak, że nie był to rekordowy poziom wymiany, ponieważ zdarzały się już dni, w których import lub eksport przekraczał 5000 MW.

Pomimo gwałtownych zmian cen, system elektroenergetyczny pracował bezpiecznie, a operator (PSE) dysponował odpowiednimi rezerwami mocy. Nie było konieczności wprowadzania żadnych nadzwyczajnych środków.

Elastyczność kluczem do oszczędności

Tak duże różnice cen energii w ciągu doby powinny być sygnałem dla wytwórców i odbiorców do zwiększenia elastyczności. "Jeżeli w ciągu kilku godzin cena energii zmienia się gwałtownie i rośnie ponad 50-krotnie - to warto zwiększyć zapotrzebowanie w najtańszych godzinach oraz ograniczyć je w najdroższych" – zauważył Wapiński.

Przypomniał również o możliwości korzystania z tzw. cen dynamicznych dla odbiorców indywidualnych. "Jeżeli ktoś ma dość duże zużycie energii elektrycznej i jest świadomym, aktywnym odbiorcą to warto policzyć potencjalne korzyści z takiej oferty" – dodał rzecznik PSE.

Upały a praca elektrowni

Wapiński odniósł się także do wpływu warunków pogodowych na pracę elektrowni. Zapewnił, że upały oraz poziom i temperatura wody nie spowodowały jak dotąd większych ubytków w elektrowniach systemowych. "PSE na bieżąco monitorują warunki hydrologiczne mogące mieć wpływ na pracę bloków w elektrowniach. Poziom wody i jej temperatura w rzekach i zbiornikach są obecnie na poziomach wystarczających do normalnej pracy jednostek wytwórczych" – ocenił.

Zapewnił, że operator dysponuje wystarczającą rezerwą mocy i nie przewiduje w najbliższych dniach problemów bilansowych wynikających z sytuacji hydrologicznej.

Według danych ośrodka analitycznego EMBER, w okresie od 28 czerwca do 2 lipca temperatury w niektórych miastach europejskich przekroczyły 40 stopni C, a w Polsce sięgnęły 37 stopni C. Fala upałów spowodowała znaczny wzrost zapotrzebowania na energię. W godzinach szczytowego zapotrzebowania – gdy najwięcej osób korzystało z klimatyzacji – pobór prądu był wyższy o 15% w Hiszpanii, 12% we Francji oraz po 5% w Niemczech i Polsce niż zaledwie tydzień wcześniej.

EMBER wyliczył, że w czasie ostatniej fali upałów średnie dzienne ceny energii elektrycznej podwoiły się lub nawet potroiły. W okresie od 24 czerwca do 1 lipca br. ceny wzrosły o 175% w Niemczech, 108% we Francji, 106% w Polsce i 15% w Hiszpanii. Podczas wieczornego szczytu 1 lipca ceny przekroczyły 470 euro/MWh w Polsce i 400 euro/MWh w Niemczech.

Struktura energetyki w Polsce

W Polsce moc zainstalowana elektrowni węglowych wynosi 27 868 MW, gazowych 5976 MW, wodnych 2430 MW, fotowoltaicznych 21 618 MW, a farm wiatrowych 10 852 MW. Zapotrzebowanie na energię w Polsce w piątek po godz. 13.30 wyniosło 20 589 MW, a produkcja ze wszystkich źródeł ogółem 21 170 MW.

PSE są operatorem systemu przesyłowego odpowiedzialnym za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację i remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.

Do obowiązków OSP należy również bilansowanie systemu polegające na równoważeniu zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami energii oraz zarządzanie ograniczeniami systemowymi w celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.