Zachowek po rodzicach. Kiedy się należy? Jak go obliczyć?

Zachowek po rodzicach

Prawo umożliwia zmianę ustawowej kolejności dziedziczenia i zapisanie w testamencie majątku wybranym osobom. Ale najbliżsi krewni nieuwzględnieni w testamencie mogą dochodzić zachowku od spadkobierców. Zachowek należy się także w sytuacji, kiedy najbliższy krewny zmarłego na mocy testamentu otrzymał mniej, niż odziedziczyłby z mocy ustawy. Najbliższym spadkodawcy należy się zachowek również, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu, a majątek lub znaczną jego część rozdysponował w formie darowizn.

Komu należy się zachowek?

Nie każdy krewny uprawniony do dziedziczenia ustawowego może liczyć na zachowek. Zachowek przysługuje  tylko:

• zstępnym, czyli dzieciom, wnukom, prawnukom itd.;

• małżonkowi

• rodzicom spadkodawcy – jeśli nie ma zstępnych.

Jak obliczyć zachowek po rodzicach?

Ustalenie jego wysokości odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie cywilnym.  W przypadku dzieci jest to 50 proc. spadku, który uzyskałyby, gdyby dziedziczyły ustawowo. Natomiast, gdy taka osoba jest trwale niezdolna do pracy lub niepełnoletnia, wówczas zachowek to 2/3 wartości spadku. Zachowek wypłacany jest zawsze w gotówce.

Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

Co trzeba ustalić:

* udziały spadkowe uprawnionych do zachowku, które by im przypadały, gdyby dziedziczyli z ustawy;

* co wchodzi w skład masy spadkowej, czyli jaki majątek pozostawił zmarły;

* jaka jest wartość tego majątku;

* czy zmarły za życia dokonywał darowizn na rzecz spadkobierców ustawowych, kiedy i w jakiej wartości;

* czy w testamencie uczynił zapisy windykacyjne i jaka jest ich wartość Ponadto uprawniony do zachowku musi pamiętać, że na poczet należnej mu kwoty zostanie zaliczone to, co otrzymał od spadkodawcy.

Zachowek. Gdzie zgłosić się o wypłatę?

Roszczenia z tytułu zachowku przedawniają się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu. Niestety, uprawnieni do zachowku nie są zawiadamiani o ogłoszeniu testamentu, bo jako osoby pominięte zwykle nie są w nim wymienieni. Muszą więc sami ustalić, czy zmarły pozostawił jakieś rozporządzenia testamentowe i kogo powołał do dziedziczenia – np. w notarialnym rejestrze testamentów. Wtedy trzeba zwrócić się do spadkobiercy testamentowego z żądaniem zachowku – wysłać mu żądanie wypłaty listem poleconym z wyznaczeniem terminu zapłaty, a po jego bezskutecznym upływie wystąpić z powództwem do sądu.