Wypadek przy pracy: Jakie odszkodowanie
Czym dokładnie jest wypadek przy pracy, możemy sprawdzić w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z 2002 r. Według przepisów to „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć”, które nastąpiło, kiedy pracownik wykonywał zwykłe polecenia szefa bądź też w związku z tymi poleceniami. Ta definicja jednak nie wyczerpuje tematu. W podobny sposób traktowany jest wypadek, do którego doszło jeśli pracodawca pracy jest też podobne zdarzenie, do którego doszło, kiedy ktoś wykonywał czynności na rzecz pracodawcy nawet bez szczególnego polecenia, a także w drodze między siedzibą firmy, a miejscem, w którym pracownik rzeczywiście będzie wykonywał obowiązki czyli np. w delegacji. Z drugiej strony, jeśli do wypadku dojdzie np. na nieformalnej imprezie podczas delegacji, nie jest to wypadek przy pracy, bo ten musi nastąpić w związku z powierzonymi zadaniami.
Kogo najczęściej dotyczą wypadki? Wśród 17,3 mln osób, które pracowały w ciągu 12 miesięcy poprzedzających ostatnie badanie GUS, 199 tys. osób (1,2%) uległo wypadkowi przy pracy, w tym 17 tys. osób zgłosiło dwa wypadki lub więcej. Poszkodowanymi byli głównie mężczyźni (72,9% ogólnej liczby osób poszkodowanych), przy czym w miastach mężczyźni stanowili 63,8%, a na terenach wiejskich – 81,9%. Więcej osób poszkodowanych mieszkało w miastach niż na terenach wiejskich (52,8% wobec 47,2%). Najwięcej poszkodowanych odnotowano w przedsiębiorstwach prowadzących działalność w zakresie: przetwórstwa przemysłowego (34,7%), budownictwa (13,1%), handlu; naprawy pojazdów samochodowych (12,1%) oraz rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa (11,1%). Biorąc pod uwagę strukturę wieku osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, można zauważyć, że najliczniejszą grupę poszkodowanych stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (29,1% wszystkich poszkodowanych) oraz w wieku 35-44 lata (25,6%).
- Najwięcej poszkodowanych w wypadkach przy pracy pracowało w zawodach: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (30,2% wszystkich poszkodowanych), operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (15,1%) oraz technicy i inny średni personel (11,6%), natomiast biorąc pod uwagę status zatrudnienia osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy najwięcej wypadków dotyczyło pracowników najemnych (75,9% poszkodowanych) – pisze GUS.
Odszkodowania i zasiłki
Na co można liczyć, kiedy już doszło do wypadku? Podstawową formą pomocy, jest zasiłek chorobowy, który może uzyskać ubezpieczony, jeśli stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy, lub choroby zawodowej. Możliwe do usyskania jest takżę świadczenie rehabilitacyjne, wypłacane po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, jeśli pracownik nadal nie może wrócić do pracy, bo np. wymaga leczenia lub rehabilitacji.
Pracownik może ubiegać się także o zasiłek wyrównawczy, jeśli jego wynagrodzenie spadło z powodu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W przypadku niezdolności do pracy można uzyskać rentę. Poza rentą z tytułu niezdolności do pracy, dostępna jest renta szkoleniowa, jeśli ze względu na niezdolność do pracy konieczne jest przekwalifikowanie się oraz renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Ponadto pracownikom, którzy mieli pecha przysługują jednorazowe odszkodowania: dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty.
Wypadek przy pracy, a praca zdalna
Jeszcze do nie dawna, w przypadku większości pracowników, nie było wątpliwości gdzie znajduje się miejsce wykonywania ich obowiązków służbowych. Wszystko jednak zmieniła pandemia koronawirusa i lockdowny, które w błyskawicznym tempie upowszechniły pracę zdalną. Domowe biura często nie gwarantują takich samych zabezpieczeń, jak te zorganizowane w siedzibie danego przedsiębiorstwa. Czy wypadek w domu jest traktowany jak wypadek przy pracy, jeśli doszło do niego w godzinach pracy zdalnej?
Pracodawca, wydając polecenie pracy zdalnej, ma prawo oczekiwać, że zaznajomiony z zasadami BHP pracownik będzie wykonywał swoją pracę w sposób bezpieczny.
Standardowo, w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany do ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosowania odpowiednich środków zapobiegających podobnym wypadkom. Ponosi on także koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.
Wypadek w drodze do pracy
Bardziej skomplikowana jest kwestia wypadku w drodze do pracy. Tu, niestety, nie występuje możliwość uzyskania jednorazowego odszkodowania. Nie znaczy to jednak, że jesteśmy zdani na siebie. Jeśli w drodze z lub do pracy spotka nas coś, co spowoduje naszą niezdolność do pracy, przysługuje nam pełne wynagrodzenie przez łączny okres 215 dni. Trzeba jednak spełnić zagmatwaną definicję drogi "z lub do pracy”. Otóż, musi to być najkrótsza możliwa droga z naszego domu do firmy i odwrotnie oraz nie może być przerwana. Oznacza to, że jeśli po pracy pojedziemy na spotkanie ze znajomymi, z którego dopiero wrócimy do domu, taki wypadek nie jest traktowany jak droga z pracy.